از قدیم گفته‌اند، گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی! اما گویی این روزها حلوای یک‌روزه در آموزش‌وپرورش می‌سازند! تغییر مقطع تحصیلی، تغییر روش انتخاب رشته، تغییرهای فراوان در کتب درسی، همه یک‌باره بر سر دانش‌آموز پایه دهم می‌ریزد.
صابر نوری محب، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ دانش‌آموزانی که امسال بیش از هرسال دیگری دستخوش تغییرات ناگهانی می‌شوند. در این گزارش بر آن هستیم تا گوشه‌ای از مشکلات این دانش‌آموزان را بررسی نماییم.
نارضایتی دانش‌آموزان از اجباری بودن انتخاب رشته
به
سراغ دانش‌آموزان پایه دهم و والدین آن‌ها رفتیم تا وضعیت اجرای این طرح را بهتر
بررسی کنیم .
کریمی
دانش‌آموز پایه دهم در گفتگو با خبرنگار ما ابراز داشت: برای آینده‌ام هدفی جز
داروسازی نداشتم و قوانین مرا مجبور به تحصیل در رشته حسابداری کرد.
این دانش‌آموز ادامه داد: امسال در یک کلاس شش نفره هستم که تنها یکی از ما به ادامه تحصیل در رشته حسابداری تمایل دارد با این وضعیت برنامه من برای سال آینده حتماً تغییر رشته خواهد بود، چراکه این رشته با علاقه و استعداد من در تضاد است.
دانش‌آموز دیگری که به‌تازگی قدم در رشته انسانی
گذاشته با اشاره به آزمون استعدادیابی و رغبت برگزارشده در جهت هدایت تحصیلی گفت:
سال گذشته بدون اطلاع قبلی دو آزمون از ما گرفته شد و به مدت دو روز از صبح تا ظهر
به طول انجامید که بیشترین تأثیر در تعیین رشته به این آزمون اختصاص پیدا کرده بود.
این
دانش‌آموز تصریح کرد: دومین فاکتور مهم اثرگذار در هدایت تحصیلی‌ها نظر معلمان و
مشاوران بود و آخرین فاکتور که کمترین
اثر را در تعیین رشته‌ها داشت علاقه خود ما و نظر خانواده‌هایمان بود.
محسنی
افزود : اکثر دانش‌آموزان به اجبار وارد رشته‌ها شدند، فردی را می‌شناسم که با
معدل 20 به رشته خیاطی فرستاده شد درحالی‌که بسیار ناراضی بود.
یکی از والدین دانش‌آموزان در این خصوص بیان داشت : انتخاب رشته پسرم در شهریورماه صورت گرفت چون باید هدایت تحصیلی آن‌ها می‌رسید تا طبق آن انتخاب کنند با روال جدید تصمیم گیر نهایی برای انتخاب رشته فرزندان ما آموزش‌وپرورش بود.
وی در پایان کلام گفت: خوشبختانه بر حسب اتفاق، پسر من از رشته‌ای که برایش تعیین شد راضی بود اما تعداد زیادی از دانش‌آموزان از رشته تعیین شده رضایت نداشتند هرچند گفته می‌شود که این شیوه برای آینده شغلی آن‌ها خوب است و رشته‌ها اشباع نمی‌شوند.
یکی از دبیران دوره متوسطه نیز، با مهم شمردن پایه
دهم ازنظر هدف‌گزینی که در این پایه صورت می‌گیرد بیان داشت: هر برنامه‌ای که دچار
تغییر و تحول می‌شود خواه‌ناخواه با یک سری ایرادات و ضعف‌ها و بعضاً آزمون‌وخطاها
همراه است اما برخی ایرادات نیز ناشی از عدم برنامه‌ریزی دقیق و به هنگام آن است.
وی
در ادامه یکی از مهم‌ترین چالش‌های پایه دهم را ناقص بودن سیستم هدایت تحصیلی
برشمرد و افزود: بسیاری از مدارس این مهم را در اواخر فروردین و اردیبهشت شروع
کردند درصورتی‌که با تبیین سریع‌تر آیین‌نامه‌های لازم، مشاورین و مدیران مدارس می‌توانستند
از آغاز سال تحصیلی در توجیه دانش‌آموزان و اولیاء آنان گام جدی‌تری بردارند. به
عبارتی انتخاب رشته با عجله و عدم دقت انجام گرفت.
پرستش
ضمن ابراز احترام به توجه مسئولین آموزش‌وپرورش در خصوص توازن رشته‌ای ابراز داشت:
رسیدن به این موضوع نیاز به کاری زیر بنایی و بنیادین دارد و با توصیه تنها ، خانواده‌ها
مجاب نمی‌شوند.
تغییر در کتب درسی و تأخیر در رسیدن آن‌ها
محسنی
از تغییر کتاب‌های درسی این پایه سخن به میان آورد و گفت : باوجود گذشت چند هفته
از مهرماه برخی کتب درسی این پایه تازه رسید و ما بدون کتاب در بعضی از کلاس‌ها
حاضر می‌شدیم.
در گفتگویی که با یکی از دبیران دین وزندگی دوره متوسطه داشتیم با ابراز نارضایتی از تغییرات ایجاد شده در کتاب درس دین وزندگی گفت : درسی که باید محوریت آن قرآن باشد محدود به روخوانی شده است .
این معلم دین و زندگی در خصوص جزئیات این تغییرات اضافه کرد: درگذشته آیات در متن درس بود و ما در کلاس آیات را که با درس همخوانی داشت تفسیر می‌کردیم و پیامش را به دانش‌آموز می‌دادیم الآن به صورت قبل نیست آیات از متن درس جدا شده و با آن ارتباط موضوعی ندارد همچنین با تغییراتی که در ساعات این درس انجام گرفته، چهار ساعت به دو ساعت در هفته کاهش‌یافته است این امر دیگر برای ما میسر نیست.
پرستش، با اشاره به تغییرات گسترده کتب درسی و ضمن
مثبت دانستن برخی موارد همچون اضافه شدن درس "فن نوشتن" و یا استفاده
از مطالب به‌روز در برخی دروس مثل درس "زیست‌شناسی" معتقد است
مؤلفین نیازسنجی مناسبی از مخاطبین نکردند و در این خصوص بیان داشت: یک اشکال
اساسی که همواره مدرسین و مؤلفین را هم دل نمی‌کند عدم استفاده به هنگام از نکته
نظرات گروه‌های آموزشی استان‌ها و دبیران مجرب است.
این
دبیر با سابقه تصریح کرد : نشستی که با گروه‌های آموزشی جهت مشورت گرفتن گذاشته می‌شود
هنگامی است که کار تقریباً بسته شده و به مرحله اجرا رسیده است .
این
دبیر پایه دهم متوسطه، مؤلفین کتب درسی را افرادی ثابت در این حوزه دانست و بیان
داشت: در بین مؤلفین، کمتر فکر جدید و نو وجود دارد. به طوری که در برخی دروس
تألیف به معنی واقعی انجام نشده است بلکه جابجایی و جرح‌وتعدیل شده است. وی لازمه موفقیت در این امر
را اعتماد به گروه‌های آموزشی و همچنین تبیین برنامه راهبردی دانست .
وی همچنین در بحث تأمین دبیران دروس جدید گفت: نظام آموزشی باید به‌گونه‌ای باشد که ترجیحاً برای دروس جدید دبیر متخصص استفاده شود نه دبیرانی که رشته آن‌ها قرابت و نزدیکی با موضوع و محتوای درس ندارد و حال که این اتفاق رخ داده باید تلاش شود آموزش کامل و به هنگام به آن‌ها داده شود به‌طور مثال در درس "تفکر رسانه‌ای" از دبیران مطالعات اجتماعی استفاده‌شده است ، این پرسش ایجاد می‌شود که آیا این دبیران توان با جان‌ودل درس دادن را دارند؟
وی با انتقاد از تغییرات ایجاد شده در درس دین وزندگی
عنوان کرد: با کم شدن ساعات دین وزندگی این در ذهن‌ها متبادر می‌شود که اهمیت این
درس کم شده است.
پرستش
توجیه مؤلفین را در این خصوص تغییر کتاب عربی به زبان قرآن که در آن آیات و روایات
ترجمه می‌شود دانست و بیان کرد: مؤلفین این کتاب را مکمل درس دینی می‌دانند.
وی افزود: در کتاب جدید دین وزندگی آیاتی بدون ترجمه آمده که در پاورقی آن‌ها ذکر گردیده است هیچ تأثیری در نمره پایانی دانش‌آموز ندارد و در هیچ آزمون و کنکوری نباید مطرح گردد مگر در امتحان روخوانی قرآن ، هرچند نیت برنامه ریزان سوء نبوده اما ناخواسته قرآن را کمرنگ کرده‌ایم و بحث معنوی قرآن تحت‌الشعاع قرارگرفته است.
عجله در اجرای کارها، دلیل مشکلات بوده است.
پس از بررسی مشکلات و مسائلی که از سمت دانش‌آموزان
، والدین آن‌ها و دبیران در خصوص پایه دهم مطرح گردید، طی تماسی که با سرپرست
معاونت متوسطه آموزش‌وپرورش استان همدان داشتیم در خصوص تشریح اوضاع به گفت‌وگو
پرداختیم.
معاون
متوسطه آموزش‌وپرورش در گفتگو با خبرنگار ما گفت: دانش‌آموزان در گذشته در پایه اول متوسطه دوم انتخاب رشته می‌کردند، در پایه
اول یک سری کتاب‌های عمومی را می‌خواندند و بر اساس توانمندی‌هایشان و آزمون رغبتی
که از آن‌ها گرفته می‌شد چون خود را محک زده بودند به یکی از شاخه‌های فنی یا نظری
رفته و بدون مقاومت انتخاب رشته می‌کردند.
عباس
احمدی مقیم بیان داشت: بر اساس ساختار جدید، انتخاب رشته به دوره اول متوسطه منتقل
شده است و دانش‌آموز مستقیم انتخاب رشته می‌کند که این تغییر از یک جهت فرصت است
زیرا دانش‌آموزان قوی و ضعیف به طور متوازن در شاخه‌ها توزیع می‌شوند و از جهتی
دیگر تهدید است چراکه بعضاً شاید آن‌ها در رشته‌های ریاضی و تجربی به دلیل تخصصی
بودن دروس نتوانند ادامه تحصیل دهند و مجبور به تکرار پایه شوند.
احمدی
مقیم سپس با رد مسئله تأخیر در رسیدن هدایت‌های تحصیلی گفت: تأخیر در اعلام دستورالعمل‌ها
بود بعضاً دوستان ما در اجرا تأخیر داشتند که با توجه به جنس کار و نو بودن
استقرار پایه دهم ، باعث ایجاد چالش شد و امسال دیگر این مشکل را نخواهیم داشت
زیرا آئین‌نامه‌ها رسیده است.
وی
عوامل اثرگذار در انتخاب رشته تحصیلی را تست رغبت ، تست استعداد ، پرسشنامه دانش‌آموزان،
پرسشنامه والدین و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان خواند و افزود: نمرات هر 5 مورد با
هم جمع و نهایتاً منجر به این می‌شود که دانش‌آموز به رشته‌های نظری و یا مهارتی
برود.
احمدی
مقیم سپس بابیان نقش مهم مشاوران در انتخاب رشته اظهار داشت: مشاوره عضو اصلی در
هدایت تحصیلی است و اگر خوب به وظایف خود عمل کند حتماً می‌تواند هدایت تحصیلی
مطلوبی داشته باشد.
لزوم
هدایت تحصیلی و تعیین مسیر شغلی از دوران ابتدایی نکته دیگری بود که معاون متوسطه
به آن اشاره و خاطر نشان کرد: در دنیا هدایت تحصیلی به این صورت است که از چهارم
ابتدایی شروع می‌گردد اما بایستی این امر با حساسیت خاص و دقت عمل لازم صورت بگیرد
و تمام عوامل دخیل در آن ازجمله مشاوران، مربیان پرورشی، مدیران به شکلی دانش‌آموز
را بر اساس علائق و استعدادی که دارد هدایت بکنند.
در
ادامه وی با اشاره به تغییر تمامی کتب درسی دانش‌آموزان پایه دهم و شتاب‌زدگی در
اجرای این طرح ابراز داشت: این تغییرات باید گام‌به‌گام پیش می‌رفت یک سری دروس
مثل درس آزمایشگاه اضافه شد درحالی‌که زیرساخت‌های آن فراهم نبود.
معاون
متوسطه آموزش و پرورش در خصوص کاهش ساعات درسی دین وزندگی با توجه به رویکردهای
جدید آموزش ابراز داشت : مجموعه محتوای درسی یک دوره آموزشی عمومی از ابتدایی تا
متوسطه بر اساس مصوبات شورای عالی صورت می‌گیرد که ممکن است بخشی از یک درس را در یک‌پایه
قرار داد و بخشی دیگر را در پایه‌ای دیگر، وقتی مجموع ساعات دین وزندگی را محاسبه می‌کنیم
از دوران ابتدایی تا انتها ساعات آن در پایه دهم کم شده اما در سایر پایه‌ها تقسیم
شده است ضمن اینکه یک سری دروس مکمل این درس همچون مهارت زندگی که منبع آن از
مباحث اعتقادی و دینی با آموزه‌های اسلامی است اضافه گردیده که تحت عنوان دین نیست
اما ریشه آن‌ها در دین وزندگی است یعنی ما بستر رو فراهم می‌کنیم دانش‌آموز خودش
به دنبال قرآن‌پژوهی و یادگیری قرآن برود.
احمدی
مقیم تأخیر در رسیدن کتب درسی در رشته‌های نظری را رد کرد و عدم اقدام به‌موقع دانش‌آموزان
برای تهیه کتاب را عامل این مشکل دانست و افزود: فقط در حوزه فنی حرفه‌ای و
کاردانش بعضی کتاب‌ها هنوز چاپ نشده است چراکه جمعیت آن‌ها محدود است و همچنین هزینه‌ها
بالا و تنوع کتاب‌ها زیاد است.
معاون
متوسطه در پایان با اشاره به مشکل مازاد دبیر در دوره متوسطه و کمبود دبیران دوران
ابتدایی بیان داشت: ما دبیرانی را که در متوسطه دوم مازاد داشتیم به متوسطه اول
انتقال دادیم، در متوسطه اول هم بر اساس نیازها سازمان‌دهی کرده و مازاد آن‌ها را
به ابتدایی منتقل کردیم منتهی همه آن‌ها کلاس‌های ضمن خدمت شرکت کرده و بعد منتقل
شدند.
