در نشست خبری احیای دریاچه ارومیه مطرح شد:
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: آذربایجان بدون دریاچه ارومیه نمی تواند زنده بماند. مساله خود دریاچه نیست، مساله حدود 5 میلیون نفر از مردم آذربایجان هستند که در اطراف این دریاچه سکونت دارند.
به گزارش خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) اولین نشست خبری ستاد احیای دریاچه ارومیه با حضور دبیر ستاد و مجری طرح احیای دریاچه ارومیه صبح امروز (17 اردیبهشت) در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر عیسی کلانتری؛ دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: از زمانی که این مسوولیت به ما محول شد، تصمیم گرفتیم کار را به نحوی شروع کنیم که تشکیلات جدید اداری بر دوش دولت نگذاریم و دیگر اینکه افراد و مشاورینی انتخاب کنیم که این کار را به نحو احسن انجام دهند.
کلانتری با اشاره به همکاری دانشگاه صنعتی شریف با این ستاد، خاطرنشان کرد: خدا را شکر که این دانشگاه خوب در کشور است که حلال مشکلات فنی و مهندسی است. در حقیقت این دانشگاه نماینده مجری طرح است برای احیای دریاچه ارومیه.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: با توجه به اینکه، احیای این دریاچه مساله فراملی است، دوستان در گروه مهندسی عمران آب دانشگاه شریف با آغوش باز پذیرفتند که در این طرح مشارکت کنند. افزون بر این، دانشگاه شریف به دلیل ارتباطات گسترده بین المللی که با مراکز علمی دارد، گزینه مناسبی است.
او در ادامه اظهار داشت: با اجماع جامعه علمی کشور و نیز استفاده از نظرات بین المللی، راهکارهایی را پیش بینی کردیم که بخشی به تصویب کارگروه دولت رسیده و بخش دیگر هم اوایل خرداد به تصویب می رسد.
دریاچه ارومیه در بدترین شرایط تاریخی هم خشک نشده است
پس از سخنان کلانتری، دکتر مسعود تجریشی دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه، گفت: دریاچه ارومیه نگینی در غرب کشور است که به دلیل نگاه ما به مدیریت آب و خاک به صورتی درآمده که امروز می بینیم. اما امیدواریم این کاری که در دولت شروع شده، الگویی برای احیای دیگر تالاب ها باشد.
تجریشی با بیان اینکه، در این کارگروه، کسی در کشور نبوده که درباره دریاچه ارومیه کار کرده باشد و ما از نظرات او استفاده نکرده باشیم، افزود: تغییر اقلیم پدیده ای است که در مناطق خشک دنیا تغییرات جدی ایجاد کرده است. در کمتر از 20 سال اخیر کاهش بارش ها همراه با افزایش دما، کاهش آورد آب را به همراه داشته و تراز آب دریاچه را به کمترین مقدار خود در تاریخ معاصر رسانده است. اما طبق گفته دانشمندان، این دریاچه در بدترین شرایط تاریخی هم خشک نشده است.
دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: دریاچه ارومیه در سال 75 حداکثر آب را داشته، در سال 85 هم تقریبا پر از آب بوده اما هم اکنون مقدار آبی که داریم حدود 926 کیلومتر مربع است که مربوط به آبان سال قبل است.
او متوسط بارش در این حوضه را از دهه 30 تا دهه 70، 385 میلیمتر عنوان کرد و افزود: در 20 سال اخیر 18 درصد کاهش بارش داشتیم به نحوی که متوسط بارندگی به 317 میلیمتر رسیده و 20 درصد هم رواناب کاهش یافته است.
تجریشی، عامل توسعه بی رویه کشاورزی و عدم استفاده مطلوب از آب را در کنار تغییر اقلیم بر وضعیت دریاچه ارومیه موثر دانست و گفت: مجموع آبدهی رودخانه هایی که به دریاچه می ریزند از حدود 5 میلیارد مترمکعب به 2 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. وقتی بارش و رواناب کم شود، کشاورزان به سمت استفاده از منابع آب زیرزمینی رو می آورند. این مورد باعث شده که در طی نیم دهه اخیر، بیش از یک میلیارد مترمکعب از آبخوان ها برداشت شود.
سطح دریاچه از 5000 کیلومترمربع به 1000 کیلومترمربع رسیده است
دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه، یادآور شد: اراضی کشاورزی اطراف دریاچه از 300 هزار هکتار به 450 هزار هکتار افزایش یافته و هم زمان الگوی کشت هم به سمت الگوهای پرمصرف رفته به طوری که سطح زیرکشت چغندرقند و باغات 2 برابر شده است.
او در ادامه اظهار داشت: با کاهش آب دریاچه، آب شورتر شده و آرتمیای موجود در آن در معرض انقراض قرار گرفته است. سطح دریاچه هم از حدود 5000 کیلومترمربع به 1000 کیلومترمربع کاهش یافته به نحوی که از پیکره دریاچه تنها شمال آن باقی مانده است.
تجریشی سپس به معرفی راهکارهای 19 گانه ای که برای نجات دریاچه ارومیه از سوی کارشناسان ارایه شده بود، پرداخت.
در ادامه این نشست، دکتر داودرضا عرب، سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه، به ارایه گزارشی از فعالیت های 5 ماهه اخیر ستاد پرداخت و گفت: ابتدا که شروع به کار کردیم، روی هیچ چیزی توافق وجود نداشت و سازمان ها و گروه های مختلف عددهای مختلفی ارایه می کردند اما ما توانستیم به اطلاعات پایه دست یابیم که اساس برنامه ریزی هم داشتن اطلاعات پایه است. البته هنوز دستاورد زیادی نداریم و در اول راه هستیم اما امیدواریم تا یک ماه آینده به نتایجی برسیم.
عرب افزود: بیش از 450 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه ها و صاحب نظران و متخصصان دستگاه ها در این زمینه با ما همکاری داشتند و بسیاری از سازمان ها و وزارتخانه ها و مراکز علمی و دانشگاهی ما را یاری رساندند.
آذربایجان بدون دریاچه ارومیه زنده نمی ماند
سپس دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به خبرنگاری درباره مسوولیت این ستاد، گفت: اعضای ستاد به دنبال آن هستند که دریاچه الگویی شود برای مصیبت بی آبی کشور. برای ما مهم نیست چه کسی این کار را انجام می دهد، مهم نجات دریاچه است. این ستاد به معنای آن نیست که دستگاه های اجرایی وظیفه خود را انجام ندهند بلکه هرکس باید به وظیفه قانونی خود عمل کند منتهی تحت یک مدیریت. ما جایگزین دستگاه های اجرایی نیستیم بلکه هماهنگ کننده هستیم.
کلانتری افزود: آذربایجان بدون دریاچه ارومیه نمی تواند زنده بماند. مساله خود دریاچه نیست، مساله حدود 5 میلیون نفر از مردم آذربایجان هستند که در اطراف این دریاچه سکونت دارند.
او خاطرنشان کرد: قسمت جنوب دریاچه ارومیه از رسوبات پرشده و قابلیت احیا ندارد. آنجا باید بشود پناهگاه حیات وحش و سازمان محیط زیست باید از این فرصت استفاده کند.
دبیرکل خانه کشاورز در ادامه اظهار داشت: جهاد کشاورزی 1300 میلیارد تومان اعتبار برای سیستم های تحت فشار در سال جاری دارد. دریاچه ارومیه اولویت اول است. اگر به این نتیجه برسند که از حدود 450 هزار هکتار، در 300 هزار هکتار بهره وری آب را به 60 درصد برسانند، ممکن است آقای حجتی بگوید من 30 هزار هکتار را امسال به سیستم های تحت فشار آبیاری مجهز می کنم و 20 هزار هکتار را شما تجهیز کنید. آن وقت ما می رویم خدمت رییس جمهوری و تقاضای اعتبار می کنیم.
کلانتری افزود: آقای روحانی مصمم به احیای این دریاچه هست. شاید ایشان به دلیل سوابقی که در شورای عالی امنیت ملی داشته، به این نتیجه رسیده که باید جلوی مهاجرت 6 میلیون نفر گرفته شود. به همین دلیل ایشان می گوید شما راهش را پیدا کنید، اعتبارش از ما.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به افزایش بهره وری آب کشاورزی و پرداخت آب خریداری شده از کشاورزان برای ورود به دریاچه، خاطرنشان کرد: وقتی به کشاورز می گوییم به جای 20 لیتر آب 12 لیتر می توانی استفاده کنی، دیگر نباید در نوع کشت او دخالت کنیم. او خود تشخیص می دهد چه کشتی باید استفاده کند ولی ما راهنمایی اش می کنیم. البته ممکن است به این نتیجه برسیم که مثلا در بخش زراعت برای 2 سال جلوی کشت گرفته شود و پول آن را به کشاورزان پرداخت کنیم چون احیای دریاچه به مراتب مهم تر است.
هزینه احیای دریاچه ارومیه: 5 تا 7 میلیارد دلار
او با بیان اینکه در بحث بودجه با دولت صحبتی نشده چون آنها گفتند هرچه قدر نیاز باشد ما می پردازیم، گفت: بدون در نظر گرفتن هزینه انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه که امیدواریم نیازی به آن نباشد، فکر می کنم با 5 تا 7 میلیارد دلار بتوان دریاچه را احیا کرد.
کلانتری با اشاره به کمک یک میلیون دلاری ژاپن به سازمان حفاظت محیط زیست برای احیا دریاچه ارومیه، متذکر شد: البته ما از این کمک سپاسگزاریم اما این رقم شاید یک ده هزارم پولی است که دریاچه به آن نیاز دارد.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه، ادامه داد: امیدوارم زنگ آغاز این احیا از همین بهار به صدا درآید اما در سال اول هیچ انتظاری نمی توان داشت چون آبی وجود ندارد. الان مهم ترین مشکل به ویژه در آذربایجان شرقی، برخاستن نمک به همراه گرد و غبار است که باید به کمک محیط زیست جلوی آن را بگیریم. انتقال آب به پیکره دریاچه حداقل 3 سال زمان می خواهد.
کلانتری در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری دانا مبنی بر اینکه تا چه حد به همکاری مردم منطقه و کشاورزان برای اجرایی شدن این طرح ها امید دارید، گفت: تا دولت آقای احمدی نژاد روی کار بود، نگاهشان به دریاچه ارومیه، نگاه امنیتی بود اما دولت آقای روحانی این مساله را به موضوعی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی تبدیل کرد. ما بنا نداریم چیزی را از مردم پنهان کنیم. دولت تصمیم دارد حتی سری ترین اطلاعات دریاچه را روی سایت بگذارد تا چیزی مخفی نباشد. لذا مردم در اولویت هستند.
او افزود: ما به هیچ وجه در بعد اقتصادی کوچکترین تحمیلی به مردم نمی کنیم. مردم اگر نسبت به مسایل بهداشتی و حفظ سلامت خود آشنا نباشند به این دلیل است که از آنها این خسارت ها و عوارض پنهان شده است. به آنها نگفتند که وقتی نمک بلند می شود و اشعه به آن می خورد چه اتفاقی می افتد.
کلانتری تاکید کرد: مردم تا حالا همکاری خوبی با ما داشته اند. وقتی هنوز اطلاع رسانی شروع نشده، مردم مدعی ما هستند. همکاری مردم اولویت شماره یک ماست و همکاری مردم قطعا بیش از تصور ما خواهد بود.
در ابتدای این نشست، دکتر عیسی کلانتری؛ دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: از زمانی که این مسوولیت به ما محول شد، تصمیم گرفتیم کار را به نحوی شروع کنیم که تشکیلات جدید اداری بر دوش دولت نگذاریم و دیگر اینکه افراد و مشاورینی انتخاب کنیم که این کار را به نحو احسن انجام دهند.کلانتری با اشاره به همکاری دانشگاه صنعتی شریف با این ستاد، خاطرنشان کرد: خدا را شکر که این دانشگاه خوب در کشور است که حلال مشکلات فنی و مهندسی است. در حقیقت این دانشگاه نماینده مجری طرح است برای احیای دریاچه ارومیه.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: با توجه به اینکه، احیای این دریاچه مساله فراملی است، دوستان در گروه مهندسی عمران آب دانشگاه شریف با آغوش باز پذیرفتند که در این طرح مشارکت کنند. افزون بر این، دانشگاه شریف به دلیل ارتباطات گسترده بین المللی که با مراکز علمی دارد، گزینه مناسبی است.
او در ادامه اظهار داشت: با اجماع جامعه علمی کشور و نیز استفاده از نظرات بین المللی، راهکارهایی را پیش بینی کردیم که بخشی به تصویب کارگروه دولت رسیده و بخش دیگر هم اوایل خرداد به تصویب می رسد.
دریاچه ارومیه در بدترین شرایط تاریخی هم خشک نشده است
پس از سخنان کلانتری، دکتر مسعود تجریشی دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه، گفت: دریاچه ارومیه نگینی در غرب کشور است که به دلیل نگاه ما به مدیریت آب و خاک به صورتی درآمده که امروز می بینیم. اما امیدواریم این کاری که در دولت شروع شده، الگویی برای احیای دیگر تالاب ها باشد.تجریشی با بیان اینکه، در این کارگروه، کسی در کشور نبوده که درباره دریاچه ارومیه کار کرده باشد و ما از نظرات او استفاده نکرده باشیم، افزود: تغییر اقلیم پدیده ای است که در مناطق خشک دنیا تغییرات جدی ایجاد کرده است. در کمتر از 20 سال اخیر کاهش بارش ها همراه با افزایش دما، کاهش آورد آب را به همراه داشته و تراز آب دریاچه را به کمترین مقدار خود در تاریخ معاصر رسانده است. اما طبق گفته دانشمندان، این دریاچه در بدترین شرایط تاریخی هم خشک نشده است.
دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: دریاچه ارومیه در سال 75 حداکثر آب را داشته، در سال 85 هم تقریبا پر از آب بوده اما هم اکنون مقدار آبی که داریم حدود 926 کیلومتر مربع است که مربوط به آبان سال قبل است.
او متوسط بارش در این حوضه را از دهه 30 تا دهه 70، 385 میلیمتر عنوان کرد و افزود: در 20 سال اخیر 18 درصد کاهش بارش داشتیم به نحوی که متوسط بارندگی به 317 میلیمتر رسیده و 20 درصد هم رواناب کاهش یافته است.
تجریشی، عامل توسعه بی رویه کشاورزی و عدم استفاده مطلوب از آب را در کنار تغییر اقلیم بر وضعیت دریاچه ارومیه موثر دانست و گفت: مجموع آبدهی رودخانه هایی که به دریاچه می ریزند از حدود 5 میلیارد مترمکعب به 2 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. وقتی بارش و رواناب کم شود، کشاورزان به سمت استفاده از منابع آب زیرزمینی رو می آورند. این مورد باعث شده که در طی نیم دهه اخیر، بیش از یک میلیارد مترمکعب از آبخوان ها برداشت شود.
سطح دریاچه از 5000 کیلومترمربع به 1000 کیلومترمربع رسیده است
دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه، یادآور شد: اراضی کشاورزی اطراف دریاچه از 300 هزار هکتار به 450 هزار هکتار افزایش یافته و هم زمان الگوی کشت هم به سمت الگوهای پرمصرف رفته به طوری که سطح زیرکشت چغندرقند و باغات 2 برابر شده است.
او در ادامه اظهار داشت: با کاهش آب دریاچه، آب شورتر شده و آرتمیای موجود در آن در معرض انقراض قرار گرفته است. سطح دریاچه هم از حدود 5000 کیلومترمربع به 1000 کیلومترمربع کاهش یافته به نحوی که از پیکره دریاچه تنها شمال آن باقی مانده است.
تجریشی سپس به معرفی راهکارهای 19 گانه ای که برای نجات دریاچه ارومیه از سوی کارشناسان ارایه شده بود، پرداخت.
در ادامه این نشست، دکتر داودرضا عرب، سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه، به ارایه گزارشی از فعالیت های 5 ماهه اخیر ستاد پرداخت و گفت: ابتدا که شروع به کار کردیم، روی هیچ چیزی توافق وجود نداشت و سازمان ها و گروه های مختلف عددهای مختلفی ارایه می کردند اما ما توانستیم به اطلاعات پایه دست یابیم که اساس برنامه ریزی هم داشتن اطلاعات پایه است. البته هنوز دستاورد زیادی نداریم و در اول راه هستیم اما امیدواریم تا یک ماه آینده به نتایجی برسیم.عرب افزود: بیش از 450 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه ها و صاحب نظران و متخصصان دستگاه ها در این زمینه با ما همکاری داشتند و بسیاری از سازمان ها و وزارتخانه ها و مراکز علمی و دانشگاهی ما را یاری رساندند.
آذربایجان بدون دریاچه ارومیه زنده نمی ماند
سپس دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به خبرنگاری درباره مسوولیت این ستاد، گفت: اعضای ستاد به دنبال آن هستند که دریاچه الگویی شود برای مصیبت بی آبی کشور. برای ما مهم نیست چه کسی این کار را انجام می دهد، مهم نجات دریاچه است. این ستاد به معنای آن نیست که دستگاه های اجرایی وظیفه خود را انجام ندهند بلکه هرکس باید به وظیفه قانونی خود عمل کند منتهی تحت یک مدیریت. ما جایگزین دستگاه های اجرایی نیستیم بلکه هماهنگ کننده هستیم.
کلانتری افزود: آذربایجان بدون دریاچه ارومیه نمی تواند زنده بماند. مساله خود دریاچه نیست، مساله حدود 5 میلیون نفر از مردم آذربایجان هستند که در اطراف این دریاچه سکونت دارند.
او خاطرنشان کرد: قسمت جنوب دریاچه ارومیه از رسوبات پرشده و قابلیت احیا ندارد. آنجا باید بشود پناهگاه حیات وحش و سازمان محیط زیست باید از این فرصت استفاده کند.
دبیرکل خانه کشاورز در ادامه اظهار داشت: جهاد کشاورزی 1300 میلیارد تومان اعتبار برای سیستم های تحت فشار در سال جاری دارد. دریاچه ارومیه اولویت اول است. اگر به این نتیجه برسند که از حدود 450 هزار هکتار، در 300 هزار هکتار بهره وری آب را به 60 درصد برسانند، ممکن است آقای حجتی بگوید من 30 هزار هکتار را امسال به سیستم های تحت فشار آبیاری مجهز می کنم و 20 هزار هکتار را شما تجهیز کنید. آن وقت ما می رویم خدمت رییس جمهوری و تقاضای اعتبار می کنیم.
کلانتری افزود: آقای روحانی مصمم به احیای این دریاچه هست. شاید ایشان به دلیل سوابقی که در شورای عالی امنیت ملی داشته، به این نتیجه رسیده که باید جلوی مهاجرت 6 میلیون نفر گرفته شود. به همین دلیل ایشان می گوید شما راهش را پیدا کنید، اعتبارش از ما.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به افزایش بهره وری آب کشاورزی و پرداخت آب خریداری شده از کشاورزان برای ورود به دریاچه، خاطرنشان کرد: وقتی به کشاورز می گوییم به جای 20 لیتر آب 12 لیتر می توانی استفاده کنی، دیگر نباید در نوع کشت او دخالت کنیم. او خود تشخیص می دهد چه کشتی باید استفاده کند ولی ما راهنمایی اش می کنیم. البته ممکن است به این نتیجه برسیم که مثلا در بخش زراعت برای 2 سال جلوی کشت گرفته شود و پول آن را به کشاورزان پرداخت کنیم چون احیای دریاچه به مراتب مهم تر است.
هزینه احیای دریاچه ارومیه: 5 تا 7 میلیارد دلار
او با بیان اینکه در بحث بودجه با دولت صحبتی نشده چون آنها گفتند هرچه قدر نیاز باشد ما می پردازیم، گفت: بدون در نظر گرفتن هزینه انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه که امیدواریم نیازی به آن نباشد، فکر می کنم با 5 تا 7 میلیارد دلار بتوان دریاچه را احیا کرد.
کلانتری با اشاره به کمک یک میلیون دلاری ژاپن به سازمان حفاظت محیط زیست برای احیا دریاچه ارومیه، متذکر شد: البته ما از این کمک سپاسگزاریم اما این رقم شاید یک ده هزارم پولی است که دریاچه به آن نیاز دارد.
دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه، ادامه داد: امیدوارم زنگ آغاز این احیا از همین بهار به صدا درآید اما در سال اول هیچ انتظاری نمی توان داشت چون آبی وجود ندارد. الان مهم ترین مشکل به ویژه در آذربایجان شرقی، برخاستن نمک به همراه گرد و غبار است که باید به کمک محیط زیست جلوی آن را بگیریم. انتقال آب به پیکره دریاچه حداقل 3 سال زمان می خواهد.
کلانتری در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری دانا مبنی بر اینکه تا چه حد به همکاری مردم منطقه و کشاورزان برای اجرایی شدن این طرح ها امید دارید، گفت: تا دولت آقای احمدی نژاد روی کار بود، نگاهشان به دریاچه ارومیه، نگاه امنیتی بود اما دولت آقای روحانی این مساله را به موضوعی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی تبدیل کرد. ما بنا نداریم چیزی را از مردم پنهان کنیم. دولت تصمیم دارد حتی سری ترین اطلاعات دریاچه را روی سایت بگذارد تا چیزی مخفی نباشد. لذا مردم در اولویت هستند.
او افزود: ما به هیچ وجه در بعد اقتصادی کوچکترین تحمیلی به مردم نمی کنیم. مردم اگر نسبت به مسایل بهداشتی و حفظ سلامت خود آشنا نباشند به این دلیل است که از آنها این خسارت ها و عوارض پنهان شده است. به آنها نگفتند که وقتی نمک بلند می شود و اشعه به آن می خورد چه اتفاقی می افتد.
کلانتری تاکید کرد: مردم تا حالا همکاری خوبی با ما داشته اند. وقتی هنوز اطلاع رسانی شروع نشده، مردم مدعی ما هستند. همکاری مردم اولویت شماره یک ماست و همکاری مردم قطعا بیش از تصور ما خواهد بود.
