رمضان در شهرهای مختلف ایران(۲)

به گزارش خبرگزاری دانا، گروه ایران شناسی و استان ها؛ هر مجلسی آداب خاص خود را دارد و باید به شکلی ویژه برگزار شود. میهمانی خدا هم از این قاعده مستثنی نیست و باید در برگزاری آن سنگ تمام گذاشت. حالا که خداوند تمام درهای رحمتش را گشوده و بندگانش را به سوی خود فراخوانده است باید قدر لحظه لحظه این ماه را دانست و آن را به بهترین شکل پشت سر گذاشت.

در هر گوشه از ایران عزیزمان این ماه با آداب ویژه ای همراه است؛ مراسمی کهن که ریشه در فرهنگ هر دیار دارند و رنگ و بویی خاص به این میهمانی می بخشند. برای لمس این حال و هوا و سهیم شدن در لحظه های شیرین این ماه، سفری متفاوت برای تان در نظر گرفته ایم. می خواهیم سری به گوشه و کنار این مرز و بوم بزنیم و ببینیم میهمانی رمضان در نقاط مختلف کشورمان چگونه برگزار می شود. هر یک از شهرها و روستاهای ایران آداب و رسوم خاصی در رمضان دارند. از میان رسومات شهرهای مختلف می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

در استان کرمان مردم با تهیه قاووت یا به لهجه کرمانی ها قُوَتو به استقبال ماه رمضان می روند. قدمت این سنت دیرینه به قرن هفتم هجری باز می‌ گردد و اهمیت زیادی نزد کرمانی ها دارد.

قوتو یکی از خوراکی های قدیمی کرمان است که بر اساس گفته های مردم خوردن آن مقاومت بدن را در برابر گرسنگی افزایش می دهد. تمام مواد مورد استفاده برای تهیه قوتو ریشه گیاهی دارد و در طبیعت کرمان یافت می شود که عبارتند از: هل باد و هل رسمی، سیاه دانه، تخم گشنیز، بذر کتان، کنجد، تخمه آفتابگردان، روپاس، شاهدانه، فلفل سیاه، دارچین، روناس، تخم کاهو، جو، رازیانه، موردانه، قهوه تاج، زیره سیاه کوه، بادیان، بادام، پسته و مرزنجوش و ... کرمانی ها چندین نوع قوتو شامل مخلوط، پسته ای، نارگیلی، نخودی، چهل گیاه و ... تهیه می کنند؛ اما در ماه رمضان قوتوی چهل گیاه بازار داغ تری دارد. برخی از مردم این پودر را با زرده تخم مرغ و شیر مخلوط می کنند و می خورند تا توان شان افزایش یابد. کرمانی ها در مراسم شب های قدر نیز قوتو به همراه دارند تا توان شب زنده داری خود را بالا ببرند. حتا گاهی قوتو را به عنوان نذری نیز پخش می کنند. 

ماه رمضان که از راه می‌رسد در گوشه و کنار کردستان ندای گوش نوازی شنیده می‌شود که حال و هوای خاصی به این ماه می‌بخشد. مرحبا مرحبا شهر الرمضان نوایی است که با آهنگی خاص خوانده می شود و در کوی و برزن طنین می اندازد. پس از مشاهده هلال ماه رمضان و تا 15 روز اول ماه رمضان، قبل از اذان عشا، موذن به پشت بام مسجد می رود و این نوا را سر می دهد. با پایان نیمه اول ماه مبارک رمضان الوداع به جای مرحبا خوانده می شود تا مردم خود را برای وداع با این ماه آماده سازند.

نماز تراویح، نمازی مخصوص اهل سنت است که در سیستان و بلوچستان از اول تا آخر ماه رمضان هر شب بعد از نماز عشا برپا می شود. تعداد رکعت های این نماز فرد است؛ اما میزان ثابتی ندارد. برخی آن را در 11 رکعت، برخی 23 رکعت و برخی نیز بیشتر یا کمتر، اقامه می کنند. این نماز هم به صورت فردی و هم به صورت جماعت خوانده می شود. در این نماز پس از هر 2 رکعت، سلام می دهند و پس از هر 4 رکعت نوبت به استراحت (ترویحه) می رسد. ترویحه، وقفه کوتاهی است که با خواندن دعا یا ذکر همراه می شود.

 در استان فارس حال و هوای ماه رمضان بر تازه عروس و دامادها نیز تاثیر می گذارد و آنها باید آماده برگزاری رسم روزوالون شوند. خانواده تازه داماد به بازار می روند و از انواع شیرینی ها و خوشمزه های این ماه تهیه می کنند. این خوراکی ها باید به زیباترین شکل در سینی های مخصوص چیده شوند و طی مراسمی به در خانه عروس خانم برسند. انواع شیرینی، نبات، نقل و افطاری در این سینی ها جای می گیرند. بد نیست بدانید که مردم استان فارس با انواع عرقیات گرم مثل گل گاوزبان، طارونه، نسترن، بهار نارنج، گلاب و یا شیر و خرما روزه خود را باز می کنند و انواع نان، رنگینک و زولبیا بامیه شیرازی نیز بر سر سفره افطاری آنها وجود دارد. قنبر پلو، کلم پلو و کوفته هلو نیز از غذاهای ویژه این ماه به شمار می روند.

از آیین های قابل توجه استان اصفهان در ماه مبارک رمضان، آیین نخل‌گردانی است که از گذشته رواج داشته است؛ اما امروزه به تعدادی از روستاها در اطراف کاشان محدود می شود. مردم در شب 21 ماه رمضان و به نشانه عزاداری در شهادت امام اول شیعیان، نخل گردانی را انجام می دهند و به عزاداری می پردازند. نخل تابوت چوبی بزرگی است که نمادی از سوگواری در برخی مناطق ایران به شمار می رود و در ایام خاص آن را بر حمل می کنند و در شهر و روستا می گردانند.