این روزها با گسترش ویروس کرونا و خانه نشینی بیشتر کودکان و نوجوانان بازی های رایانه ای به یکی از سرگرمی های پرطرفدار آن ها تبدیل شده که تحرک را از آن ها گرفته و زمینه‌ساز بروز مشکلات روحی و جسمی زیادی شده است.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ «رايانه»، اين پديده جديد دانش بشري در همه شئون زندگي انسان راه يافته است و مانند ديگر ساخته هاي دست بشر دو رو دارد ؛ يک روي آن استفاده صحيح در کارها و کمک به رشد و سعادت انسان است و روي ديگر آن استفاده غلط است که به طور معمول در غير موارد علمي و شغلي از آن استفاده مي شود.
آن چه بيشتر کودکان و نوجوانان را شيفته خود مي کند، بازي هاي رايانه اي است. پيشرفت کيفي اين بازي ها به فاصله کوتاهي در ايران رواج يافته و بازار اسباب بازي و لوازم سمعي و بصري را به تسخير خود درآورده است. عامل ديگري که بر تعداد طرفداران اين بازي ها افزوده؛ قيمت مناسب آن ها براي مصرف کننده است.
اين بازي ها با استفاده از تصاوير پرتحرک و صداهاي مهيج، دنيايي از هيجان را به آن ها که تشنه جنب و جوش هستند، ارزاني مي کند و همين جاذبه روح و جسم آنان را مطيع خود مي سازد و به عالمي از تخيلات مي برد که خود را محور و قهرمان اصلي ماجرا مي پندارند.
محققان می گویند تاثیر بازی های رایانه ای بر سلامت و آسایش کودکان به طور گسترده شناخته شده و یک مشکل جدی است و مطالعات مختلف شواهد دیگری بر تاثیر منفی استفاده مفرط از این وسیله بر خواب، سلامت و عملکرد کودکان ارایه کرده است.
آسیب بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان
خانواده، عامل مهم در کنترل میزان تاثیر بازی های رایانه ای
امیرمحمد صفرانداقی کارشناس ارشد سلامت روانی درگفتگو با ایسنا با اشاره به تاثیر منفی بازیهای رایانه‌ای بر سلامت جسمی و روانی کودکان گفته والدین باید به روش مقتدرانه‌ای رده سنی، میزان خشونت و ساعات بازی کودکان را کنترل کنند.
این کار شناس ارشد سلامت روان با اشاره به مشکلات روانی که به دنبال افراط در بازیهای کامپوتری برای کودکان و نوجوان ایجاد می‌شود، گفته این آسیب‌ها بیشتر شامل کاهش مهارت های بین فردی، پرخاشگری، اهمال کاری و... هستند. به همین دلیل کنترل مقدار زمان انجام بازی و همچنین توجه به سطح خشونت موجود در آن بسیار پر اهمیت است.
صفرانداقی با اشاره به تحقیقاتی که در کانادا در خصوص آسیب‌های بازیهای رایانه‌ای انجام و از آنها به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده سلامت روان اشاره کرد و گفت این تحقیقات از مراکز مهم فعال در حیطه ی سلامت روانی درخواست کرده بود تا به روی ساز و کار بازی‌ها کنترل بیشتری اعمال کنند و آگاهی بیشتری را در این خصوص در اختیار مردم بگذارند، اما ابا این وجود نمی‌توان کودکان را به راحتی از انجام این بازی‌ها منع کرد، بلکه باید بکوشیم بازی ها را به صورت کنترل شده در اختیار آنها قرار دهیم.
آسیب بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان
برخی آسیب های بازهای رایانه ای
این بازی‌ها واکنش‌های عاطفی کودک را سرکوب می‌کند و محتویات خشن بازی‌ها، رفتارهای تهاجمی را افزایش می‌دهد. خطر حملات ناگهانی بیماری صرع و اختلالات ناشی از حساسیت به نور را افزایش می‌دهد. بازی کردن‌های طولانی‌مدت ممکن است به چاقی، حواس‌پرتی و ضعف عملکرد کودکان در مدرسه منجر شود.
بازیهای رایانه‌ای باعث کوچک شدن قسمتی از مغز که وظیفه کنترل رفتارهای اجتماعی را برعهده دارد، شده و ناهنجاری هایی در قسمت سفید مغز ایجاد می‌کنند. قسمتی از مغز که وظیفه رفتارهای اجتماعی و همچنین مهارت‌های شناختی دارد به دلیل بیش از حد از بازی های رایانه ای، نسبت به حالت طبیعی کوچک‌تر می شود.
همچنین ناهنجارهایی در قسمت سفید مغز که وظیفه هماهنگی میان مناطق مختلف مغز را به‌عهده دارد، مشاهده شده است. بازیهای یارانه‌ای علاوه بر آسیب‌های شناختی در مهارت بروز احساسات، در قدرت تصمیم‌گیری کودکان تاثیرات منفی و غیرقابل جبرانی می گذارد.
آسیب بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان
راهکار چیست؟
ساسان سرلک یک کارشناس اجتماعی در گفتگو با عصرایران گفته والدین باید نظارت بیشتر بر روی بازیهای رایانه ای فرزندان خود داشته باشند و در ساعات معینی اجازه انجام بازی های رایانه ای تحت نظارت خود دهند البته ممکن است کودکان و نوجوانان در قبال والدین کمی مقاومت نشان دهند اما به مرور زمان به نظم استفاده از رایانه عادت می کنند. همچنین باید صمیمیت و ارتباط صحیح بین فرزندان و خانواده بیشتر باشد تا زمینه استفاده از چنین بازی هایی کمتر فراهم شود.
سرلک پیشنهاد کرده استفاده از بازی های فکری و معمایی یکی از راه های رشد خلاقیت و نوآوری کودکان است، بازی هایی که بیشتر سلول های مغزی را به کار وادار و فکر آنان را درگیر کند و نرم افزارهای آموزشی می توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.
به عقیده وی بهتر است گاهی پدر و مادرها هم در انجام بازی با کودکان همراه شوند و بازی های دسته جمعی می تواند به صمیمیت روابط خانواده و ایجاد رقابت سالم در میانشان کمک کند.
بنیاد خانواده مهمترین نهادی است که می تواند جلوی سونامی اعتیاد به بازیهای رایانه ای را میان کودکان و نوجوانان بگیرد و از رشد نسل خشن و پرخاشگر پیشگیری کند.
متولیان فرهنگی نیز باید بسترهایی را برای اوقات فراغت و سرگرمی ها افراد ایجاد کنند و به پیشگیری اولیه درباره اعتیاد به بازیهای رایانه ای بپردازند.
