چند روزی می شود که نخستین محموله واکسن روسی کرونا با نام تجاری «اسپوتنیک وی» وارد ایران شده است و برنامه ها بر این قرار است که دو میلیون دوز از این واکسن نیز در هفته‌های آینده وارد کشور شود.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ اسپوتنیک وی نام واکسنی برای ایجاد مصونیت علیه ویروس کرونا COVID-۱۹ است. واکسنی نو ترکیب با استفاده از وکتور آدنو ویروس انسانی ۲۶ برای واکسن نوبت اول و آدنوویروس انسانی ۵ برای واکسن نوبت دوم تولید شده است.
ژن تولید گلیکوپروتئین S در ژنوم آدنو ویروس قرار داده شده، از این رو آدنو ویروس در سطح خودش این آنتی ژن را دارد که باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شود. آنتی ژن S سبب اتصال ویروس کرونا به سلول‌های بدن و آغاز روند بیماری می‌شود، از این رو با تحریک سیستم ایمنی می‌توان از ابتلا به بیماری محافظت کرد. آدنو ویروس استفاده شده به عنوان وکتور، به شکلی تغییر داده شده که قابلیت تکثیر و بیماری زایی در بدن نخواهد داشت.
میزان اثربخشی واکسن روسی چقدر است؟
بر اساس ادعای شرکت تولید کننده اثربخشی این واکسن علیه ابتلا به بیماری ۹۱.۶ درصد است. هر چند ممکن است اثربخشی آن در سالمندان یا افراد با ضعف ایمنی کمتر باشد.
بهترین پاسخ ایمنی از حدود ۶ هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن ایجاد می‌شود، ولی طول مدت محافظت این واکسن همانند سایر واکسن‌های کرونا هنوز مشخص نیست. مطالعات بالینی این واکسن همانند سایر واکسن‌ها همچنان ادامه دارد تا به ابهامات یاد شده پاسخ داده شود.
اسپوتنیک وی چگونه از ابتلا به بیماری کرونا جلوگیری می‌کند؟
باید توجه کرد که آنتی ژن S سبب اتصال ویروس کرونا به سلول‌های بدن و آغاز روند بیماری می‌شود. بر این اساس می‌توان با تحریک سیستم ایمنی از ابتلا به بیماری محافظت کرد. ژن تولید گلیکوپروتئین S در ژنوم آدنوویروس قرار داده شده است. بنابراین آدنوویروس در سطح خودش این آنتی ژن را دارد که باعث تحریک سیستم ایمنی می شود. آدنوویروس استفاده شده به عنوان وکتور، به نحوی تغییر داده شده که قابلیت تکثیر و بیماری‌زایی در بدن نخواهد داشت.
تعداد نوبت دریافت واکسن
تعداد نوبت دریافت واکسن «اسپوتنیک وی» دو نوبت است که به فاصله ۲۱ روز از هم تجویز می‌شود. توصیه شده که حداقل ۲۱ روز رعایت شود، ولی اگر فردی با تاخیر مراجعه کرد، منعی برای تجویز نوبت دوم نیست.
همچنین تاکید شده که نوع واکسن برای نوبت اول و دوم با یکدیگر متفاوت است و باید حتما توجه شود.
دوز هر نوبت واکسن نیم میلی لیتر است که با سرنگ AD نیم میلی لیتر کشیده و در ناحیه عضله دلتوئید تزریق عضلانی می‌شود. بهتر است تزریق در دست غیر غالب فرد گیرنده واکسن انجام شود. مثلا برای افراد راست دست، در ناحیه دلتوئید دست چپ انجام شود.
چه کسانی نباید این واکسن را تزریق کنند؟
باید توجه کرد که واکسن اسپوتنیک وی روسیه در مواردی ممنوعیت مصرف دارد. به عنوان مثال در دوره بارداری و شیردهی نباید از این واکسن استفاده کرد. همچنین افرادی که سابقه واکنش‌های حساسیتی شدید و وجود هر گونه بیماری حاد با یا بدون تب دارند که البته این افراد حدود دو هفته بعد از بهبودی می توانند برای تزریق این واکسن مراجعه کنند.
از طرفی واکسن برای افراد زیر ۱۸ سال مجوز مصرف ندارد. علاوه بر این، افرادی که به دنبال تزریق نوبت اول این واکسن دچار هر نوع عارضه شدید مانند آنافیلاکسی یا واکنش حساسیتی منتشر شدید، تشنج، تب بالای ۴۰ درجه و ... شده‌اند، منع مصرف نوبت دوم واکسن را دارند.
موارد مصرف با احتیاط واکسن اسپوتنیک
موارد زیر مصرف «واکسن اسپوتنیک وی» باید با احتیاط و بررسی منافع به خطرات احتمالی تزریق شود. لذا توصیه می‌شود این قبیل بیماران حتما قبل از تزریق نظر پزشک معالج خود را در مورد انجام یا عدم انجام واکسیناسیون سوال کرده و در صورت اعلام بلامانع بودن به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند.
بیماری مزمن کبدی، کلیوی، بیماری‌های متابولیک، دیابت کنترل نشده و اختلال فاحش عملکرد تیروئید، اختلالات خونی مانند هموفیلی یا اختلالات انعقادی، صرع و سایر بیماری‌های اعصاب مرکزی یا سابقه سکته مغزی، بیماری‌های عروق کرونر، میوکاردیت، اندوکاردیت یا پریکاردیت. بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی اتوایمیون و مبتلایان به سرطان‌های بدخیم از این جمله هستند.
به دلیل احتمال بروز واکنش‌های حساسیتی شدید و آنافیلاکسی، امکانات دارویی و تجهیزات اولیه احیا و همچنین آمادگی خدمات اورژانس پزشکی و انتقال بیماران احتمالی باید پیش بینی شده باشد.
افرادی که در بررسی اولیه قبل از ورود به پایگاه واکسیناسیون تب بالای ۳۷ درجه دارند اجازه واکسیناسیون تا رفع بیماری احتمالی زمینه‌ای را ندارند.
همچنین افرادی که سابقه ابتلا به بیماری کرونا را در یک سال گذشته داشته‌اند می‌توانند واکسینه شوند.
واکسیناسیون کرونا برای عموم افرادی که در گروه‌های اولویت دار قرار دارند، اختیاری است و الزام وجود ندارد
