به گزارش خبرگزاری دانا، سرقت پایان نامه ها و مقالات علمی با کپی تمام یا بخشی از تولیدات محققان دیگر به نام خود از شایعترین اشکال تقلب و تخلف در حوزه انتشارات علمی است که سالانه موارد فراوانی از آن در ایران و جهان بروز می کند.
نشریه نیچر چندی پیش در گزارشی در خصوص آمار تقلبهای علمی در کشورهای مختلف دنیا که قادر به تایید یا رد ادعاهای گزارش نیستیم اعلام کرده بود از هزار و 54 محقق ایرانی 164 مورد مشکوک به تقلب بوده و این در حالی است که این گزارش مواردی چون تقلب از خود و چاپ یک مقاله در چند جا یا سرقت محتوای مقالات دیگر را شامل نمی شود بلکه صرفا شامل تقلبهایی است که فرد عینا کل مقاله یا بخشی از متن آن را از دیگران سرقت کرده است.
با این حال دامنه کلاهبرداری ها و تخلفات در حوزه مقالات علمی به کپی برداری از نتایج مقالات دیگران محدود نمی شود و اشکال دیگری از این تخلفات و بی اخلاقی ها مثل انتشار مجلات قلابی و برگزاری کنفرانس های مجازی روز به روز در حال گسترش است. اگر در سرقت مقالات و پایان نامه های علمی، متخلفان آگاهانه دست به تخلف می زنند در مواردی مثل چاپ مقاله در مجلات قلابی یا ثبت نام و ارسال مقاله برای کنفرانس های جعلی که اغلب با عنوان کنفرانس های غیر حضوری و مجازی مطرح می شوند، محققان خود طعمه کلاهبرداران و متخلفان این حوزه می شوند؛ گرچه به نظر می رسد در فضایی که نظارت چندانی بر کیفیت و اعتبار مقالات علمی در کشور وجود ندارد و اغلب صرف انتشار مقاله اهمیت دارد در بسیاری از این موارد هم خود ارائه دهندگان مقاله ترجیح می دهند چشم خود را بر شواهد آشکار و پنهانی که حکایت از مشکوک بودن وضعیت این مجلات و کنفرانسها دارند ببندند.
نمونه ای از دزدی عنوان یک مجله معتبر، راه اندازی سایتی با عنوان نشریه Contributions in Science در نشانی www.ijescs.org است. اصل این مجله که از انتشارات موزه تاریخ طبیعی لس آنجلس کانتی است و در نشانی www.nhm.org/site/research-collections/research-tools/publications قابل دسترسی است مثل اغلب مجلات معتبر علمی به یک حوزه علمی خاص - تاریخ طبیعی - می پردازد ولی مجله جعلی که با نام این مجله منتشر می شود محدوده فعالیت خود را شامل تمامی حوزه های مهندسی، زیست شناسی، شیمی، فیزیک، زیست محیطی، کسب و کار و اقتصادی، مالی، ریاضیات و آمار، زمین شناسی، علوم رایانه، علوم اجتماعی، علوم طبیعی و فن آوری، زبان شناسی، پزشکی و معماری اعلام کرده است!
نکته تاسف باری که با مروری گذرا بر مقالات منتشر شده در این به اصطلاح «مجله علمی» دیده می شود استقبال پرشور محققان ایرانی در شماره اخیر آن است که مقالات متنوعی را در حوزه های مختلف در این مجله چاپ کرده اند.
در نمونه دیگری از سرقت‌های علمی، انجمن فیزیک ایران به تازگی اسامی دو متخلف علمی را منتشر کرده که با نشانی جعلی
"Institute for Advanced Studies, Tehran 14456-63543" دو مقاله از مجله «پژوهش فیزیک ایران» را پس از ترجمه به انگلیسی در مجموعه Chaos and Complex Systems به نام خود منتشر کرده اند.
نکته تاسف بارتر این که یکی از این سارقان علمی پیش از این هم تعداد زیادی از مقالات مجله پژوهش فیزیک را به نام خود در مقالات خارجی منتشر کرده بود که پس از بررسی کمیته اخلاقیات انجمن فیزیک ایران، گزارش کامل آن به وزارت علوم تحویل داده شده بود.
انجمن فیزیک ایران با گزارش مورد جدید ابراز امیدواری کرده که وزارت علوم برای حفظ آبروی فیزیکدانان کشور، فکری جدی برای اینگونه مسائل غیراخلاقی بکند.
