آغاز توزیع مدل جدید اعتبار دانشگاه ها در سال 95

وی افزود: در نیمه اول سال 94 برخی اشکالات این مدل مشخص شد و از اردیبهشت ماه سال جاری کارگروهی مسئول بازنگری و به روزرسانی مدل شد و مدل نهایی هفته پیش کامل شد.

به گفته امید، در مدل جدید که اعتبارات بر اساس فعالیت های دانشگاه ها در زمینه های آموزشی، فرهنگی و پژوهشی، پیش بینی می شود، 18 دانشجو به یک عضو هیات علمی، نسبت مبنای استاندارد قرار می گیرد. بر این اساس در سال 95 حدود 8 هزار میلیارد اعتبار لازم است.

وی درمورد اعتبارات پارک های علم و فناوری هم گفت: پارک های علم و فناوری به طور میانگین اعتباری حدود 2 میلیارد تومان دریافت می کنند. پیشنهاد ما برای پارک های علم و فناوری در سال آینده 150 میلیارد تومان است که 20 درصد آن را خود پارک ها از محل درآمدها تامین می کنند و 80 درصد آن به کمک دولت تامین خواهد شد و تلاش ما آن است که در پایان برنامه ششم توسعه، این کمک 80 درصدی به 50 درصد کاهش یابد.

وی خاطرنشان کرد: کمک ما در حال حاضر به دانشگاه ها نیز حدود 75 درصد است و 25 درصد آن به عهده دانشگاه است و ما قصد داریم هر سال با کاهش 5 درصدی کمک های خود به دانشگاه ها را به 50 درصد برسانیم، در دنیا نیز بخشی از شهریه به عهده دولت است و بخشی از آن به کمک مردم و درآمدهای آموزشی و پژوهشی خود دانشگاه ها تامین می شود.

وی در خصوص کمک خیرین تصریح کرد: در کشورمان در حوزه خیرین کارهای خوبی انجام شده است و خیرین در توسعه کارهای زیر ساختی مثل ساخت دانشکده، خوابگاه و آزمایشگاه، به ما بسیار کمک کردند.

امید درباره فرسودگی فضاهای دانشگاهی نیز گفت: تعدادی از دانشگاه ها ساختمان های قدیمی دارند که اغلب بیش از 50 سال قدمت دارند. یکی از دانشکده های دانشگاه تهران 115سال پیش تاسیس شده و امروز به عنوان یکی از موزه های جانور شناسی مطرح است این ساختمان ها به دلیل ارزشی که دارند امکان تخریب وجود ندارد و از طرفی دیگر تعمیرات آنها پر هزینه است و پیشنهاد ما این است که بازسازی و مقاوم سازی این ساختمان ها در اولویت قرار گیرد.

وی افزود: چند سال پیش کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران به علت فرسودگی تاسیسات برق آتش گرفت؛ بنابراین باید بازسازی به طور مستمر انجام شود. برآورد ما برای بازسازی ساختمان های قدیمی و با ارزش 10 دانشگاه برتر کشور اعتبار 550 میلیارد تومانی است و امیدواریم که حداقل بخشی از آن در برنامه ششم تحقق یابد.

امید خاطرنشان کرد: نکته دیگری که در این مورد وجود دارد این است که بازسازی یک ساختمان حدود 30 درصد ساخت هزینه و زمان لازم دارد و یک ساختمان دانشگاهی به طور میانگین با یک سال و نیم زمان بازسازی خواهد شد. در حالی که احداث ساختمان جدید حداقل 5 سال طول می کشد.

وی درخصوص بودجه های عمرانی نیز گفت: اعتباری که سالیانه برای پروژه های آموزش عالی اختصاص می یابد حدود 800 تا 900 میلیارد تومان است در حالی که برای انجام پروژه هایی که 5 تا 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارند حدود 4 هزار میلیارد لازم داریم.

وی گفت: تعدادی از پروژه هایی که بیش از 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند در دو سال اخیر به بهره برداری رسیده اند و امسال نیز حدود 200 هزار متر مربع از این پروژه ها به بهره برداری می رسد و اگر این روند ادامه داشته باشد نتایج خوبی در بر خواهد داشت.

امید درخصوص تجهیز خوابگاه های دانشجویی افزود: در برنامه پنجم توسعه ساخت خوابگاه ها متوقف شد و هیچ گونه پروژه جدیدی در این زمینه شروع نشد و در این سال ها اگر خوابگاهی هم ساخته شد مربوط به برنامه چهارم توسعه بود زیرا برخلاف پیش بینی قانون، بخش خصوصی در این زمینه وارد کار نشد.

وی علت همکاری نکردن بخش خصوصی را اینگونه توضیح داد: بخش خصوصی برای همکاری در زمینه ساخت و تجهیز خوابگاه ها نیاز به تسهیلاتی از جمله تسهیلات بانکی ارزان قیمت دارد که این در برنامه پنجم توسعه پیش بینی شده بود. به همین علت استقبال هم از طرف این بخش دیده نشد. از طرفی با گذشت چندین سال خوابگاه ها فرسوده شدند و جمعیت دانشجویی نیز حدود 100 هزار نفر افزایش یافت .

امید اظهار داشت: پیش بینی کرده ایم با برنامه ای که صندوق رفاه در نظر دارد، این طرح برای سال 95 برای ورود بخش خصوصی هموار می شود. به این صورت که بخش خصوصی بعد از دریافت تسهیلات بانکی و ساخت و تجهیز خوابگاه ها اصل تسهیلات را خودشان به بانک بازگردانند و پرداخت سود این تسهیلات را صندوق رفاه به عهده می گیرد.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه ممنوعیت ساخت داشتیم، برای ساخت خوابگاه سراغ خیرین رفتیم و در نهایت از خیرین کمک گرفتیم.

معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم توضیح داد: خوابگاه هایی برای دانشگاه های تهران، فردوسی مشهد، شهرکرد، بجنورد و حضرت معصومه (س) قم توسط بنیاد خیرین ساخته شده یا در حال ساخت است.

وی گفت: امیدواریم که در ادامه کار ورود بخش خصوصی را در کنار همیاری خیرین داشته باشیم. خوابگاه های مورد نظر ما برای 550 هزار دانشجوی روزانه دانشگاه دولتی در نظر گرفته شده است و خوابگاه در سیاست دانشگاه پیام نور جایگاهی ندارد.

وی با اشاره به کسری بودجه 1560 میلیاردی دانشگاه ها اظهار داشت: در سال های 90 و 91 به ترتیب 90 و 64 درصد از طرف دولت به دانشگاه ها تخصیص داده شد که بر اساس این ارقام در سال 90 حدود 10 درصد و در سال 91 حدود 35 درصد بودجه آموزشی تخصیص داده شد.

امید افزود: این کسری بدهی دانشگاه ها باعث پرداخت نشدن اعتبار به طرح های پژوهشی، حق التدریس استادان، هزینه هایی از جمله آب و برق، تجهیزات آزمایشگاه ها و فرصت های مطالعاتی شده است.

وی علت کاهش انتشار مقالات کنفرانس های بین المللی را اینگونه بیان کرد: نشر مقاله در مجلات بین المللی هزینه چندانی ندارد و به تبع این شاهد افزایش چاپ مقالات کشور در مجلات بین المللی بودیم اما ارائه مقالات در کنفرانس های بین المللی هزینه ای حدود 2 تا 3 هزار دلار در بر دارد که دانشگاه ها به علت کسری بودجه نمی توانند این هزینه را متقبل شوند.

امید نتایج این کمبود را کاهش چاپ مقالات در مجموعه مقالات کنفرانس های بین المللی و استفاده از فرصت مطالعاتی عنوان کرد و گفت: همین امر سبب شده که گرایش دانشجویان به سمت کار در پایان نامه هایی نرم افزاری و بدون نیاز به آزمایشگاه افزایش یابد.

وی افزود: از این یکهزار و 560 میلیارد بدهی حدود 600 میلیارد تومان بدهی به شهرداری و 340 میلیارد بدهی به اشخاص است.

امید از وضعیت نابسامان سرانه فضاهای کالبدی خبر داد و گفت: سرانه فضاهای کالبدی که شامل بخش آموزشی، خدماتی، رفاهی و پژوهشی است در برخی دانشگاه های کشور به زیر 20 متر مربع می رسد که این از حد استاندارد دور است. با بازدیدی که هر هفته از دانشگاه های مناطق محروم شده در برخی شهرها از جمله بجنورد و ایلام سرانه فضای آموزشی به 10 تا 15 متر مربع می رسد اما در تهران شاهد حداقل 25 متر مربع سرانه فضای آموزشی هستیم و این فضا به زیر 20 متر مربع نمی رسد.

وی تصریح کرد: تاکنون به کمک خیرین نزدیک به 400 هزار متر مربع فضاهای آموزشی، پژوهشی و رفاهی تحویل دانشگاه ها شده است و نزدیک به 150 هزار متر مربع در دست ساخت است.

معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم اظهار امیدواری کرد: با تعریف بنیادهای حامی برای دانشگاه ها که بنیادیی مردم نهاد هستند پیشبرد افزایش این سرانه ها به میزان استاندارد را دنبال می کنیم.

وی درخصوص حمایت از نخبگان تصریح کرد: اگرچه توصیه رهبر معظم انقلاب حمایت از نخبگان بوده است ولی در قوانین ما شرایط خوبی برای حمایت از نخبگان وجود ندارد.

امید خاطرنشان کرد: به دنبال ساخت شهرک های دانشگاهی هستیم ولی این امکانات به هیچ وجه کافی نیست و باید سازمان مدیریت و مجلس فکری جدی برای این کار بکنند تا دچار خروج افراد نخبه از کشور نشویم.

امید ادامه داد: یکی از کارهای بنیاد خیرین کمک به دانشجویان فاقد توان مالی است و به دانشجویان با استعدادهای بالا بورسیه داده خواهد شد و بنیاد حامیان علم و فناوری به همین منظور شکل گرفت و این بنیاد در حال برنامه ریزی برای حمایت از 10 هزار تن از این دانشجویان است.

وی درباره تسهیلات ویژه دانشجویان معلول گفت: امکان رفت و آمد آنها به ساختمان های دانشگاه ها فراهم شده و همچنین نرم افزارهایی برای آنها در برخی دانشگاه ها پیش بینی شده است.

امید بیان کرد: در حال حاضر 4 و نیم میلیون دانشجو داریم که حدود 500 هزار نفر از آنها به طور کاملا رایگان در حال تحصیل هستند و افزایش تعداد این دانشجویان در برنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیست بلکه برنامه اصلی ما افزایش کیفیت است.

وی در ادامه گفت: در مدت چند سال تعداد زیادی از موسسات ایجاد شده است که باعث شد به کیفیت آموزش عالی لطمه بزنند و نسبت دانشجو به عضو هیئت علمی بهم خورد و در حال حاضر حدود 30 هزار عضو هیئت علمی نیاز داریم در حالی که حدود 22 هزار نفر از آنها تامین شده است و حدود 8 هزار عضو هیئت علمی در حال حاضر کم داریم و مشکلی که در این باره وجود دارد این است که مجوز ما برای جذب اساتید حدود 2 هزار نفر در سال است.

امید درباره بهبود وضعیت دانشگاه های فنی و حرفه ای گفت: از برنامه های اصلی وزارت علوم حمایت از دانشگاه فنی و حرفه ای است زیرا به دلیل فاصله زیادی که بین کارشناس و تکنسین در صنعت وجود دارد افزایش تعداد دانش آموختگان فنی و حرفه ای ضروری است.

معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم عنوان کرد: در قانون برنامه چهارم توسعه باید 3 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی را دریافت می کردیم و در برنامه پنجم توسعه این اعتبارات از 3 درصد به 2 درصد کاهش یافت، در حالی که سهم ما اکنون تنها 0.47 درصد است و این نشان می دهد که ما طبق برنامه جلو نرفتیم و این میزان باید حداقل 4 برابر می شد.

وی تصریح کرد: حتی ما همین 0.47 درصد را نیز به طور کامل دریافت نکرده ایم و تنها 10 درصد از آن در اختیار موسسات ذیل وزارت علوم قرار می گیرد در حالی که در پایگاه های مهم استنادی، سهم تولید علم این زیرمجموعه حدود 60 درصد است و خوش بینانه این است که ما 0.05 درصد از تولید ناخالص داخلی را می گیریم.

وی درباره سنجش تولید علم نیز گفت: معیار سنجش در پایگاه های مهم، تعداد انتشارات بین المللی است و در رتبه بندی های انجام شده همین ملاک قرار می گیرد.

وی درمورد اینکه چرا وزارت علوم در جذب اعتبار موفق نیست گفت: این واقعیتی است که ما جایگاه بالایی در تولید علم داریم و این نشان می دهد که از این نظر جایگاه ما قابل دفاع است ولی صنعت ما فاصله زیادی با صنعت روز دنیا دارد و پولی که به صنعت داده می شود تا به کارهای پژوهشی اختصاص یابد صرف راه دیگری می شود و راه مقابله با آن این است که این اعتبارات مستقیما به وزارت علوم داده شود وگرنه همچنان این مشکل وجود خواهد داشت. 

امید درخصوص امضای قرارداد با بعضی از بانک ها در زمینه صدور کارت های اعتباری گفت: این کارت ها برای کمک به دانشجویان صادر می شود و سعی می شود که از تسهیلات بانک ها در همه امور اعم از پژوهشی، فناوری و رفاهی استفاده شود و برای دانشجویان این امکان فراهم می شود که برای شهریه و کارهای تحقیقاتی از این کارت ها استفاده کنند.

وی با اشاره به اختصاص رتبه 16 تولید علم جهان به کشور بیان کرد: کسب این رتبه در مقیاس جهانی جز با حرکت ایثارگرانه استادان، پژوهشگران و دانشجویان محقق نمی شود.

وی ادامه داد: دانشگاه های بزرگ کشور با نبود تجهیزات آزمایشگاهی به روز موفق به کسب این رتبه شده اند که طبیعتاً اگر امکانات کافی و لازم در اختیار پژوهشگران و دانشجویان قرار می گرفت و اساتید کشور در مجامع بین المللی حضور پیدا می کردند این رتبه به مراتب بهتر بود.

معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم بخشی از دلیل این کمبود را تحریم ها دانست و افزود: تحریم ها از لحاظ به روز کردن تجهیزات آزمایشگاهی دست وپای پژوهشگران را بسته اند اما نقش چندان پررنگی تاکنون نداشتند.

وی با اشاره به بودجه مورد نیاز دانشگاه ها برای تجهیز و به روز رسانی آزمایشگاه ها اظهار داشت: در کل کشور حدود 2میلیارد دلار برای تجهیز آزمایشگاه نیاز داریم ولی حتی اگر 500 میلیون دلار آن در سال اول برنامه ششم در اختیار دانشگاه ها قرار گیرد، در هر استان شاهد تجهیز حداقل یک یا دو آزمایشگاه مرکزی کامل خواهیم بود.

امید گفت: ارتباط صنعت و دانشگاه بسیار ضعیف است و این بدین علت است که صنعت ترجیح می دهد اعتبارات خود را جایی غیر از دانشگاه هزینه کند و خود را ملزم به، به روز بودن نمی بیند و به دلیل انحصاری که در اغلب صنایع وجود دارد خود را مستغنی از تحقیق و توسعه می داند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه در صنعت برای پژوهش هزینه می شود اما این هزینه کمتر توسط محققان کشور خرج می شود؛ شاید بتوان گفت لغو تحریم ها و ایجاد رقابت در بازار نقش مؤثری در بهبود این وضعیت داشته باشند و صنعت برای امکان رقابت، به ناچار به سراغ دانشگاه ها برود.