مهارِ افسارِ گسیخته طلاق موضوعی است که در باب آن سخن بسیار رفته است. در برهه های گوناگون راهکارهایی در پیش گرفته شده که تنها اثربخشی های منطقه ای و دوره ای داشته و آنگونه که باید طلاق را به مسیر کاهش هدایت نکرده است.
به گزارش خبرگزاری دانا، آنچه جامعه شناسان و روانشناسان به شکلی واحد در ارائه راهکارهای مقابله با طلاق بر آن نظر دارند؛ آموزش و آگاهی بخشی نسبت به مسائل گوناگون فرهنگی و اجتماعی در باره طلاق است.
آگاه سازی نسبت به پیامدها و مسئولیت های ازدواج و زندگی با جنس مخالف به طور حتم بر میزان پایبندی افراد به همسر و خانواده اثرگذار خواهد بود. اگر جوانان با شناخت کامل از وظایف خود وارد زندگی با شخص دیگری شوند، بسیاری از مشکلات ریز و درشت میان همسران حل خواهد شد. روانشناسان رسیدن به این هدف را در برگزاری جلسات مشاوره خانواده و آموزش مهارت های زندگی آن هم به صورت گسترده در فضاهای حقیقی و مجازی دنبال می کنند.
** فراهم ساختن تسهیلات لازم
در بند «ج» ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه، تکالیفی برای وزارتخانه های ورزش و جوانان، علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش، سازمان صدا و سیما، در زمینه برگزاری کارگاه مشاوره های تخصصی قبل، هنگام و پس از ازدواج مشخص شده است. بر اساس این بند، این مشاوره ها باید تا پنج سال نخست زندگی مشترک ادامه داشته باشد.
در صورت اجرایی شدن این بند از برنامه ششم در وزارتخانه های مشخص شده، حجم زیادی از آگاهی و آموزش به جوانان منتقل خواهد شد و آنان با ذهن بازتر و آگاهی بیشتری از مسئولیت ها وارد زندگی مشترک خواهند. چنین آگاهی هایی از میزان مشکلات در برقراری روابط خانوادگی خواهد کاست.
** تقویت احساس مشارکت و روحیه جمعی
تغییر سبک زندگی از پدرسالاری به سوی فرزندسالاری در یک دهه اخیر و کاهش نرخ باروری باعث شده تا بسیاری از خانواده ها به یک یا دو فرزند بسنده کنند. بسیاری از خانواده های کم جمعیت حیطه اختیارات فرزندان خود را گسترش داده اند. نسل جدید نسلی دارای روحیه فردگرایی و جمع گریزی است.
در کودکان ما روحیه کار جمعی تقویت و آموزش داده نمی شود. همین مساله فرد را در بزرگسالی و پس از ازدواج دچار مشکل می سازد. چنین فردی در زندگی با همسر خود فردگرایی و مطلق گرایی را پیشه خواهد کرد و مشارکت در انجام امور برایش معنا نخواهد داشت.
عدم مشارکت در انجام امور مالی، عاطفی، تربیتی و پرورشی از اصلی ترین موارد اختلاف میان زن و شوهر است. در حالی که اگر پیش از ورود به زندگی مشترک مفاهیمی چون کار جمعی، مشورت، مشارکت، همکاری و تعامل به آنان آموخته شده بود، هرگز به چنین مشکلاتی برنخورده و در تعاملی کامل به زندگی ادامه داده و به حل مشکلات می پرداختند.
** آموزش مهارت های زندگی
مهارت های زندگی از مهمترین عناوین اجتماعی است که در سال های اخیر مورد توجه نظام آموزشی و سلامت کشور قرار گرفته است. این مهارت ها باعث ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی، افزایش سلامت و رفتارهای سالم در سطح جامعه می شوند.
مهارت هایی چون تصمیم گیری و حل مسئله، تفکر خلاقانه و تفکر نقادانه، مهارت ارتباطی ، مدیریت رابطه، خودآگاهی و همدلی، مدیریت احساسات و هیجانات، مدیریت استرس و خشم، آشنایی با روحیه نقدپذیری و انتقاد سازنده و مهارت های دیگر در ردیف آموزش های مهارت زندگی قرار می گیرد.
اگر افراد خوش رفتار بوده و بر نفس مسلط باشد و کنترل خشم داشته باشند، زندگی آنان نیز رنگ تداوم و آرامش به خود خواهد گرفت. آموزش مهارت های زندگی، آماده سازی افراد برای حضور در اجتماع و جامعه پذیر ساختن آنان و ارائه مشاوره های پیش از ازدواج به خودی خود از وقوع طلاق پیشگیری خواهد کرد.
** فرهنگ سازی نسبت به ازدواج
تا چندی پیش هدف از ازدواج و تشکیل خانواده تکامل نیمی دیگر از دین و ایمان، رسیدن به آرامش و ادامه نسل تلقی می شد اما تغییر نگاه ها به این سنت رسول اکرم (ص) باعث شد تا اهداف ازدواج از مسیر اصلی خود خارج شوند. نگرش دلالانه و معامله ای به ازدواج باعث شده تا عده ای تنها به دنبال مسائل مالی در این پیوند زناشویی باشند و از سایر معیارهای اخلاقی و معنوی غفلت کنند.
به طور معمول برای انتخاب همسر ملاک های مادی و ظاهری مدنظر قرار می گیرند. برای مردان داشتن خانه، ماشین و شغل و در مورد بانوان زیبایی ظاهری و جوانی از عمده ترین ملاک هایی است که بسیاری از ازدواج ها بر مبنای آن ها انجام می شوند. گویی ازدواج به نوعی معامله پایاپای تبدیل شده است که ویژگی های ظاهری و دارایی ها با هم معاوضه می شود.
همین مساله آفت بزرگی به جان زندگی جوانان شده است. بسیاری از دختران و پسران در ازدواج های خود به دنبال برگزاری مراسم باشکوه و لوکس، خرید جواهرات گرانقیمت، سفرهای خارجی، مهریه های نجومی و خانه های گرانقیمت هستند. گویی به دنبال معامله ای دو سر سود هستند. بنابراین لازم است تا بار دیگر نگاه معنوی به ازدواج در میان جوانان تقویت و اهداف ازدواج بازتعریف شوند تا از میزان طلاق هایی که بر سر دریافت مهریه های سنگین، خانه، ماشین و پول رخ می دهد، کاسته شود.
** ارتقای سلامت روان
یکی از مهم ترین موضوعاتی که در بیشتر ازدواج های جامعه ما مغفول مانده، سلامت روانی طرفین است.
سازمان جهانی بهداشت ، سلامت روانی را این گونه تعریف می کند: «حالتی از به زیستی که در آن فرد به توانمندی های خود واقف است، توان کنار آمدن با استرس های معمول زندگی را دارد، می تواند به صورت کارا و موثر کار کند و تاثیر مثبتی بر جامعه خود داشته باشد.» به عبارت دیگر، فرد باید خود را بشناسد و به نقاط قوت و ضعف خود، آگاه باشد، بتواند برای اتفاقات و مشکلات روزمره زندگی راه حل پیدا کند و راه موثری برای مدیریت استرس های خود داشته باشد.
از نظر شغلی و ارتباطی، فرد توانمند و موثر باشد. ارتباطات دوستانه خوب و پایداری داشته باشد و در مجموع فردی باشد که از خود و زندگی راضی و خشنود است. می توان گفت اگر فردی برای حل و فصل مشکلات شخصی خود مانند احساس پوچی و بی هدفی، احساس تنهایی، احساس نداشتن موفقیت شغلی و تحصیلی و مانند آن ها به ازدواج اقدام کند، هم باعث افزایش مشکلات روانشناختی خود شده است و هم فرد دیگری را در مشکلات مربوط به نداشتن سلامت روانشناختی خود دخیل و شریک ساخته است.
تدوین و اجرای طرح و برنامه هایی با هدف پایش تست سلامت روان قبل از ازدواج در مراکز مشاوره ای، شغلی و تحصیلی کمک زیادی به افراد در شناختن اختلالات روحی و روانی خواهد کرد.
** ترویج سبک زندگی اسلامی
روحانیان و مبلغان مذهبی دارای ظرفیت و فرصت های بیشماری در راستای تحکیم بنیان خانواده و ترویج فرهنگ پیشگیری از وقوع جرم هستند.
استفاده از ظرفیت ائمه جمعه و جماعات، تقویت مراکز مشاوره دینی و نیز استفاده از ظرفیت های دینی و مذهبی از جمله راهکارهای قابل اجرا برای کاهش دعاوی و آگاهی بخشیدن به مردم در خصوص آسیب های ناشی از طلاق است.
در این میان از نقش تربیتی مادران با رویکرد بهره گیری از اندیشه های اهل بیت (ع) در تربیت کودکان و نوجوانان نیز نمی توان غافل شد چراکه امروز بیش از هر زمان دیگر ترویج این روحیه در جامعه ضروری است.
آگاه سازی نسبت به پیامدها و مسئولیت های ازدواج و زندگی با جنس مخالف به طور حتم بر میزان پایبندی افراد به همسر و خانواده اثرگذار خواهد بود. اگر جوانان با شناخت کامل از وظایف خود وارد زندگی با شخص دیگری شوند، بسیاری از مشکلات ریز و درشت میان همسران حل خواهد شد. روانشناسان رسیدن به این هدف را در برگزاری جلسات مشاوره خانواده و آموزش مهارت های زندگی آن هم به صورت گسترده در فضاهای حقیقی و مجازی دنبال می کنند.
** فراهم ساختن تسهیلات لازم
در بند «ج» ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه، تکالیفی برای وزارتخانه های ورزش و جوانان، علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش، سازمان صدا و سیما، در زمینه برگزاری کارگاه مشاوره های تخصصی قبل، هنگام و پس از ازدواج مشخص شده است. بر اساس این بند، این مشاوره ها باید تا پنج سال نخست زندگی مشترک ادامه داشته باشد.
در صورت اجرایی شدن این بند از برنامه ششم در وزارتخانه های مشخص شده، حجم زیادی از آگاهی و آموزش به جوانان منتقل خواهد شد و آنان با ذهن بازتر و آگاهی بیشتری از مسئولیت ها وارد زندگی مشترک خواهند. چنین آگاهی هایی از میزان مشکلات در برقراری روابط خانوادگی خواهد کاست.
** تقویت احساس مشارکت و روحیه جمعی
تغییر سبک زندگی از پدرسالاری به سوی فرزندسالاری در یک دهه اخیر و کاهش نرخ باروری باعث شده تا بسیاری از خانواده ها به یک یا دو فرزند بسنده کنند. بسیاری از خانواده های کم جمعیت حیطه اختیارات فرزندان خود را گسترش داده اند. نسل جدید نسلی دارای روحیه فردگرایی و جمع گریزی است.
در کودکان ما روحیه کار جمعی تقویت و آموزش داده نمی شود. همین مساله فرد را در بزرگسالی و پس از ازدواج دچار مشکل می سازد. چنین فردی در زندگی با همسر خود فردگرایی و مطلق گرایی را پیشه خواهد کرد و مشارکت در انجام امور برایش معنا نخواهد داشت.
عدم مشارکت در انجام امور مالی، عاطفی، تربیتی و پرورشی از اصلی ترین موارد اختلاف میان زن و شوهر است. در حالی که اگر پیش از ورود به زندگی مشترک مفاهیمی چون کار جمعی، مشورت، مشارکت، همکاری و تعامل به آنان آموخته شده بود، هرگز به چنین مشکلاتی برنخورده و در تعاملی کامل به زندگی ادامه داده و به حل مشکلات می پرداختند.
** آموزش مهارت های زندگی
مهارت های زندگی از مهمترین عناوین اجتماعی است که در سال های اخیر مورد توجه نظام آموزشی و سلامت کشور قرار گرفته است. این مهارت ها باعث ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی، افزایش سلامت و رفتارهای سالم در سطح جامعه می شوند.
مهارت هایی چون تصمیم گیری و حل مسئله، تفکر خلاقانه و تفکر نقادانه، مهارت ارتباطی ، مدیریت رابطه، خودآگاهی و همدلی، مدیریت احساسات و هیجانات، مدیریت استرس و خشم، آشنایی با روحیه نقدپذیری و انتقاد سازنده و مهارت های دیگر در ردیف آموزش های مهارت زندگی قرار می گیرد.
اگر افراد خوش رفتار بوده و بر نفس مسلط باشد و کنترل خشم داشته باشند، زندگی آنان نیز رنگ تداوم و آرامش به خود خواهد گرفت. آموزش مهارت های زندگی، آماده سازی افراد برای حضور در اجتماع و جامعه پذیر ساختن آنان و ارائه مشاوره های پیش از ازدواج به خودی خود از وقوع طلاق پیشگیری خواهد کرد.
** فرهنگ سازی نسبت به ازدواج
تا چندی پیش هدف از ازدواج و تشکیل خانواده تکامل نیمی دیگر از دین و ایمان، رسیدن به آرامش و ادامه نسل تلقی می شد اما تغییر نگاه ها به این سنت رسول اکرم (ص) باعث شد تا اهداف ازدواج از مسیر اصلی خود خارج شوند. نگرش دلالانه و معامله ای به ازدواج باعث شده تا عده ای تنها به دنبال مسائل مالی در این پیوند زناشویی باشند و از سایر معیارهای اخلاقی و معنوی غفلت کنند.
به طور معمول برای انتخاب همسر ملاک های مادی و ظاهری مدنظر قرار می گیرند. برای مردان داشتن خانه، ماشین و شغل و در مورد بانوان زیبایی ظاهری و جوانی از عمده ترین ملاک هایی است که بسیاری از ازدواج ها بر مبنای آن ها انجام می شوند. گویی ازدواج به نوعی معامله پایاپای تبدیل شده است که ویژگی های ظاهری و دارایی ها با هم معاوضه می شود.
همین مساله آفت بزرگی به جان زندگی جوانان شده است. بسیاری از دختران و پسران در ازدواج های خود به دنبال برگزاری مراسم باشکوه و لوکس، خرید جواهرات گرانقیمت، سفرهای خارجی، مهریه های نجومی و خانه های گرانقیمت هستند. گویی به دنبال معامله ای دو سر سود هستند. بنابراین لازم است تا بار دیگر نگاه معنوی به ازدواج در میان جوانان تقویت و اهداف ازدواج بازتعریف شوند تا از میزان طلاق هایی که بر سر دریافت مهریه های سنگین، خانه، ماشین و پول رخ می دهد، کاسته شود.
** ارتقای سلامت روان
یکی از مهم ترین موضوعاتی که در بیشتر ازدواج های جامعه ما مغفول مانده، سلامت روانی طرفین است.
سازمان جهانی بهداشت ، سلامت روانی را این گونه تعریف می کند: «حالتی از به زیستی که در آن فرد به توانمندی های خود واقف است، توان کنار آمدن با استرس های معمول زندگی را دارد، می تواند به صورت کارا و موثر کار کند و تاثیر مثبتی بر جامعه خود داشته باشد.» به عبارت دیگر، فرد باید خود را بشناسد و به نقاط قوت و ضعف خود، آگاه باشد، بتواند برای اتفاقات و مشکلات روزمره زندگی راه حل پیدا کند و راه موثری برای مدیریت استرس های خود داشته باشد.
از نظر شغلی و ارتباطی، فرد توانمند و موثر باشد. ارتباطات دوستانه خوب و پایداری داشته باشد و در مجموع فردی باشد که از خود و زندگی راضی و خشنود است. می توان گفت اگر فردی برای حل و فصل مشکلات شخصی خود مانند احساس پوچی و بی هدفی، احساس تنهایی، احساس نداشتن موفقیت شغلی و تحصیلی و مانند آن ها به ازدواج اقدام کند، هم باعث افزایش مشکلات روانشناختی خود شده است و هم فرد دیگری را در مشکلات مربوط به نداشتن سلامت روانشناختی خود دخیل و شریک ساخته است.
تدوین و اجرای طرح و برنامه هایی با هدف پایش تست سلامت روان قبل از ازدواج در مراکز مشاوره ای، شغلی و تحصیلی کمک زیادی به افراد در شناختن اختلالات روحی و روانی خواهد کرد.
** ترویج سبک زندگی اسلامی
روحانیان و مبلغان مذهبی دارای ظرفیت و فرصت های بیشماری در راستای تحکیم بنیان خانواده و ترویج فرهنگ پیشگیری از وقوع جرم هستند.
استفاده از ظرفیت ائمه جمعه و جماعات، تقویت مراکز مشاوره دینی و نیز استفاده از ظرفیت های دینی و مذهبی از جمله راهکارهای قابل اجرا برای کاهش دعاوی و آگاهی بخشیدن به مردم در خصوص آسیب های ناشی از طلاق است.
در این میان از نقش تربیتی مادران با رویکرد بهره گیری از اندیشه های اهل بیت (ع) در تربیت کودکان و نوجوانان نیز نمی توان غافل شد چراکه امروز بیش از هر زمان دیگر ترویج این روحیه در جامعه ضروری است.
