مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفا:
مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفا گفت: نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران افزون‌بر 36 سانتی‌متر در سال بوده که رکورددار نرخ فرونشست در جهان است.
به‌گزارش خبرنگار خبرگزاری دانا (دانا خبر) جواد میبدی با اشاره به تهیه طرح ملی احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور در وزارت نیرو، گفت: در زمان حاضر، منابع آب زیرزمینی کشور به‌دلیل برداشت بیش از حد و خشک‌سالی‌های متوالی سالیان اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است. مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو در نشست خبری امروز (6 بهمن) با خبرنگاران، یادآور شد: آبخوان‌های کشور سالانه با میانگین کسری حجم مخزن 4.5 میلیارد مترمکعبی مواجه هستند و در 47 سال اخیر مخازن آب زیرزمینی باکسری مخزن 110 میلیارد مترمکعبی مواجه شده‌اند که بیش از 90 میلیارد مترمکعب آن در 20 سال اخیر و 80 میلیاردمترمکعب آن در 15 سال اخیر و 38 میلیارد مترمکعب آن مربوط به دوره کوتاه هفت سال گذشته است و این موضوع آینده‌ای نگران‌کننده برای بخش‌های وسیعی از کشور رقم خواهد زد.
تنها 2 درصد اعتبار فصل آب برای آب های زیرزمینی هزینه شده است
وی سپس با اشاره به سهم موثر و عمده منابع آب زیرزمینی در تامین آب بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب کشور و وابستگی بخش وسیعی از تمدن و حیات کشور به آن، گفت: در وضعیت کنونی سهم آب‌های زیرزمینی در تامین آب کشور (کشاورزی، صنعت و شرب در کشور) افزون‌بر 55 درصد کل منابع آب است و با وجود سهم مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیازهای کشور، تاکنون از 100 درصد اعتبار هزینه‌شده در فصل منابع آب، 98 درصد آن در بخش آب‌های سطحی و تنها دو درصد در منابع آب زیرزمینی هزینه شده است.
میبدی تصریح کرد: نکته حایز اهمیت نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که 63 درصد آن ازطریق آب‌های زیرزمینی تامین شده است و آب‌های سطحی سهم 37 درصدی را به‌خود تخصیص می‌دهند ضمن آنکه در بخش تامین آب شرب روستایی، سهم آب‌های زیرزمینی افزون‌بر 80 درصد است.
این مقام مسوول در وزارت نیرو تاکید کرد: بی‌توجهی به تامین و تخصیص اعتبار موردنیاز حفاظت از این منابع، موجب مشهود شدن پیامدهای کنونی و بحرانی‌شدن وضعیت آبخوان‌های کشور شده است، به‌طوری که هم‌اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب موجب کمبود آب و عدم قطعیت در تامین آب کلان‌شهرهای کشور ازجمله تهران و حتی تامین آب 6000 روستای کشور با تانکر شده است و افزون‌بر آن، به استناد گزارش سازمان زمین‌شناسی کشور، پدیده ناگوار فرونشست زمین در بسیاری از دشت‌های ایران، موجب مرگ آبخوان‌ها شده و خطرها و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به زیرساخت‌های کشور وارد کرده است.
تهران رکورددار نرخ فرونشست در جهان است
وی خاطرنشان کرد: در زمان حاضر، نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران افزون‌بر 36 سانتی‌متر در سال بوده که رکورددار نرخ فرونشست در جهان است ضمن آنکه تغییر کیفی آب زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌های بزرگ در دشت‌ها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوان‌ها از دیگر واقعیت‌های کشور است.
میبدی با بیان آنکه با پیگیری‌های وزارت نیرو در سال 1384 طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی کشور تعریف و دارای ردیف اعتباری شد، گفت: متاسفانه اعتبار مذکور از سال 1385 تا سال 1393 بدون انطباق با شرایط تورمی و نیز بسترسازی انجام‌شده، از رشد لازم برخوردار نشده و حتی سیر نزولی به خود گرفته است و تقریباً تمام پروژه‌های طرح مذکور در سال 1393 متوقف و یا بسیار کند شده و روند نزولی تخصیص اعتبار به طرح‌های تعادل‌بخشی، پیامدهای ناشی از افت و کسری مخزن را تشدید کرده است.
مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: با توجه به موارد یادشده و شرایط بسیار بحرانی به‌وجود آمده در آبخوان‌های زیرزمینی و ضرورت حرکتی همه شمول که حضور همه آحاد جامعه و دستگاه‌های کشوری و لشکری را در اصلاح شرایط پیش‌آمده می‌طلبد، دوباره وزارت نیرو به‌طور جد با کار کارشناسی و تعریف طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور، ضمن ارایه آن در پانزدهمین نشست شورای‌عالی آب و تصویب آن با هدف کنترل کسری مخزن در برنامه‌ای 20 ساله و کنترل کسری متوسط سالانه 5.8 میلیارد مترمکعب آبخوان‌های کشور در دوره شش‌ساله (سال آخر برنامه پنجم و دوره پنج‌ساله برنامه ششم)، برای سال 1394 میزان 500 میلیون مترمکعب از این سهم را در برنامه خود گنجانده است.
وی ادامه داد: بر اساس مصوبه شورای عالی آب مقرر شد حداکثر 75 درصد آب تجدیدپذیر و آب برگشتی به دشت‌ها محاسبه و سهم آب شرب و صنعت از آن کم شده و مابقی آن برای کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی اعلام شود.
میبدی با بیان آنکه در این طرح 15 پروژه تدوین شده است، تصریح کرد: 11 پروژه از 15 پروژه طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور مصوب شورای‌عالی آب مربوط به وزارت نیرو است و چهار پروژه نیز در قالب طرح‌های ردیف‌دار وزارت جهادکشاورزی و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تعریف خواهند شد.
مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو افزود: کلیه چاه های کشاورزی با اولویت دشت های ممنوعه به کنتورهای هوشمند مجهز می شوند. با پیگیری به عمل آمده، وزارت نیرو از اعتبارات خود این کنتورها را خریداری و نصب می کند و بعدها به صورت اقساط از کشاورزان اخذ خواهد شد.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری در مورد زمان اجرایی شدن کاهش آب کشاورزی، گفت: کاهش آب کشاورزی مراحلی دارد که پس از ابلغ به وزارت جهاد کشاورزی، می بایست پروانه چاه ها به روز شود و این فرآیند چند ماه طول می کشد. احتمالا از خرداد و تیر آینده خرید و نصب کنتورها آغاز می شود که تا اجرای این کار برای کل چاه ها 2 تا 3 زمان نیاز دارد. بنابراین زمان اجرای این طرح 5 ساله است.
