به گزارش خبرگزاری دانا در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی قرائت گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در خصوص روند اجرای برجام در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت.
این گزارش در ۶ بخش به شرح زیر تهیه شده است:
الف) مبانی و منابع گزارش
ب) اجرای تعهدات جمهوری اسلامی
ج) اجرای تعهدات ۱+۵
د) وضعیت رفع تحریم‌ها
هـ) موارد نقض عهد و پیمان‌شکنی آمریکا
و) جمع‌بندی و پیشنهاد
در بخش اجرای تعهدات جمهوری اسلامی آمده است: کلیه تعهدات جمهوری اسلامی که می‌بایست پیش از اجرای برجام انجام می‌پذیرفت تا پس از راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امکان اجرای برجام فراهم شود، انجام و محقق گردیده است که در ذیل این بند ۹ مورد را نام برده است شامل؛ خارج ساختن مخزن رآکتور ۴۰ مگاواتی اراک و بتن‌ریزی تمام حفره‌های آن، کاهش تعداد سانتریفیوژهای سایت غنی‌سازی نطنز، توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از ۳.۶۷ درصد، کاهش حدود ۳۰۰۰ سانتریفیوژ سایت فردو، قطع تزریق گاز هگزا فلوراید اورانیوم، تغییر کاربری غنی‌سازی فردو، مبادله و تحویل ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده با کیک زرد، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی.
در بخش دیگری از این گزارش در خصوص اجرای تعهدات ۱+۵ آمده است: هفت قطعنامه الزام‌آور شورای امنیت، لغو و در نتیجه کمیته تحریم و پنل کارشناسی آن از بین رفته است.
همچنین قطعنامه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که هیأت تحریم‌های شورای امنیت و ممنوعیت همکاری‌های هسته‌ای با ایران بود، لغو شد.
علاوه بر این در خصوص لغو تحریم‌های ثانویه آمریکا آمده است: رئیس‌جمهور آمریکا طی فرمانی، تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران را لغو کرد. در همین زمینه آمریکا اجرای بخش‌هایی از قانون آزادی ایران و مقابله با اشاعه، قانون مجوز دفاع ملی، قانون تحریم‌های ایران، قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه را متوقف کرده است.
بدین‌ترتیب اعمال تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران در حوزه‌های فروش نفت به خریداران اروپایی و آسیایی، تحریم‌های بانکی و مالی، تحریم‌های خدمات بیمه‌ای، تحریم‌های معاملات نفتی و پتروشیمی، تحریم‌های کشتیرانی و کشتی‌سازی و امور بندری، تحریم‌های تجارت فلزان گرانبها و نرم‌افزار و نیز بخش خودروسازی ایران متوقف شده است.
این گزارش به تفکیک در خصوص اجرای تعهدات ۱+۵، خاتمه بخشیدن به مفاد قطعنامه‌های شورای امنیت، لغو قطعنامه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، لغو تحریم‌های ثانویه آمریکا، ایجاد استثناهایی بر اعمال تحریم‌های اولیه آمریکا، لغو تحریم‌های اتحادیه اروپایی، لغو تحریم اشخاص و نهادها، همکاری‌های هسته‌ای، حوزه نفت، گاز و پتروشیمی، حمل و نقل دریایی، بیمه، ارتباطات بانکی، رفع تحریم وجوه مسدود شده و بدعهدی‌های آمریکا در اجرای تعهدات خود در برجام را مورد بررسی قرار داده است.
در بخش بررسی وضعیت رفع تحریم‌ها و بدعهدی‌های آمریکا نیز تحریم‌های رفع شده، تحریم‌های باقی‌مانده، تحریم‌های بانکی و مالی، بیمه‌های بین‌المللی، مورد بررسی قرار گرفته است.
علاوه بر این، در بند مفصلی موارد نقض عهد و پیمان‌شکنی‌های آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است که تحریم ۱۱ شخصیت حقیقی و حقوقی، تصویب و اجرای قانون موسوم به ویزا، دستبرد ۲ میلیارد دلاری آمریکایی‌ها به اموال ایران، امضای وضعیت اضطراری علیه ایران توسط اوباما، مصادره ۲.۸ میلیون دلاری، محرومیت ایران از مبادله مالی با دلار، تحریم‌های ایران به واسطه توانمندی دفاعی، بهانه‌های حقوق بشری، تأخیر در صدور مجوز خرید هواپیما و استمرار تحریم همکاری بانک‌های بزرگ دنیا با ایران از موارد نقض عهد و پیمان‌شکنی‌های آمریکا ذکر شده است.
در بخش جمع‌بندی و پیشنهاد این گزارش آمده است: انجام تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام نشان‌دهنده اصول حاکم بر رفتار نظام جمهوری اسلامی در عرصه جهانی است و بر اساس همین اصل، تمام تعهدات خود را در اجرای برجام به طور کامل عملی ساخته است.
از طرفی دیگر آمریکا به عنوان کشوری که در عرصه جهانی به بدعهدی، پیمان‌شکنی و پایبند نبودن به توافق‌ها شناخته شده و مشهور است، در آزمون اجرای برجام نیز چهره‌ای بسیار بدتر از گذشته در افکار عمومی ملت ایران از خود ترسیم کرد.
جمهوری اسلامی در این کارزار نفس‌گیر سیاسی موفق شد اضافه بر لغو قطعنامه‌های ظالمانه علیه منافع ملی کشورمان، نقطه پایانی بر اتهام بی‌پایه و ناروای فعالیت‌های نظامی در عرصه نظامی بگذارد و عملاً فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود را در مسیری ادامه دهد که قدرت‌های بزرگ جهانی، آن را به حق مسلم آنان بپذیرند.
لغو تدریجی بعضی از تحریم‌ها و بازگشت صادرات نفت به میزان تقریبی قبل از تحریم، از نقاط برجسته دیگر اجرای برجام است.
در شرایط فعلی، چالش اصلی ایران با آمریکا، بدعهدی و پیمان‌شکنی و مانع‌تراشی‌های خصمانه از اجرای برجام است. لکن سرانجام آمریکا ناگزیر خواهد شد با توجه به مقاومت و پایمردی مردم انقلابی ایران به تعهدات برجامی و بین‌المللی خود عمل کند.
رهبر معظم انقلاب، فلسفه و هدف مذاکرات و پذیرش برجام را رفع تمامی تحریم‌ها دانسته و تحقق نیافتن آن را خسارت محض عنوان کردند.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی تمامی تعهدات تعیین شده مربوط به خود را در برجام به اقرار و اعتراف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجرا کرده ولیکن کارشکنی‌های ظالمانه و خصمانه ایالات متحده، مانع اجرای کامل برجام و رفع تمامی تحریم‌های مالی و بانکی شده است.
از این رو مجلس، دولت را ملزم می‌کند در اجرای قاطع بندهای ۹ گانه ماده واحده قانونی مصوب سال ۱۳۹۴ موسوم به قانون «اقدام متناسب و متقابل جمهوری اسلامی در اجرای برجام»، صریح، شفاف و به موقع اقدام کند و به همراه گزارش‌های مرحله‌ای سه ماهه روند اجرای برجام، گزارش اقدامات متناسب و متقابل را به کمیسیون امنیت ملی ارسال کند.
