وی با بیان اینکه پیش از تأسیس استان خراسان شمالی اقدام برای آبرسانی به پنج شهر بزرگ استان انجام شد، گفت: این اقدام با آبرسانی به شهر بجنورد از سد شیرین دره، اسفراین از سد بیدواز، شیروان از سد بازو و شهرستان‌های گرمه و جاجرم نیز با حفر چاه‌های آهکی و اجرای ۶۰ کیلومتر خط انتقال آب شرب انجام و تحویل آب و فاضلاب استان شد.
مرتضوی با اشاره به اینکه پسوند شمالی داشتن استان تداعی کننده وجود منابع آب غنی در استان است، تاکید کرد: این در حالی است که خراسان شمالی استان پرآبی نیست و بیش از ۸۰ درصد اقلیم آن در مناطق نیمه خشک و خشک قرار دارد که اثبات کننده کم آب بودن استان است.
آب شرب بجنورد تا سال ۱۴۱۰ تأمین است
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی، گفت: با مطالعات انجام شده بر اساس رشد جمعیت، سرانه مصرف آب و بررسی میزان هدر رفت آب از فرسودگی لوله‌ها، تأمین آب بجنورد و شهرهای اطراف تا سال ۱۴۱۰ به لحاظ کمی برطرف شده و نیازسنجی‌های لازم نیز انجام شده است.
وی اظهار کرد: حفر چاه‌های آهکی در ارکان پیش از تأسیس این استان در زمان خراسان بزرگ، احداث سد شیرین دره و چاه‌های کلاته نقی اقداماتی بود که برای تأمین آب شرب بجنورد انجام شد.
شیرین دره و تأمین ۹۰ درصد آب شرب بجنورد
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی افزود: احداث سد شیرین دره نیز با هدف تأمین آب شرب مردم بجنورد انجام شد که تا پارسال ۷۰ درصد و اکنون بیش از ۹۰ درصد آب مردم بجنورد را تأمین می‌کند.
این مسئول با بیان اینکه نیازسنجی‌ها و مطالعات برای افزایش منابع آب شرب مردم ادامه دارد، بیان کرد: تا سال گذشته، نیاز مردم مرکز استان به آب شرب از محل سد شیرین دره، ۱۳ میلیون و ۵۰۰ متر مکعب آب بود که تأمین شد.
وی ادامه داد: نیاز مردم بجنورد به آب شرب تا افق ۱۴۱۰ به ۲۰ میلیون مترمکعب در سال می‌رسد که تأمین آن نیز پیش بینی شده و کسری آن از سد شیرین دره تأمین می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: مجوز حفر ۱۱ حلقه چاه به آبفای خراسان شمالی داده شده که تاکنون حفر هشت حلقه چاه انجام شده تا در ادامه با اجرای خطوط انتقال و پمپاژ آب، وارد مدار آب شرب شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی همچنین گفت: در حال حاضر پتروشیمی نیز دارای چندین حلقه چاه آب شرب است که از آن‌ها برای مصارف صنعتی خود بهره می‌برد و اگر بخواهیم از آن چاه‌ها استفاده کنیم نیازمند اجرای پروژه خط انتقال از آن چاه‌ها هستیم که البته هنوز اتفاق نیفتاده است.
مرتضوی اولویت تأمین آب را در ابتدا تأمین آب شرب مردم و سپس تأمین آب صنعت، کشاورزی و محیط زیست دانست و افزود: هنگامی که بارندگی‌ها کاهش می‌یابد اولویت ما نیز تأمین آب شرب مردم است که به همان نسبت، از آب سایر اولویت‌ها کاسته می‌شود.
لزوم داشتن نگاه کلان برای توسعه استان
مرتضوی تصریح کرد: وقتی به دنبال توسعه استان هستیم باید فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی را هم در نظر بگیریم تا نیاز آن‌ها نیز برآورده شود.
وی تاکید کرد: پتروشیمی خراسان مجوز برداشت سالانه پنج میلیون مترمکعب آب را دارد که دو و نیم میلیون از آن مربوط به برداشت از چاه و دو و نیم میلیون نیز مربوط به برداشت از رودخانه اترک است که به خاطر توجه به مسائل کشاورزی، در ۶ ماهه نخست سال از چاه‌ها و در ۶ ماهه دوم سال از رودخانه اترک تأمین می‌شود.
وی با بیان اینکه میزان مصرف آب شرب بجنورد سال گذشته ۲۱ میلیون مترمکعب بود، افزود: از این میزان، ۱۳ و نیم میلیون متر مکعب از سد شیرین دره و حدود هشت میلیون مترمکعب باقی مانده نیز از چاه‌ها برداشت شد.
مرتضوی اعلام کرد: این آمارها نشان می‌دهد که ظرفیت چاه‌های پتروشیمی حدود ۱۰ درصد از مشکل آب شرب بجنورد را حل می‌کند که البته می‌توان روی آن حساب کرد.
وی گفت: پس از خشکسالی های پیش آمده و افت منابع آبی به پتروشیمی اعلام شد که از ظرفیت پساب موجود در بجنورد استفاده کند اما پتروشیمی با بررسی‌های خود اعلام کرد که پساب موجود با استانداردها و پارامترهای متناسب با صنعت خودش تناسبی ندارد و در صورت نیاز به استفاده از آن باید تصفیه خانه‌ای در مجموعه خودش دایر کند که برایش بسیار هزینه دارد.
وی خاطرنشان کرد: طی سال ۹۸ که سند سازگاری با کم آبی تهیه می‌شد، پیشنهاد دادیم صنایع، آب خام را با پساب جایگزین کنند و این موضوع در هیئت وزیران مصوب و قرار شد صنایع بزرگی که از آب شرب استفاده می‌کنند طی ۵ سال خط انتقال خود را شامل ایستگاه پمپاژ، تصفیه خانه و خط انتقال احداث کنند تا آب مصرفی‌شان با پساب جایگزین شود.
پساب، پایدارترین آب در دنیا است
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی، اعلام کرد: مطالعات پتروشیمی در خصوص استفاده از پساب آغاز شده و آن‌ها نیز به اهمیت این موضوع به خاطر کاهش منابع آب زیرزمینی پی برده‌اند؛ چراکه پساب پایدارترین آب در دنیا به حساب می‌آید و دائماً در حال تولید بوده و نیازی به بارندگی و آب زیرزمینی و غیره ندارد.
پتروشیمی کمتر از ۴ سال فرصت دارد
مرتضوی گفت: اکنون بیش از یک سال و اندی از تهیه سند سازگاری با کم آبی گذشته و پتروشیمی خراسان نیز کمتر از چهار سال تا جایگزین کردن آب مصرفی فعلی خود با پساب فرصت دارد.
وی تاکید کرد: پس از گذشته این فرصت، پتروشیمی حق استفاده از آب چاه‌های حفر شده را نخواهد داشت و باید از پساب استفاده کنند.
فعلاً پسابی برای فولاد و آلومنیا نداریم
وی اعلام کرد: فولاد اسفراین و شرکت آلومینای جاجرم نیز مجموعه‌هایی هستند که در حال حاضر از آب چاه استفاده می‌کنند اما فعلاً شرایط تولید پساب برای فولاد و آلومینا وجود ندارد.
مرتضوی افزود: از آنجایی که فعلاً پسابی برای تحویل به صنعت فولاد و آلومینا وجود ندارد، اگر این دو صنعت خواستار دریافت آب جدید باشند باید خودشان مطالعه کرده و شبکه جمع آوری آب از شهر را ایجاد و به سمت مراکز خود ببرند.
وی در ادامه با بیان اینکه آب شرب در بجنورد به لحاظ کمی تا سال ۱۴۱۰ تأمین شده است، افزود: مشکل فعلی مرکز استان، کیفیت آب شرب بجنورد است که در تصفیه خانه قابل حل است.
وی بیان کرد: منابع آبی جایگزین همانند آب چاه‌های آهکی جزو منابع استراتژیک محسوب می‌شود که استفاده از آن‌ها صرفاً برای مواقع اضطرار همانند اتفاقات و خرابی‌هایی است که در مسیر انتقال آب شرب به مردم از سد، پیش می‌آید.
مرتضوی تاکید کرد: در آینده برای رفع کمبودها به ویژه در صنعت باید از آب‌های مرزی و آب دریای عمان استفاده کنیم که البته این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است و باید بررسی شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان شمالی با تاکید بر اینکه احداث سد شیرین دره سبب نجات مشکل بی آبی در بجنورد شد، گفت: مشکلی که در حال حاضر به لحاظ بوی کپک در آب شرب بجنورد وجود دارد با تزریق مواد مختلف در تصفیه خانه، قابل حل است.
وی تاکید کرد: حدود دو هفته گذشته آب اکسیژنه در تصفیه خانه به آب اضافه شد که حدود ۷۰-۸۰ درصد مشکل بوی کپک آب شرب مردم را برطرف کرد و در ادامه نیز اگر اُزُن به آن اضافه شود مشکل موجود حل می‌شود.
دعا کنیم باران ببارد
مرتضوی بار دیگر خاطرنشان کرد: در حال حاضر مشکل کمّی برای تأمین آب شرب مردم نداریم، این در حالی است که خیلی از شهرهای کشور با این موضوع مواجه هستند. البته باید ضمن صرفه جویی در مصرف آب دعا کنیم تا باران نیز ببارد تا شرایطمان از وضعیت فعلی بدتر نشود.
