معرفی مستند باتلاق وان

به‌خاطر تصویر بهشت‌مانندی که از زندگی در آن سوی مرزها ترسیم شده‌است، برخی از افرادی که سودای مهاجرت و پیشرفت در کشورهای خارجی را در سر دارند، به دلایل گوناگون – از مشکل خدمت سربازی و پیگردهای قانونی گرفته تا صرفه‌جویی در هزینه‌ها و نداشتن تصور درستی از شرایط مهاجرت – تصمیم می‌گیرند که راه غیرقانونی یا به‌اصطلاح قاچاقی را برای مهاجرت به کشورهای خارجی و پناهنده‌شدن در پیش بگیرند.

مهدی گلستانیان، کارگردان اثر، در مدت اقامت خود در ترکیه و با مواجه‌شدن با این مسئله، به‌مدت هشت‌ماه در شهرها و مناطق مختلف ترکیه مشغول تحقیق درباره‌ی مهاجرت‌های غیرقانونی و پیامدها و سختی‌های این معضل بوده‌است. همان‌طور که در این مستند تماشا می‌کنیم، بسیاری از افرادی که از طریق مرزهای زمینی به‌صورت غیرقانونی و قاچاقی به خاک ترکیه می‌روند، ابتدا وارد شهر وان شده و از آن‌جا برای اخذ اقامت کشورهای اروپایی یا کشورهایی مثل کانادا و آمریکا تلاش می‌کنند. از مصائب و خطرات عبور غیرقانونی از مرز که بگذریم، پناهجویانی که وارد شهر وان می‌شوند با مشکلات و چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شوند؛ به‌طوری‌که از بسیاری از حقوق اولیه‌ی خود محروم‌شده و تعداد قابل‌توجهی از آنان حتی بیشتر از ده سال است که در این شهر بلاتکلیف و سرگردان مانده‌اند و تمام آرزوهایی که پیش از مهاجرت در سر می‌پروراندند، نقش بر آب شده‌است.

در این مستند با رز رضوی همراه می‌شویم و با روایت او پای گفتگو و درد و دل تعدادی از ایرانیانی می‌نشینیم که یکبار این مسیر پرفراز و نشیب مهاجرت غیرقانونی را با تمام وجود خود چشیده‌اند.در این اثر هم با جوانی آشنا می‌شویم که به‌خاطر شکایت‌های مالی از کشور فراری شده و پس از تجربه‌ی اعتیاد و حبس و بی‌پولی، اکنون هیچ افق مشخصی برای آینده خود ندارد و هم با دیگر افرادی که صرفاً برای داشتن یک زندگی بهتر و به‌خاطر نداشتن آگاهی دقیق و درست از شرایط و پیامدهای شیوه‌ی غیرقانونی مهاجرت، قدم در این باتلاق گذاشته‌اند.

در بخش دوم مستند به شهر ازمیر ترکیه سفر می‌کنیم که یکی از شهرهای محبوب مهاجران غیرقانونی است، زیرا فاصله‌ی مسیر آبی سواحل ازمیر تا سواحل یونان تنها 7 کیلومتر است. مهاجرانی که از این شهر قصد مهاجرت دارند، عمدتاً از کشورهای سوریه و عراق می‌آیند که در آن زمان به‌دلیل بحرانی که به‌واسطه‌ی جنگ در کشورهایشان پدید آمده‌بود، چاره‌ای جز مهاجرت و پناهندگی به کشورهای اروپایی را نداشتند. البته در میان آن‌ها، افراد متعدد ایرانی و افغانستانی و دیگر کشورهای آسیایی و آفریقایی هم دیده می‌شود. فاصله‌ی بسیار نزدیک ازمیر و یونان از طریق مسیر آبی، بسیاری از افراد را وسوسه می‌کند که در اولین فرصت با سوارشدن بر قایق‌های غیرقانونی مهاجرت کنند؛ اما به‌دلایلی چون تعداد بیش از حد ظرفیت سوارکردن این قایق‌ها، توفانی شدن آب و هوا، خراب شدن قایق‌ها و برخورد کردن پلیس و گشت‌های دریایی با این مسافران غیرقانونی، گاه پیش می‌آید که این مهاجران اسیر موج‌های دریا شده و جان خود را از دست می‌دهند یا اگر خوش‌شانس باشند، سر از کمپ‌هایی در می‌آورند که امکانات اولیه‌ی زندگی هم در آن‌ها یافت نمی‌شود.

در مستند «باتلاق وان» تلاش شده‌است تا تصویری واقعی از فرایند و سرانجام مهاجرت غیرقانونی ارائه شود تا افرادی که به‌دلایل گوناگون تصمیم به مهاجرت از وطن خود را دارند، با آگاهی از مشکلات، سختی‌ها، موانع و خطرات این مسیر، بار دیگر به این مسئله بیندیشند و راه درست را برگزینند.