به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(داناخبر) به نقل از باشگاه خبرنگاران، کادوسان گیلان که امروزه از آن به تالشان نام برده می‌شود، نخستین قومی بودند که از سنگ و گچ برای خود خانه ساختند و آثار به جای مانده در آقااولر، مریان تالش و کهنه رود (کانرود) آستارا، به خوبی آنرا ثابت می‌کند.
براساس نوشته‌های «آلن زاگارل» با عنوان ظهور شیوه زندگی در ارتفاعات ایران پیش از تاریخ، که ترجمه آن توسط میراث فرهنگی استان چهارمحال بختیاری به چاپ رسیده است، اکثر مناطق ایران در دوره باستان کوچ گرد و عشایر بودند که پیش از حمله آریاییان در منطقه شمال ایران امروزی و فلات مرکزی قومی سکونت داشتند که به فن خانه‌سازی با سنگ آشنا بوده و دژها و خانه‌هایی می‌ساختند که به راحتی به تصرف دشمنان در نمی‌آمد. یافته‌های این پژوهشگر آمریکایی که در فلات مرکزی به قوم بختیاری و در شمال ایران به تالشان اشاره دارد، ساخت نخستین خانه‌های سنگی را به آنها نسبت می‌دهد.
اما از آنجا که در کوه‌ها و میانکوه‌های منطقه تالش معادن آهک و گچ فراوان بوده و حتی امروزه هم در روستای کهن‌رو (کانرود) از معادن آهک همچنان بهره‌برداری می‌شود، در زمان باستان هم تالشان با بهره‌گیری از ما سه بادی کنار دریا و آهک و با قطعات سنگ و چوب فراوانی که در دسترس داشتند، خانه‌های دایمی برای خود می‌ساخته‌اند. درحالیکه تمدن‌های دیگری چون قفقاز، آناتولی و.... با گله‌داری و چارنشینی و جابجا شدن دایمی، صحرانوردی می‌کردند. چرا که برای دسترسی به مراتع و علفزارها مجبور به این کار بودند اما قوم تالش که در کرانه سرسبز و کوه های جنگلی غرب دریای خزر می‌زیسته‌اند برای تغذیه دام‌هایشان علفزارهای کافی همواره در دسترس داشتند و از این جهت در خانه‌های دایمی و مستحکم، به طور یکجانشین زندگی می‌کردند.
این گزارش براساس یافته‌های «ژاک دهرگان» در حفاری‌های منطقه می‌افزاید: تالشان حتی قبل از ورود آریاییان به این منطقه، دارای تمدنی بسیار پیشرفته و خانه‌های مستحکم از سنگ و گچ بوده‌اند و به همین خاطر آریاییان قوم تالش را مانند گیل، «دیو» می‌نامیدند، چون در مقابل تهاجم آنها سخت پایداری کرده و مانع ورود آنها شده‌اند.
