پردیس تاج، خبرگزاری دانا، گروه ایران شناسی و استان ها؛ در ایران بهدلیل وجود اقوام مختلف در سراسر کشور و داشتن سنتهای محلی متنوع در این ماه، غذاهای مختلفی تدارک دیده میشود که هر یک دارای طعم، مزه، شکل و رنگهای متفاوت هستند.
مازندران
از غذاهای محلی ماه رمضان در مازندران میتوان به قماق، ترش او و شیرآش اشاره کرد. این غذاها هر سه با برنج یا آرد آن درست میشوند و همین میتواند نشان دهد که اکثر غذاهای محلی اقوام ایرانی بر اساس اقلیم و محصولات منطقه خود تهیه میشود.
رشت
رشت یکی از شهرهای خلاق و پرتنوع در زمینه پخت غذا است، بهطوری که از لحاظ خلاقیت در زمینه غذایی در یونسکو نیز مطرح شده است. بیشترین غذاهایی که در گیلان در ماه رمضان پخت میشوند، خورشهای محلی هستند که معمولا دارای طعمهای خوشمزه و ترش هستند. مهمترین این خورشها ترش تره و باقلاقاتوق هستند که بیشتر در سفرههای سحر مردمان رشت دیده میشود. غذاهای سنتی که در گیلان بر سر سفره افطار گذاشته میشوند بیشتر آشها، کوکو و فرنی هستند. از ویژگیهای خاصی که استان گیلان دارد، سرو غذاهای سنتی در رستورانهای آن است. یکی دیگر از خوردنیهایی که در ماه رمضان خیلی راحت در گیلان قابل دسترس است، رشته خوشکار است که نوعی شیرینی معروف در گیلان محسوب میشود.
گرگان
"ترک" و "فرنی" از جمله غذاهایی است که در گرگان در ماه رمضان مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر فرنی، مسقطی، سوپ و نانهای روغنی نیز بر سر سفرههای افطار به چشم میخورد.
تبریز
تبریز، اردبیل و شهرهای ترکنشین شمال غرب ایران نیز دارای غذاهای سنتی خاص خود در ماه رمضان هستند. شیربرنج، فرنی و هلیم، دلمه و کتلت پای ثابت سفرههای افطار این دو شهر است. برخی از این غذاها علاوه بر اینکه غذاهای افطاری هستند، به عنوان غذاهای محلی نیز شناخته میشوند. در میدان مرکزی اردبیل حلوای سیاه بهعنوان دسر محلی ماه رمضان به مردم شهر و مسافران عرضه میشود.
کردستان
نان برساق، یکی از نانهای معروفی است که در ماه رمضان در سنندج پخته میشود. این نان در گذشته دارای اهمیت بیشتری بود و پخت آن در کردستان رایج بود. امروزه نان برساق و نانهای تاوهای کردستان به روستاها محدود شده و بیشتر در نمایشگاههای قومی این استان عرضه میشود. هلیم یکی از غذاهای معروف بر سر سفره افطاری اهالی کردستان است. اما از غذاهای مخصوص اهالی کردستان در ماه رمضان میتوان به "کولیره" اشاره کرد که در روزهای خاصی از ماه رمضان پخته میشود. در کردستان در روز عید فطر نیز نانی خاص با نام "نان جشن" پخته میشود و در میان روزهداران پخش میشود.
ایلام
ایلام یکی دیگر از شهرهای کشور به شهر حریصه (هلیم) مشهور است. هلیم را در ماه رمضان میتوان در تمام مغازههای ایلام برای افطار روزهداران مشاهده کرد. مردم ایلام به هلیم دیدگاهی متبرکانه دارند و خوردن آن در افطاری جز فرهنگ خاص آنها محسوب میشود. بژی برساق از مهمترین شیرینیهای سنتی ایلام است که در ماه رمضان پخت میشود و مورد استفاده مردم در افطار و سحر است.
کرمانشاه
آش عباسعلی از غذاهای سنتی کرمانشاه است که در این منطقه برای افطار پخته میشود و طرفداران بسیاری دارد. این غذا ترکیبی از گوشت، غلات و حبوبات است که با پیاز داغ نیز تزیین میشود. یکی دیگر از مواد غذایی پرمصرف در ماه رمضان در کرمانشاه روغن حیوانی کرمانشاهی است که مردم منطقه اعتقاد دارند استفاده از آن در غذاهای سحری سبب میشود که روزهداران احساس گرسنگی کمتری کنند. خاصیت مقوی بودن این روغن سبب شده در دیگر نقاط ایران نیز در غذاهای سحری از روغن کرمانشاهی استفاده شود.
همدان
خوراکیهایی که در همدان در ماه رمضان استفاده میشود، نان کماج معروف و حلوازرده رنگین مخصوص این شهر است. در این شهر خوردنیهای دیگری مانند انگشتپیچ و نان روغنی در ماه رمضان پخت میشود.
قزوین
مردم قزوین در ماه رمضان غذاهای خاص خود مانند انواع آش و دیگر غذاها را پخت و صرف میکنند اما معروفترین غذای قزوین در ماه رمضان، دیماج است که در کنار دیگر غذاها بر سر سفره افطار، مورد استفاده قرار میگیرد و مخصوص این شهر است.
دامغان
لرزان از دسرهای معروف دامغان و شاهرود است که ماده اصلی آن را نشاسته تشکیل میدهد و بیشتر در ماه رمضان در این شهرها پخت میشود. لرزان در رستورانهای شهر پخت و سرو نمیشود و تنها میتوان آن را در خانههای اهالی این شهرها جستجو کرد.
اهواز
اهواز نیز نیز مانند سایرشهرهای ایران در ماه رمضان، غذاهای مخصوص خود را دارد. عربهای خوزستان سمبوسه، هریس و تشریه و محلبی را بهعنوان غذای افطار پخت میکنند. سمبوسه را همیشه میتوان در هر کوی و برزن استان خوزستان مشاهده کرد. اما خوراکی مطرح در ماه رمضان که محلی این منطقه است «لگیمات» است که نوعی شیرینی شبیه زولبیا و بامیه است که با قهوه تلخ صرف میشود. این شیرینی بیشتر در بازارهای عربی اهواز و سایر شهرهای خوزستان عرضه میشود. فلافل و بامیه را بهطور رایج میتوان از غذاهای افطاری این منطقه به حساب آورد.
اصفهان
از غذاهای سنتی اصفهان بر سر سفره افطار میتوان به آش شلهقلمکار، حلیم بادمجان و شلهزرد اشاره کرد. که معروفترین آنها همان آش شلهقلمکار است. دیزی تنوری و خورش چغندر نیز از غذاهای رایج در سفرههای سحر و افطار مردم کاشان است.
اراک
در اراک و دیگر شهرهای استان مرکزی نیز نان فطیر، آش بیبی سهشنبه، حلیم و ترحلوا را میتوان از غذاهایی نامید که در ماه رمضان بهصورت سنتی پخت میشوند.
زاهدان
زاهدان دارای غذاهای محلی بسیاری است که مطابق با آداب و رسوم و اقلیم منطقه هستند. اما از مهمترین غذاهایی که در ماه رمضان در این استان پخت میشود، "بت ماش" را میتوان نام برد که از برنج، روغن و ماش تشکیل شده است و معمولا با ترشی سرو میشود و برای افطار در این منطقه و برخی دیگر از شهرهای استان سیستان و بلوچستان استفاده میشود.
مشهد
از غذاهایی که در ماه رمضان بهعنوان پیشغذایی معروف در سفرههای افطاری مشهد و شهرهای دیگر این منطقه، دیده میشود آش بلغور شیر است. شلهمشهدی و دیزی از دیگر غذاهای مشهد در ماه رمضان است که طرفداران بسیاری دارد.