دکتر عباسعلی
رهبر، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در یادداشتی آورده است:
رهبر معظم انقلاب در بیانی صریح فرموده‌اند:
فکر کنید، بگویید، بنویسید و در مجامع خودتان منعکس کنید. آن کرسی های آزاد اندیشی را که من 100بار تاکید کرده ام راه بیاندازید. این می شود یک فضا. وقتی یک فضای گفتمانی به وجود آمد، همه در آن فضا فکر می کنند. همه در آن فضا جهت گیری پیدا می کنند. همه در آن فضا کار می کنند. (13/7/90)
آزاد اندیشی از دو کلمه آزادی و اندیشه تشکیل شده است. آزادی به عنوان موهبت فطری است که در نهاد انسان به ودیعت گذاشته شده است و به قول ملاصدرا آزادی و اختیار در انسان اجباری است و انسان در مختار بودن مجبور است. اندیشه نیز مترتب بر فرایند عقلانی و منتظم فکر می باشد که دارای عناصر مهم انسجامی منطقی، چهارچوب نظری، استدلال و اهمیت می باشد.
"آزادی اندیشی دینی آزادانه فکر کردن، آزادانه تصمیم گرفتن و تردید در نگرش صرف ترجمه ای و تلقینی و تقلیدی" (15/8/82)
انقلاب اسلامی دارای چهار رکن اصلی است. اسلامیت، جمهوریت، استقلال و آزادی که در این میان عنصر آزادی مهمترین عامل پیوند و اثرگذار یه عنصر دیگر است. البته آنچه از آزادی بیان می گردد در مقوله "آزادی برای" می باشد و "آزادی از" در منطق معرفتی انقلاب اسلامی قرار نمی گیرد.
زبان آزاد اندیشی بر مبنای دو آیه زیر می باشد:
الف: فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ (زمر/18)
ب: ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ (نحل/125)
همچنین در زبان آزاد اندیشی لازم است سهم
آزادی، اخلاق و منطق در کنار یکدیگر قرار داد. بنابراین زبان ازاد اندیشی مشتمل بر طلب شنیدن، موعظه نیکو، حکمت، بشارت، جدال احسن و طلب شنیدن می باشد.
آزاد اندیشی چه نیست؟ تهدید، تخریب، تحقیر، توجیه پنداری، جنجال آفرینی، تحجر و مرز شکنی نیست.
اهمیت آزاد اندیشی در عناصر زیر خلاصه می شود:
الف: ایجاد جریال سیال فکری
ب: گسترش تولید علم و اندیشه
ج: ایجاد فضای اظهار نظر
د: کمک به پیشرفت کشور
ه: سالم ماندن محیط های اجتماعی از آسیب ها
و: جلوگیری از عوام فریبی
آسیب های احتمالی کرسی های آزاد اندیشی
الف: حاکمیت فرمالیزم کور و توجه به شکل گرایی محض
ب: مسئله محور نبودن موضوعات و توجه به موضوعات فانتزی
ج: برچسب زنی اعتقادی و سیاسی
د: عدم مدارا
ه: ساختار شکنی
و: صرفاً دولتی شدن کرسی های آزاد اندیشی
ز: مدیریت سلیقه ای و حزبی
الف:افزایش حلقه های نفوذ به جای حلقه های نگرانی
ب: افزایش حلقه های عاملیت استید و دانشجویان
ج: توجه به حق عاملیت اساتید و دانشجویان
د: تشویق گروههای آموزشی و استفاده از قابلیت
های آنان در توسعه کرسی های آزاد اندیشی توسط مراجع ذیربط
رهبر معظم انقلاب واقع بین اشاره داشته اند: "نباید از آزادی ترسی و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به کالای قاچاق یا امری تشریفاتی تبدیل کرد. چنانچه نباید به جای مناظره به جدال و مراء گرفتار آمد و به جای آزادی به دام هتاکی و مسئولیت گریزی لغزید. بی شک آزادی تفکر، قلم و بیان، نه یک شعار تبلیغاتی بلکه از اهداف اصلی انقلاب اسلامی است. (16/11/81)
نظام جمهوری اسلامی ایران با عنایت به هندسه معرفتی متین و مستدل خود تحدی علمی و آزاد اندیشی خود را از سالهای قبل اعلام کرده است. امید است با منطق و اخلاق مناسب در تعمیق فرهنگ آزاد اندیشی بگوشیم.
