به تغییر در فعالیت الکتریکی مغز که به صورت ناگهانی رخ می دهد، تشنّج گفته می شود. عارضه ای که با گرفتگی غیر ارادی عضلات و تغییر در سطح هوشیاری همراه است و به دلایل بسیاری چون تب بالا ، آسیب به سر ، بیماری های خاص و..می تواند رخ دهد.
فاطمه زمانی ، خبرگزاری دانا ، گروه سلامت ؛ به تغییر در فعالیت الکتریکی مغز که به صورت ناگهانی رخ می دهد ، تشنّج گفته می شود. عارضه ای که با گرفتگی غیر ارادی عضلات و تغییر در سطح هوشیاری همراه است و به دلایل بسیاری چون تب بالا ، آسیب به سر ، بیماری های خاص و..می تواند رخ دهد. هم چنین ممکن است این اختلال پس از سکته ی مغزی ، تصادف یا عفونت مثل مننژیت یا بیماری های دیگر مغز و اعصاب اتفاق بیافتد.
انواع تشنج
تشنج کانونی
در تشنج های کانونی یا محدود شخص بیمار با یک سری علائم متوجه نزدیک شدن به تشنّج می شود. دراین تشنج دو حالت برای بیمار پیش می آید ؛ در یک حالت سطح هوشیاری و آگاهی بیمار به شدت پایین می آید که غالبا شخص به یک نقطه خیره می شود یا ممکن است یک سری حرکات را پشت سرهم تکرار کند. در حالت دیگر ، سطح هوشیاری پایین نمی آید ، ولی به شدت تغییر می کند. بیمار ممکن است مزه ی غذاها و بوی آن و دیگر علائم احساسی را متفاوت درک کند یا حتی دچار تغییر در عواطف شود.
تشنج تونیک
فردی که دچار تشنج می شود ، روی زمین می افتد و دست و پایش شروع به تکان خوردن می کند.
تشنج آتونیک
در این تشنج مرکز کنترل عضلات در مغز دچار تشنج می شود و فرد به طور ناگهانی بر روی زمین سقوط می کند.
تشنج ابسنس
این شکل از تشنج مدت کوتاهی طول می کشد و آگاهی بیمار به طور کامل از دست می رود.
تشنج های تونیک -کلونیک
شایع ترین نوع تشنج همین نوع است . بیماری که به این تشنج دچار می شود ممکن است به طور ناگهانی آگاهی خودرا از دست بدهد و با بدنی منقبض شروع به تکان خوردن کند. در بعضی موارد نیز ممکن است بیمار کنترل ادرار خودرا از دست بدهد یا زبانش را در حین تشنج گاز بگیرد.
تشنج کلونیک
محل تأثیر گذاری این تشنج صورت ، دست ها و گردن بیمار است.
تشنج های میوکلونیک
محل تأثیر گذاری تشنج میوکلونیک پاها و بازوها است و به طور قرینه در دو طرف بدن ایجاد می شود.
علائم تشنّج
فقدان یا کاهش سطح هوشیاری
قرمز یا آبی رنگ شدن صورت
تغییر در تنفس
قفل شدن بازوها ، پاها و کل بدن
حرکات جهشی در بازوها ، پاها یا سر
عدم قابلیت کنترل حرکات
عدم پاسخ گویی به تحریکات بیرونی
این علائم معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد. البته گاهی ممکن است طولانی تر باشد.کودکان نیز ممکن است پس از تشنّج تب دار پرخاشگر شوند یا به خواب عمیق بروند.
علل
عوامل زیادی در ایجاد تشنّج نقش دارند که می توان به گاز گرفتگی یا گزیدگی ، عفونت های مغزی مثل مننژیت ، آسیب های مغزی یا وجود نقص در بخشی از مغز هنگام تولد ، خفگی ،استعمال نادرست و خود سرانه ی داروها ،ترک ناگهانی یک دارو ، عدم تعادل در الکترولیت بدن ، شوک الکتریکی ، صرع، فشارخون بسیار بالا ، تب شدید ، ترومای سر ، اختلال در عملکرد کلیه و کبد ، کاهش شدید قند خون و ضربه به سر اشاره کرد.
عوارض
در صورتی که درمانی مناسب برای تشنج صورت بگیرد ، ممکن است علائم آن شدید تر و مدت زمان حمله نیز طولانی تر خواهد شد. ممکن است بیمار بر اثر تشنّج طولانی به کما برود و حتی گاهی تشنج منجر به مرگ شود. افتادن و سایر آسیب هایی که بر اثر این افتادن بیمار را تهدید می کنند ، از دیگر اثرات تشنج محسوب می شوند.
درمان
درمان تشنج بسته به علت بروز آن متفاوت است. و غالبا با درمان علت تشنج می توان از بروز ان جلوگیری کرد. در صورتی که تشنج به دلیل ابتلای بیمار به صرع باشد ، غالبا از گزینه های درمان دارویی ، جراحی به منظور اصلاح موارد غیر طبیعی موجود در مغز ، تحریک عصب یا رژیم غذایی خاص موسوم به رژیم کتونی استفاده می شود.
