رمضان، ماه میهمانی خداست و وقتی از راه می رسد با خودش حال و هوای خاصی می آورد. مردم تن پوشی از خلوص و عشق را بر دل شان می نشانند و خودشان را برای پشت سر گذاشتن ماهی پر از برکت و لحظه های شیرین نیایش آماده می سازند. برای روزه داران ساعات اولیه صبح معنایی دیگر می یابد و با فضایی معنوی همراه می شود. سحرگاه که از راه می رسد، سفره های سحری برپا می شوند و صدای دعای سحر در خانه ها طنین می اندازد.
به گزارش خبرگزاری دانا، گروه ایران شناسی و استان ها؛ هر مجلسی آداب خاص خود را دارد و باید به شکلی ویژه برگزار شود. میهمانی خدا هم از این قاعده مستثنی نیست و باید در برگزاری آن سنگ تمام گذاشت. حالا که خداوند تمام درهای رحمتش را گشوده و بندگانش را به سوی خود فراخوانده است باید قدر لحظه لحظه این ماه را دانست و آن را به بهترین شکل پشت سر گذاشت.
در هر گوشه از ایران عزیزمان این ماه با آداب ویژه ای همراه است؛ مراسمی کهن که ریشه در فرهنگ هر دیار دارند و رنگ و بویی خاص به این میهمانی می بخشند. برای لمس این حال و هوا و سهیم شدن در لحظه های شیرین این ماه، سفری متفاوت برای تان در نظر گرفته ایم. می خواهیم سری به گوشه و کنار این مرز و بوم بزنیم و ببینیم میهمانی رمضان در نقاط مختلف کشورمان چگونه برگزار می شود. هر یک از شهرها و روستاهای ایران آداب و رسوم خاصی در رمضان دارند. از میان رسومات شهرهای مختلف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- بوشهر
در استان بوشهر، ماه رمضان با نوای دُم دُم سحری حال و هوایی دیگر پیدا می کند. در قدیم که خبری از ساعت زنگ دار، تلفن همراه و رادیو و تلویزیون نبود نوای دَمام در کوی و برزن می پیچید و روزه داران را از رسیدن سحر مطلع می کرد. دُم دُم سحری به معنای دَمِ سحر است. به طور معمول سه تا چهار نفر در زمان سحر به صورت گروهی در کوچه ها به راه می افتادند و با خواندن شعرهایی در وصف ماه رمضان مردم را بیدار می کردند.
در قدیم آواز دم دم سحری بدون ساز اجرا می شد و چون همه منازل درهای چوبی داشتند مردم را با در زدن بیدار می کردند. بعدها دمام به عنوان یکی از آلات موسیقی سنتی به این آیین افزوده شد.
۲- چهار محال و بختیاری
حنابران یا حنای مراد یکی از سنت های کمتر شناخته شده ماه رمضان است که قدمت آن به بیش از یک قرن پیش می رسد و هنوز هم در برخی امامزاده ها و در میان زنان استان چهار محال و بختیاری رواج دارد. زنان از ظهر بیست و هفتم ماه مبارک رمضان در امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون شهرکرد گرد هم می آیند و رسم حنابران را به جای می آورند. روز بیست و هفتم ماه رمضان روز قصاص ابن ملجم مرادی -قاتل امام اول شیعیان- است و اهمیت زیادی نزد مردم دارد.
زنان در این مراسم ظرف حنا را در صحن امامزاده می‌گردانند. هر یک از آنها یک قاشق از حنای خشک را در ظرف خود می‌ریزد و از ظرف حنای خود به دیگران هم می‌دهد. آنها مرادشان را از خدا می‌خواهند و سپس ظرف حنا را به خانه می‌برند.
ظرف حنای خشک تا روز عید سعید فطر در خانه می‌ماند و در این روز پس از مخلوط کردن با آب یا گلاب آن را بر کف دستان خود می‌گذارند.
۳- یزد
پیراهن مراد نام آیین کهنی است که به آن کیسه دوزی نیز می‌گویند و برای شفای بیماران و توسط زنان در یزد انجام می‌شود. آنها در روز 27 ماه مبارک رمضان از 7 سید پول می‌گیرند و با آن پارچه ای می‌خرند تا کیسه دوزی را آغاز کنند. این رسم در مساجد مختلف استان یزد برگزار می‌شود و مسجد امیرچخماق یکی از میزبانان اصلی آن است.
طبخ نان مراد هم در روز 27 ماه مبارک رمضان انجام می‌شود. پول آرد نان باید از 7 سید و یا 5 نفر از مومنین که نام پنج تن آل عبا را دارند دریافت شود. این نان را در ابعاد کوچک و لقمه‌ای می پزند.
۴- لرستان
در استان لرستان رمضان با آیین کاسم سا همراه است که سفره های سحری و افطاری را رنگی دیگر می بخشد. این سنت بسیار ساده است و شامل شریک کردن دیگران در سفره سحری و افطاری می شود. هر کس داشته های سفره خود را با همسایه و دوستان و آشنایان به اشتراک می گذارد و برکت خانه اش را تقدیم آنها می کند. این رسم امروزه کمرنگ تر از گذشته رواج دارد؛ اما هنوز هم بسیاری از مردم به آن پایبندند. مردم در شب 21 ماه رمضان نیز حلوای نذری طبخ می کنند؛ بخشی از این حلوا متعلق به همسایه است، بخشی دیگر را بر سر سفره سحری می گذارند و مابقی را در روز عید فطر مصرف می کنند.
نذری دادن بین لرستانی ها در این ماه آن قدر رواج دارد که کمتر نیازمندی از آن بی نصیب می ماند. از جمله خوراکی های این ماه چزنک رغو -یک نوع فطیر نازک و روغنی- است. سغدو نیز از غذاهای این ماه به شمار می رود؛ برنج مخصوصی که با آلو مخلوط و در درون شکمبه گوسفند پخته می شود.
آبگوشت، شومی کوو (شامی کوکو)، نان برساق، سمنو، انواع آش، ش‍ل‍ه زرد، ف‍رن‍‍ی، حلوا و ش‍ی‍رب‍رنج نیز از جمله اجزای سفره ها در این ماه هستند و در اختیار همسایگان نیز قرار می گیرند.
۵- آذربایجان غربی
در برخی شهرهای آذربایجان غربی حدود یک و نیم ساعت پیش از اذان صبح، ماموستاها -روحانیان اهل سنت- به پشت بام مساجد می روند و کبارخوانی را آغاز می کنند تا مردم را برای سحری خوردن بیدار کنند. کبارخوانی در شان پیامبر اسلام و بزرگی ماه مبارک رمضان خوانده می شود و در گذشته های دور مردم به هنگام سحر با صدای کبارخوان بیدار می شدند. صدای کبارخوانی گاه تا نیم ساعت به گوش می رسد و سپس قطع می شود. بعد از سحری خوردن و یک ساعت پس از کبارخوانی اول کبار مجددی خوانده می شود. کبار دوم اعلانی برای دست کشیدن از غذاخوردن و آماده شدن برای نماز صبح به شمار می رود. پس از کبارخوانی دوم به فاصله 5 تا 10 دقیقه نماز صبح از بلندگوی مساجد به گوش می رسد و روزه داران برای اقامه نماز آماده می شوند.
