این عید پر خیر و برکت از زمان بعثت رسول خدا صلی الله علیه و آله به صورت ویژه‌تری مورد توجه قرار گرفت و فضائلی آسمانی به آن اختصاص یافت و به «عِیدِ الْأَضْحَى» مشهور شد و در عین حال اعمال و آدابی به شب و روز آن تعلق گرفت و توصیه‌هایی در گرامیداشت این روز بیان شد. امیرالمومنین (ع) فرمود شنیدم رسول خدا روز عید قربان، خطبه می‌خواند و می‌فرمود«امروز، روز «ثجّ» و «عجّ» است. ثجّ، خون قربانی‌هاست که می‌ریزید. پس نیّت هرکس صادق باشد، اولین قطره خونِ قربانی او کفّاره همه گناهان اوست؛ و «عجّ»، دعاست. پس به درگاه خداوند دعا کنید. قسم به آنکه جان محمد در دست اوست، از اینجا هیچ کس بر نمی‌گردد، مگر آمرزیده شود. جز کسی که گناه کبیره انجام داده و بر آن اصرار ورزد و در دل خود تصمیم بر ترک آن ندارد.» (دعائم الإسلام، ج1، ص 184)
همچنین در روایتی دیگر نقل است که امیرالمؤمنین علیه‌السلام ضمن خطبۀ خویش پس از نماز عید قربان، توصیه‌هایی از جمله تقوا و مراقبت از دنیازدگی بیان فرمود. حضرت طی این خطبه اشاره داشتند«شما را- اى بندگان خدا- سفارش می‌کنم به تقواى خدا، و یاد کردن بسیار از مرگ و زهد در دنیایی اینچنین که مردم پیش از شما کامى از آن نگرفتند و طرفى از آن نبستهاند و پس از شما نیز براى کسى باقى نخواهد ماند و سرنوشت شما در این دنیا، لاجرم همان سرنوشت گذشتگان است. آیا نمىبینید که دنیا سپرى شده و مدتش طى شده و اعلام زوال کرده و آشنایش ناآشنا شده است و خود (دنیا) شتابان روى برتافته، چنان که از فنا خبر می‌دهد و آهنگ مرگ به گوش ساکن آن سروده مىشود،چندان که شیرینی‌هاى آن تلخ شده و آب زلال آن کدورت گرفته است تا به جز قطراتى در ته مشربهاى و جرعهاى همانند جرعه باقیمانده در ته ظرفى که تشنگى تشنه کامى با مکیدنش فرو نمىنشیند از آن بر جاى نمانده است.
امیرالمؤمنین در ادامۀ این خطبه تأکید به رغبت نسبت به کار خیر کرده، فرمود«و زمانی که مراسم قربانى را برگزار کردید، از گوشت قربانى بخورید و هدیّه بدهید، و خدا را به پاس این نعمت که گوشت شتران و گاوان و گوسپندان را روزى شما ساخته سپاسگزارى کنید و نماز را به‌پا دارید و زکات را بپردازید و عبادت را کامل و نیکو به‌جا آورید و گواهى را اقامه کنید (یعنى کتمان شهادت نکنید)، و در انجام کار جهاد و حجّ و روزه که بر شما واجب شده راغب باشید و اشتیاق نشان دهید، زیرا ثواب آن عظیم و فناناپذیر است و ترک آن وبالى است که هرگز از میان نمی‌رود، و امر به معروف و نهى از منکر را به‌جا آورید، و چنان کنید که ستمکار بیمناک و ترسان شود و ستمدیده را یارى کنید و آن کس که مردم را به شک و تردید دچار می‌کند وی را از انتشار شک در عقاید مردم بازدارید.
بعد حضرت تأکید دارند«و با زنان و بردگان خوش‌رفتارى کنید و در سخن گفتن صادق باشید و امانت را به صاحبش بازگردانید و بر پادارندگان حق باشید، زندگانى دنیا و شیطان فریبنده شما را نفریبد و از اطاعت خدا بازندارد. بی‌گمان بهترین سخن، ذکر خدا و رساترین موعظه پرهیزکاران کتاب خداوند عزیز و حکیم است.»(من لایحضر، ج1، ص518)
