اهمیت «زبان بدن» دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در مذاکرات اخیر

پس از پایان دور اخیر مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 در لوزان سوئیس، هر دو طرف از حصول پیشرفت های قابل توجه در مذاکرات سخن گفتند. با این حال، چشم اندازی رسمی برای دستیابی به توافق نهایی ارائه نشده است. در این میان، یک نشریه آمریکایی «زبان بدن» مذاکره کنندگان هسته ای را مورد تحلیل قرار داده و آن را نشانه ای از بهبود فضا میان طرفین دانسته است.

به گزارش خبرگزاری دانا، نشریه آمریکایی «کریستین ساینس مانیتور» در مطلبی به بررسی دور اخیر مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 پرداخته، اما آن را از منظری متفاوت مورد تحلیل قرار داده است. به عقیده تحلیلگر این نشریه، زبان بدن مذاکره کنندگان دو طرف از یک سو و حواشی مختلف این مذاکرات از سوی دیگر، بیانگر تغییر قابل توجه فضای مذاکرات طی ماه های اخیر است.

در این مطلب آمده است:

حتی 18 ماه پیش، یعنی زمانی که اولین تماس ها میان دیپلمات های ارشد ایرانی و آمریکایی طی بیش از 30 سال برقرار شد و سرخط خبرها را به خود اختصاص داد، باز هم شرایط فعلی در روند مذاکرات غیر قابل تصور می نمود. روز جمعه در لوزان، جان کری و اعضای عالیرتبه هیئت آمریکایی همچون اعضای یک خانواده گرد هم آمده و به حسین فریدون، برادر رئیس جمهور ایران و عضو هیئت این کشور در مذاکرات بابت درگذشت مادرش تسلیت گفتند. 

در یکی از تصاویری که از مذاکرات منتشر شده، جان کری دستان خود را برای فشردن دست فریدون و تسلیت گفتن به وی بالا برده است. در تصویری دیگر، وی در کنار فریدون نشسته و با دست چپ خود دست فریدون را گرفته و ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا نیز در کنار کری نشسته است. در یک تصویر دیگر نیز وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد آمریکایی دیده می شود که در هنگام تسلیت به فریدون، دو دست خود را به نشانه احترام بالا گرفته است.

مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی برای مذاکراتی فشرده در موضوع هسته ای در لوزان سوئیس به سر می بردند و قرار است تا بازه زمانی آخر مارس به چارچوب سیاسی و تا پایان ماه ژوئن به توافق جامع دست پیدا کنند. اما با وجود چالش های فراوان پای میز مذاکره، زبان بدن مذاکره کنندگان نشانگر آن است که پس از سال ها مذاکره و به ویژه در پی تحول دیپلماتیک پس از پیروزی روحانی در انتخابات سال 2013، نوعی آشنایی شخصی میان طرفین به وجود آمده است.

رضا مرعشی، تحلیلگر سابق وزارت خارجه آمریکا در این زمینه می گوید: «این امر حاکی از آن است که آنچه زمانی غیرممکن بود، اکنون به امری روتین تبدیل شده است. این بیانگر آن است که هر دو طرف در چشم یکدیگر آشنا جلوه می کنند... کانال های ارتباطی میان طرفین برقرار شده است. آن ها تمام مدت درباره موضوع هسته ای گفت و گو نمی کنند؛ گاهی درباره کمردرد و گاهی درباره خانواده هایشان نیز سخن می گویند».

مرعشی که اکنون عضو شورای ملی ایرانیان آمریکاست، می افزاید: «آن ها از دید یکدیگر انسان هستند، نه آمریکایی و ایرانی. دیپلماسی یک امر بسیار شخصی است و همین امر به برطرف کردن شکاف ها و اختلافات و دستیابی به یک درک مشترک منجر می شود». 

در جریان مذاکرات روز جمعه، جان کری با اشاره به در پیش بودن عید نوروز و سال جدید، اظهار داشت: «ما امیدواریم این سالی باشد که بتواند برای ما پیشرفت و صلح به ارمغان بیاورد». در پاسخ، ظریف با اشاره به اینکه نوروز در فارسی به معنای «روز جدید» است، ابراز امیدواری کرد که این روزی جدید برای همه جهان و دوره ای جدید برای درک بیشتر و صلح باشد. بر روی میزی بیرون از اتاق مذاکرات، هفت سینی چیده شده بود که در آن قرآن نیز قرار داشت. 

جالب اینجاست که ظریف بیش از هر مقام خارجی دیگری، وقت خود را به مذاکره با کری اختصاص داد. یک نشانه از اینکه تا چه حد این گونه تماس ها میان مقامات ارشد دو طرف تکرار می شود، برنامه سفر یکی از کارشناسان هسته ای آمریکا است که از اوایل سال 2013 تاکنون 57 بار با هواپیما از بالای اقیانوس اطلس گذشته تا در مذاکره با مقامات ایرانی شرکت کند. همین امر بیانگر شدت یافتن مذاکرات دیپلماتیک طی حدود دو سال اخیر در راستای حل و فصل موضوع هسته ای است.