۱۲.۵ هزار هکتار از اراضی میانکاله را از زمین‌خواران پس گرفتیم

به گزارش خبرگزاری دانا (دانا خبر) هر که بامش بیش برفش بیشتر» حکایت این روزهای مازندران است. وضعيت اقليمى مناسب، موقعيت جغرافيايى ويژه، منابع غنى، آب‏هاى زيرزمينى فراوان و باران و رطوبت كافى باعث شده که مازندران گستره ای از جنگل‏هاى انبوه و مراتع سرسبز و خرم باشد. تا چنان بامی بگستراند که چنین برف هایی روی آن بنشیند.

مدت‌هاست مناطق شهرى و جنگلی مازندران از لحاظ زيست محیطی مشکلاتی را به دوش می کشند. روزانه 2هزار تن زباله در جنگل های شمالی دفن می شود. بوته كنى، احداث راه، زمینخواری، چراى بیرويه، شكار غيرمجاز و بهره‏ بردارى از معادن موجب تخريب بخش وسيعى از زيست‏گاه‏ها و محدوديت آنها شده است.

ناصر مهردادی، مدیرکل محیط زیست استان مازندران معتقد است: این استان یکی از پرچالش ترین مناطق ایران از نظر محیط زیستی است.

وی در گفت و گو با خبرآنلاین مهم ترین معضلات این شهر و فعالیت های محیط زیست برای مقابله با آنها را شرح داد؛ مهم ترین آنها هزینه 50میلیاردی برای دستگاه های زباله سوز است تا زباله ها بیشتر از این جان از بدن جنگل ها بیرون نکشیده و مهمان ناخوانده آنها نشوند.

او همچنین از 12.5هزار هکتار اراضی تصرف شده می گوید که با پیگیری های محیط زیست به طبیعت خود بازگشته اند تا بلکه مسیری را برای بازگشت بقیه زمین هاهموار کنند.

مشروح این گفت و گو در ادامه می آید.

ابتدا به سراغ پارک ملی کیاسر و منطقه دودانگه و چهاردانگه برویم. نگرانی هایی که در این منطقه وجود دارد مربوط به تعداد پایین محیط بانان با توجه به وسعت آن است که نظارت را کاهش می دهد.

نگاهی که به منطقه کیاسر وجود دارد، منطقه جنگلی است و مساله ای که در مورد آن داریم، حیات وحش آن است. در طی سال های گذشته با توجه به معیارهایی که وجود داشت یکسری جاده که قرار بود ساخته شود جلوی آن گرفته شد اما در این سال ها ساخت جاده باعث شد که زیستگاه منطقه تحت تاثیر آن قرار گیرد و به تبع نیاز به پایش بیشتری داشت و دارد.

مساله بعدی تعداد پایین محیط بانان است؛ با توجه به اینکه ۲۲درصد اراضی استان مناطق حفاظت شده است ما با تعداد محدود محیط بان نمی توانیم همه جا را تحت کنترل قرار دهیم. به ویژه اینکه همه استان های ما هم تحت شعاع مسایل محیط زیستی قرار دارد و مازندران هم یکی ازپرچالش ترین استان ها از لحاظ محیط زیستی است که مشکلات خاص خود را دارد. بحث دریا، بحث جنگل و چالش های صنایع وجود دارد. ضمن اینکه ما از معدود استان هایی هستیم که تمام مناطق چهارگانه را داریم. نیروهای کارآمد ما هم یا بازنشست شده اند یا به نوعی در آن منطقه دیگر فعالیت نمی کنند و مشکلات منطقه بیشتر شده است.

اخیرا سعی و تلاش کرده ایم چند نفر از نیروهای ساری را به آن منطقه بفرستیم. حتی در منطقه محمد آباد که یک محیط بانی داشت، نزدیک به ۷۰میلیون تومان هزینه کردیم تا یک محیط بانی خوب برای منطقه بسازیم و حضورمان را در منطقه پررنگ کنیم. ضمن اینکه با کمک مردم و تشکل های مردم نهاد که به عنوان همیار ما هستند، منطقه را به نوعی مدیریت می کنیم و نیاز دارد که با کمک خود سازمان و دستگاه های مرتبط محیط بانی و محیط بانان را در منطقه افزایش دهیم که در کاهش مسایل موثر است.

یکی از مسایلی که الان در منطقه مورد اهمیت است، وجود گونه های جانوری متنوع است که باعث شکار بی رویه شده است، برای برخورد با این مساله چه تدبیری اندیشیده شده است؟

تقریبا همان مسایلی که در بالا مطرح کردم. با توجه به شناختی که نسبت به منطقه دارم و سال های گذشته نیز به آن محل رفته ام بیشتر جاده هایی هم که راه اندازی شده کار را برای شکارچیان راحت کرده است تا با خیال راحت به دل جنگل بروند. ما حتی درگیری زیادی با منابع طبیعی داشتیم که جلو جاده کشی در آنجا گرفته شود و اجازه این کار را ندادیم اما متاسفانه این کار شده و شکارچیان را تا قلب جنگل هدایت می کند اما بازهم نیروی کمی برای مقابله با این برخوردها داریم.

در حالی مساله جاده را مطرح می کنید که این منطقه صعب العبور است و رفت و آمد محیط بانان را با مشکل مواجه کرده است.

بله اما مسیرهای مختلف است اینگونه نیست که در یک جاده مستقیم عبور کنند. در گذشته وقتی شکارچی می خواست به قلب جنگل راه پیدا کند باید همه را پیاده برود اما الان بیشتر مسیر را می تواند با ماشین طی کند. به خصوص در شرایط گاوبانگی که شرایط ویژه ای برای مرال ها است. امسال توانستیم چادرهایی را مستقر کنیم که شکار را کاهش دهد و حضورمان را در منطقه افزایش دادیم. این کار را در سال های آینده به خصوص در دوران گاوبانگی نیز ادامه خواهیم داد.

در مورد مساله فریدونکنار بالاخره تلاش های محیط زیست استان مازندران به کجا رسید؟

از افراد مختلف درخواست کردیم تا در منطقه حضور داشته باشند. از آقای پورمحمدی وزیر دادگستری درخواست کردیم که به منطقه بیایند و از منطقه بازدید کنند، دستگاه های مختلف قضایی، نیروی انتظامی، دادستان استان، استاندار استان و همه کسانی که دست اندر کار هستند را به منطقه بردیم و نگرانی هایمان را به آنها گفتیم. برنامه ای ۴ساله را طراحی کردیم و به شورای امنیت استان دادیم تا آنها را مصوب کند و شورای تامین استان چند مصوبه داشته تا بتواند وارد کار شود. بعضی ازسیستم های صید سنتی مثل کرس و سیستم های دام هوایی را از طریق بخشداری و گروه هایی که در آنجا داریم شناسایی می کنیم. دام هایی که جدید هستند را در ابتدا از طریق دستگاه های مختلف جلویشان را بگیریم و در دراز مدت یک به یک جلو برویم.

یکی از مسایلی که ما در منطقه داریم و در برخورد با آن نمی توانیم خیلی راحت وارد ماجرا شویم، بحث درنای سیبری است که از لحاظ بین المللی برای ما خیلی حایز اهمیت است و همچنین قوهایی که داریم. در منطقه در حال حاضر ۵هزار قو داریم و از آن جهت در تنگنا قرار داریم. اگر یکباره به دام های شکارچیان یورش ببریم، امکان دارد به درنای سیبری و قوها آسیب برسانند. باید به خاطر نگرانی هایی که در این باره داریم یک مقدار با تعامل بیشتر و با برنامه جلو برویم تا مشکلات کمتر شود. البته در خود منطقه هم ان جو ها، سازمان ها و مردم ما را حمایت می کنند و من احساس می کنم که محیط زیست به تنهایی توان مقابله با آنها را ندارد. چون ما چند مرتبه نیروهای خود را از تمام شهرستان جمع کرده ایم تا وارد عمل شویم اما ۳۰۰نفر از مردم محلی با داس و چوب مانع کار ما می شوند و این کار را سخت می کند.

نیروی انتظامی و دستگاه قضایی و خود استانداری باید به ما کمک دهند به طور مثال ما در منطقه در طی این مدت به خصوص در منطقه بابلسر، فریدونکنار و منطقه ازباران این مشکل را داشتیم اما با کمک نیروی انتظامی در مناطق خاص از جمله تالاب ها و آب بندان ها جلو این کار را گرفتیم. در این منطقه و این بخش محلی ها می گویند که ۲۰۰سال است اجداد ما در اینجا زندگی می کنند و این اراضی اراضی خودمان است و به ما می گویند شما به پرنده هایتان بگویید اینجا ننشینند و امیدوارم بتوانیم آرام آرام به حل این مسایل کمک کنیم.

برنامه ۴ساله ای که به شورای تامین استان داده اید شامل چه مواردی می شود؟

برنامه هایی را طراحی کردیم تا در سال های آینده بحث دام های هوایی و کومه ها را کاهش دهیم و دام های هوایی را در مناطق جدید جمع آوری کنیم، بعد برداشت سنتی کرس را بگیریم و در مرحله آخر دام های هوایی را به صورت کلی جمع کنیم.

همانطور که خودتان گفتید برخورد با کسانی که اراضی فریدونکنار را ارث پدر خود می دانند راحت نخواهد بود و تنها با جمع کردن یکباره دام ها همه مشکلات حل نخواهد شد، بهتر نیست به برنامه ریزی های مناسب تر پرداخت. یعنی به معیشت آنها که از طریق فروش پرندگان تامین می شود کمک کرد یا به نوعی منبع درآمدی برای آنها در نظر بگیریم و از نظر فرهنگی نیز روی مردم منطقه کار کنیم.

از نظر فرهنگی تا امروزکارهای زیادی انجام شده است نشست هایی با این افراد داشتیم، برنامه هایی در تلویزیون برگزار کردیم و سال های بعد هم آن را ادامه خواهیم داد اما با وجود اینکه این افراد در کلاس ها شرکت می کنند باز به صید خود وابسته هستند و به کار خود ادامه می دهند. از نظر مالی هم اگر بخواهیم کمک کنیم، محیط زیست اگر پول داشت به محیط بانان کمک می کرد. نه اینکه به صورت مستقیم از نظر مالی کمک کند بلکه منبع درآمدی جایگزین شکار را برای آنها در نظر گیرد، مانند طرح گردشگری.

مساله گردشگری را در منطقه ای که قوها مهاجرت می کنند مطرح کردیم که با کمک ان جی او ها مردم برای تماشای این قوها بیایند بعضی از روزها در این منطقه بیشتر از ۲هزار نفر از مردم برای تماشا می آیند. حالا این افراد می توانند آنجا ورودی بگیرند و کانکس هایی را برای فروش جنس های مختلف برپا کنند. یکسری مسایل اینچنینی را می توان ساماندهی کرد و ما این پیشنهادها را در طرح مان هم آورده ایم اما اینکه محیط زیست بخواهد پولی را ماهانه به این افراد بدهد واقعا درست و عملیاتی هم نیست. ما در طرح مورد نظرمان تمام این مسایل را توامان دیدیم اما از بین بردن تورها هم می تواند کمک باشد و برای خود من عجیب است که برخی مواقع هر گاه نمایندگان مجلس یا استاندار یا خود ما به محل می رویم خود کومه داران به ما می گویند جلو نروید وقتی این همه سال اینگونه عقب نشینی کرده ایم مشکلاتمان چند برابر شده است و ما باید طی سال های مختلف مشکلات را حل کنیم.

به مساله پسماندها بپردازیم با توجه به اینکه چندی پیش معاون سازمان محیط زیست با اشاره ای به آمار پسماندها اعلام کرد که یک چهارم از پسماندهای کشور مربوط به سواحل شمالی و جنوبی کشور است. برای ساماندهی این ‍پسماندها چه کارهایی انجام شده است؟

در بحث پسماند واقعا اینگونه نیست که محیط زیست اعلام کند که من مشکل پسماند تهران یا شمال یا کل کشور را حل می کنم. در خود استان مازندران محیط زیست یکسری وظایفی دارد و سازمان های مختلف از جمله شهرداری وظیفه اولیه این را دارند که وضعیت پسماند را ساماندهی کنند. ما باید بعضی از مناطقی که شهرداری یا دستگاه ذی ربط از ما می خواهد را ارزیابی کنیم و به لحاظ زیست محیطی مجوز را صادر کنیم تا بتوانند اینجا ساماندهی را انجام دهند. ضمن اینکه به عنوان بازوی فنی اصلی برای آنها باشیم برای اینکه بخواهند جمع آوری پسماند را داشته باشند.

کاری که من در گذشته و امسال هم انجام داده ام این است که با همکاران و دانشگاهیان و دوستان دیگر یک برنامه خوب تنظیم کردیم که باید برای پسماند استان چه کارهایی را انجام داد و در مراحل مختلف این برنامه را در شورای کمیته کارگروه پسماند بردیم که آن را هم مصوب کردیم و در نهایت قضیه این برنامه را هم به استانداری ارایه دادیم تا در کل مازندران زباله سوز برای شهرهای مختلف از جمله تنکابن، ساری، نوشهر و چالوس یا برای بهشهر بحث کمپوست یا برای سوادکوه در نظر بگیرند. برای اینها زمان‌بندی های مختلف در نظرگرفتیم. اعلام هم کردیم که به شما مجوز زباله سوز می دهیم نه اینکه مجوز دهیم تا زباله ها دپو شود.

شهرداری ها وظیفه جمع آوری زباله ها را دارند، با آنها برخوردی نکردید؟

از اکثر شهردارهای استان هم شکایت کردیم و برای برخی از آنها حکم جلب هم گرفتیم نه اینکه با شکایت ها کار پسماندمان را حل کنیم، بلکه به این دلیل که شهردار وظیفه دارد تا مشکلاتش را حل کند. چون وقتی فشار به آنها وارد نشود زباله هایشان را در مکان های مختلف دپو می کنند. با کسانی که از خارج و داخل کشور آمده اند نشست های کارشناسی داشتیم نتیجه را به سازمان های مختلف اعلام کردیم و در نهایت با پیگیری هایی که داشتیم شهرستان ساری و نوشهرو چالوس بیش از ۵۰میلیارد تومان برای زباله سوز هزینه کرده اند که در نهایت تولید برق هم خواهد کرد. و به کمک شهرداری های این شهر بحث کمپوست در بهشهر نهایی است و یکسری دستگاه ها را هم ساختند که وارد کشور شود و در حال حاضر در گمرک است.

وضعیت شیرابه ها چه می شود؟

در بحث شیرابه ها برای بابل این نگرانی را داریم و نشست های خوبی داشتیم که اگر عملی شود حل شدنی است. جلسه ای را هم اخیرا به دلیل بحث ساماندهی زباله های شمال کشور در آمل داشتیم که محیط زیست آن را پیگیری می کند و همکاران خوب استانداری گیلان و مازندران و گلستان و محیط زیست این سه استان در جلسه حضور داشتند حتی شهردارهای استان های مهم هم در این جلسه شرکت داشتند و یکسری دستورالعملی هایی داده شد که ما باید پیگیری کنیم.

به مساله ای که دغدغه این روزهای بسیاری از فعالان محیط زیستی است بپردازیم؛ توسعه طرح گردشگری در آشوراده. شما با این طرح موافق هستید؟

در مورد آشوراده خود سازمان نامه ای نوشته است مبنی بر اینکه در این طرح باید تمام ملاحظات محیط زیستی رعایت شود. ما نیز طرح جامعی که برای مناطق ۴گانه داریم که مصوب استان نیز هست تنها برای منطقه میانکاله است که به تبع آشوراده را هم شامل می شود. طرح ما کاملا شفاف و روشن هست کسانی هم که می خواهند کار گردشگری انجام دهند حتما باید پیگیری های ارزیابی های زیست محیطی را هم انجام دهند که در آنجا می توان فشارهایی که از دستگاه های مختلف به خصوص گردشگری می آید را کمتر کرد.

اما حضور شما در جریان این موضوع به عنوان مدیر کل سازمان محیط زیست استان کاملا کمرنگ بود.


در سازمان محیط زیست بیشتر پیگیر بودند و راسا آن را پیگیری کردند. صلاح ندیدند که استان دخالت آنچنانی کنند و در نهایت نامه ای بود که خود سازمان ارایه دادند.

چندی پیش رییس سازمان حفاظت محیط زیست آماری را در مورد زمینخواری های گسترده در سال های گذشته ارایه کرد که جلوی بعضی از آنها گرفته شده است و از مازندران به عنوان یکی از شهرهایی نام برد که زمینخواری به صورت گسترده انجام شده است، برخورد شما با این اقدامات چگونه بوده است؟

در مناطق چهارگانه از جمله میانکاله حرکات خوبی انجام شده و یکی از افتخارات خودم می دانم که در این مدت برای اراضی زیادی حکم قلع و قمع آن را گرفتیم و بعضی از این مناطق را آزاد کردیم و الان هم پیگیر هستیم فکر می کنم عملکرد همکاران در بهشهر هم در بحث میانکاله بی نظیر بوده است.

آماری از تعداد زمینخواری ها دارید؟

ما با بانک زمین مسایلی داشتیم که با کمک دستگاه قضایی، بازرسی کل کشور، بازرسی استان و جهاد کشاورزی توانستیم ۱۲.۵هزار هکتار از اراضی منطقه میانکاله را پس بگیریم و بر اساس نفشه هایی که طراحی کردیم آن را به منطقه میانکاله اضافه کنیم. موراد زیاد دیگری هم داریم که الان نمی توانم اسم آنها را بگویم.

گفته شده برخوردهایی هم در رابطه با پلمب کارخانه های آلاینده انجام شده است، چه کارخانه هایی را پلمب کردید؟

ما با هیچکس شوخی نداریم. چه صنایع بزرگ و مادر و چه صنایع کوچک. با گشت شبانه ای که در مناطق داریم همه را بررسی می کنیم. نظارت پایش ما به صورت گشت شبانه و ادواری است و ناظران ساعت 3نصفه شب وارد مناطق می شوند و اطلاعاتی می گیرند و ما بر اساس اطلاعاتی که داشتیم به اینها اخطار می دهیم. موردهای زیادی داشتیم که واحدهای صنعتی را پلمب کردیم. الزام ما این است که اینها باید سیستم تصفیه فاضلاب و پایش آنلاین داشته باشند. یکی از مهم ترین اینها کارخانه آرین سینا بود که مشکلاتی را برای مردم منطقه داشت و ما در نهایت برخورد جدی با اینها کردیم که در آخر ملزم شدند که مشکلاتشان را رفع کنند. واحد صنعتی دیگر چوب کاغذ، سیمان نکا و سیمان کیاسر و در منطقه غرب استان هم چندین واحد صنعتی داشتیم که در آخر الزامات را رعایت کردند.

چندی پیش نیز نیروگاهی در میانکاله بود که با سوزاندن مازوت آلودگی زیادی را برای مردم آن منطقه به وجود آورده بود، با آن چه برخوردی صورت گرفت؟

آن نیروگاه، برق یکسری از استان ها را تامین می کند. مشکل اساسی آنجا آن است که آن نیروگاه باید گاز می سوزانده و الان مازوت می سوزاند. ریاست سازمان محیط زیست و معاونان آن به ما قول داده اند تا گاز این نیروگاه را تامین کنند که آلایندگی را کاهش دهند چون مردم منطقه هم حق داشتند. نامه نگاری هایی نیز با وزیر نیرو داشتیم مبنی بر اینکه برخی واحدها را گاز برایشان در نظر گیرد تا مشکلات منطقه کاهش پیدا کند.

گام مهمی که در زمان مدیریت شما برای محیط زیست مازندران برداشته شده است چیست؟

یکی بحث میانکاله بود که فکر می کنم تا حدودی روی این بحث موفق بودیم. بحث حضور غیر قانونی در منطقه بحث پیگیری که در مورد کنوانسیون رامسر داشتیم. یک کار خوبی که کردیم این بود که نقشه راه ۵ساله برای استان مازندران طراحی کردیم. از همه مهمتر چابک سازی در دستور کارخود قرار دادیم، ۲۰درصد حقوق عزیزان را افزایش دادیم و امکانات محیط بانان را افزایش دادیم. علاوه بر این بحث دریای خزر است، ایستگاه های مختلف را طراحی و پایش کردیم به خصوص نگرانی که روی بحث شناگاه ها بوده تا بتوانیم با جمع آوری اطلاعات کارهای مهمی انجام دهیم. سعی می کنیم کارهایی که می کنیم تحقیقات محور باشد رودخانه های استان را از لحاظ زیست محیطی بررسی کردیم بحث شهرک های صنعتی مطرح بود که از۴۰واحد شهرک صنعتی تنها ۱۰واحد آنها دارای تصفیه خانه است و از آنها خواسته ایم که تصفیه خانه ها را افزایش دهند پیگیری های خیلی خوبی داشتیم روی مساله فاضلاب های شهری و همچنین تصفیه خانه فاضلاب های شهری.