بیست سال از آغاز فرایند بارورسازی ابرها در ایران می گذرد اما برخی آن را غیرعملی و افسانه می خوانند و بعضی دیگر خود را مدافع سرسخت آن می دانند و این رویکردهای دوگانه ابرهای ایران را در دو دهه گذشته عقیم گذاشته است.
نرگس
دادور، خبرگزاری دانا، سرویس راهبرد؛ تا حرف از خشکسالی
و کاهش بارش در کشور به میان می‌آید، ذهن‌ها عموما به سوی یک راه‌حل می‌رود؛ بارورسازی
ابرها. بالا گرفتن بحث‌ها درباره این روش علمی شایعه‌های زیادی هم در این‌باره به‌وجود
آورده و انتظاراتی از «یدید نقره» - ماده اصلی بارورسازی ابرها در ایران- شکل آورد
که بیشتر به یک معجزه شبیه است. با این همه، بارورسازی هم مثل تمام روش‌های علمی دیگر
توانایی مشخصی برای حل معضل کم‌آبی دارد، در مواردی هیچ کاری از دستش برنمی‌آید اما
در بهترین حالت می‌تواند به‌طور متوسط 15درصد بارش در یک منطقه را افزایش دهد.
سازمان جهانی هواشناسی، بهترین نوع تعدیل وضع هوا را بارورسازی ابرها دانسته است که در بیشترین مناطق دنیا به منظور افزایش بارش، کاهش ریزش تگرگ، از بین بردن مه در فرودگاه های پر ترافیک و یا بزرگراه ها و همچنین پراکندگی ابرهای سرد پایین و جلوگیری از بارش انجام می شود.
در بارورسازی ابرها با افزودن مواد بارورسازی به داخل سامانه های ابری با استفاده از ژنراتورهای زمینی، موشک، هواپیما و یا پهپاد، تشکیل و رشد بلورهای یخ در فرآیندهای بارش (برف و یا باران) تسریع و تقویت می شود و کارآیی ابرها در تولید بارش افزایش می یابد و به عبارتی دیگر بارورسازی ابرها روشی جدید برای تاثیرگذاری بر روی ابرهای طبیعی است که در آن با استفاده از مواد و ترکیبات شیمیایی، آب بیشتری از ابر به شکل باران و یا برف گرفته می شود.
روش های مختلف بارورسازی ابرها
باروری ابرها معمولاً از طریق پاشیدن یدید نقره به داخل ابر و به منظور افزایش تعداد هسته‌های میعان یا تراکم (condensation nuclei) ابر انجام می‌شود.
پاشیدن یخ خشک به داخل ابر نیز روش دیگری است که برای بارورسازی ابر انجام می‌شود. در این روش، یخ به دلیل دمای بسیار پایین شروع به تبخیر شدن می‌کند و این تبخیر همزمان باعث سردتر شدن و اشباع بسته هوا و رشد بلورهای یخ داخل ابر می‌شود.
شیوه سوم برای تحریک ابرها، تقویت حرکت‌های صعودی داخل ابر به شکل مصنوعی است. فرآیند ایجاد بارش به چند عامل مانند رطوبت کافی، حرکت‌های صعودی، وجود قطرک‌های باران یا کریستال‌های یخ و توزیع و اندازه مناسب آن‌ها در داخل ابر، وجود هسته‌های میعان و در نهایت فرآیند چگالش بستگی دارد که در صورت وجود همه این مولفه‌ها در ابر، بارش صورت می‌گیرد.
افزایش یک درصدی بارش ها هزینه ها را جبران می کند
فرید گلکار مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات باروری ابرها در گفتگو با ایسنا گفته ارتباط بارورسازی ابرها با تولید آب یکی از مهمترین چالش‌های ایجاد شده در راستای بهره‌مندی از این تکنولوژی است. اگر انجام عملیات بارورسازی ابرها منجر به افزایش یک درصدی بارش‌ها شود، همه هزینه‌ها جبران شده و بیهوده نیست.
گلکار معتقد است بارورسازی ابرها اقدامی کاملاً علمی است که پیامدهای مثبت زیادی برای کشور به همراه دارد و بسیاری از کشورهای کم باران برای جبران کم آبی از روش‌های بارورسازی ابرها استفاده می‌کنند.
به عقیده گلکار بارورسازی ابرها اقدامی طبیعی است و هیچ چیزی جز تشدید آنچه که در طبیعت رخ می‌دهد نخواهد بود.
بارورسازی ابرها راهکار موثری نیست
در مقابل نظر مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات باروری ابرها ، داود پرهیزکار رئیس سابق سازمان هواشناسی کشور در گفتگو با تابناک گفته بارورسازی ابرها تاثیر آشکاری بر جبران کم‌بارشی و خشکسالی کشور ندارد و نسبت به خطرات ناشی از باروری نیز هشدار داده است.
وی معتقد است اگر بدون شناخت دقیق ابر نسبت به بارورسازی اقدام و به اشتباه هسته‌های تراکم زیادتر از نیاز وارد ابر کنیم نه تنها در افزایش بارش موفق عمل نکرده‌ایم بلکه حتی ممکن است با این عمل باعث کاهش مقدار طبیعی بارش شویم.
پرهیزکار گفته واقعیت این است که برای بارورسازی ابر باید رادارهای ویژه‌ای برای شناسایی مشخصات و رفتار ابر در کشور داشته باشیم که در حال حاضر از چنین رادارهایی برخوردار نیستیم.
همچنین اگر از روش یُدید نقره برای باروری استفاده کنیم، در بلند مدت می‌تواند خطراتی برای آب و خاک داشته باشد، چون این ماده سمی است و از طریق آب و خاک وارد دریا و دریاچه‌ها می‌شود و در نهایت حتی به موجودات دریایی آسیب می‌رساند.
