به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(داناخبر) به نقل از مهر، غارهای «دست کند» لرستان یکی از شگفت انگیزترین میراثی هستند که از گذشته به جای مانده اند، میراثی که با معماری حیرت انگیز خود می توانند گردشگران زیادی را از جای جای دنیا به لرستان بکشانند.
این در حالیست که این میراث ارزشمند تاکنون کمتر مجال معرفی پیدا کرده اند و بسیاری از آنها تاکنون حتی به فهرست جاذبه های گردشگری نیز راه پیدا نکرده اند تا معرفی غارهای «دست کند» لرستان چشم به راه همت متولیان باقی بماند.
شناسایی 27 غار «دست کند» در استان لرستان
یک باستان شناس لرستانی که تاکنون کاوشهای زیادی در زمینه غارهای استان داشته است در این رابطه گفت: از سال 80 تاکنون یعنی به مدت 13 سال است که روی غارهای «دست کند» لرستان کار می کنم و تاکنون تعداد زیادی از این غارها شناسایی شده است.
عطا حسن پور با بیان اینکه در زمینه معرفی غارهای دست کند لرستان تاکنون تلاش چندانی صورت نگرفته است، ادام هداد: این در حالیست که سال گذشته برای نخستین بار در کشور همایشی ملی در مورد مجموعه های «دست کند» با محوریت روستای میمند که در شرف ثبت جهانی است در کرمان برگزار شد.
وی یادآور شد: در این همایش من به نمایندگی از لرستان با مقاله ای در مورد غار کوگان به عنوان اعجابی از هنر صخره ای لرستان حضور پیدا کردم که این مقاله نیز در فهرست برگزیده ها قرار گرفت.
این باستان شناس لرستانی همچنین از برگزاری همایش دوم در این زمینه در کندوان خبر می دهد و عنوان می کند: تاکنون 27 غار «دست کند» لرستان شناسایی و از این تعداد 21 غار ثبت شده است.
لرستان رتبه نخست مجموعه های «دست کند» ایران
حسن پور معتقد است که لرستان در حال حاضر رتبه نخست مجموعه های «دست کند» ایران را در اختیار دارد و این غارهای دست کند تاکنون در پژوهشکده باستان شناسی ایران به ثبت رسیده است.
وی با یادآوری اینکه تاکنون تنها غار کوگان به عنوان یکی از غارهای دست کند دو طبقه لرستان ساماندهی و معرفی شده است، گفت: این در حالیست که معرفی سایر غارهای دست کند لرستان مغفول مانده است و بسیاری از وجود آنها بی اطلاع هستند.
حسن پور با یادآوری اینکه برخی از غارهای لرستان به ویژه در شهرستان الیگودرز از نوادر غارهای دست کند ایران محسوب می شوند، افزود: در این زمینه غار دست کندی در شهرستان الیگودرز در استان لرستان وجود دارد که پنج طبقه است.
غاری شگف انگیز با پنج طبقه
وی نام این غار را «ارجنک» عنوان کرد و اظهار کرد: این غار مشابه غار «کرفتو» در استان کردستان است.
حسن پور گفت: این غار به دلیل سختی در دسترسی و صعب العبور بودن هنوز مورد دسترسی عموم قرار نگرفته است.
وی افزود: این غار را می توان یکی از آپارتمان های صخره ای لرستان نامید که طبقات مختلف غار با دهلیزهایی با هم ارتباط دارند. این دهلیزها به صورت ناودانی و یا راه پله ای ارتباط طبقات مختلف غار که در ارتفاعات مختلف قرار دارند را برقرار می کنند.
حسن پور با بیان این مطلب که غارهای لرستان به عنوان معماری های دست کند شگفت انگیز است اظهار کرد: این غارها می توانند نام لرستان را در زمینه توریسم و گردشگری در سطح ملی و بین المللی مطرح کند.
از پایتخت پارینه سنگی تا پایتخت غارهای دست کند
بنابر این گزارش مطالعات باستان شناسی نشان می دهد که استان لرستان و به ویژه دره خرم آباد به عنوان یکی از قدیمی ترین دره های مسکونی از پارینه سنگی تا دوران اسلامی بوده است. به هم فشردگی این دره و وجود غارهای متعدد که توسط انسان های پیش از تاریخ اشغال شده موجب شد که پژوهشگران باستان شناس این دره را مرکز تحقیقات خود قرار دهند.
در این زمینه برخی محققان جهانی دره خرم آباد را به خاطر وجود غارهای پیش از تاریخ متعدد و به هم فشردگی آن به عنوان مرکز تحقیقات و مطالعات دوره پارینه سنگی خود قرار داده و در این دره موفق به یافتن 17 اقامتگاه انسانی دوره پارینه سنگی شد که از آن جمله می توان به غار «کنجی»، پناهگاه صخره ای «گرارجنه»، غار «یافته» و پناهگاه سنگی «پاسنگر» اشاره کرد.
تاریخ گذاری های به دست آمده از رادیوکربن نمونه های موستری از غار کنجی متجاوز از 40 هزار سال و نمونه های برادوستین به دست آمده از غار یافته بین 21 هزار تا 40 هزار سال پیش تاریخ گذاری شده است.
علاوه بر این غارهای «دست کند» لرستان نیز از دیگر شگفتی ها در این حوزه محسوب می شوند به طوریکه غار کوگان با دو طبقه یکی از جاذبه های منحصر به فرد لرستان است.این غار یکی از عجیب ترین و کم نظیر ترین غارهای ایران است که دارای طبقات مختلف و وجود حوض های آب و برج دیده بانی است.
این غار دژ مانند که تمام آن با حجاری های طاقت فرسا به وجود آمده به استناد سکه هایی که در اطراف آن به دست آمده است به دوره اشکانیان تعلق دارد و طی قرون متمادی به عنوان یک محل سکونت دایمی مورد استفاده قرار گرفته است.
به هر روی نمونه های یاد شده تنها بخشی از قابلیت های موجود در زمینه غارهای کم نظیر لرستان است که معرفی این ظرفیت ها باید در دستور کار متولیان امر قرار گیرد.
