بذر‌های جدیدی که حالا قد کشیده اند و عملکرد تولید محصولات کشاورزی در هر هکتار را تا دو برابر افزایش داده اند.
بذر‌هایی که ناجی کشاورزی شدند
امسال برای اولین بار است که استفاده از بذر‌های اصلاح شده در خراسان جنوبی آغاز شده، بذر‌هایی که می‌توانند در شرایط کم آبی و خشکسالی ناجی کشاورزی استان باشند.
بذر مرغوب نه تنها می‌تواند کیفیت محصولات کشاورزی و مقاومت آن‌ها در برابر آفات را افزایش دهد بلکه منجر به امنیت غذایی در هر کشور می‌شود.
به سراغ یکی از کشاورزان ارسکی رفتیم، کشاورزی که زمینش را زیر کشت بذر‌های جدید برده و بذر‌های اصلاح شده ارزن را کاشته است.
او می‌گوید: بذر‌های اصلاح شده‌ای که امسال کاشتیم بذر‌های خیلی خوبی هستند که در مدت دو ماه رشد کرده و به بار نشسته اند.
این کشاورز ارسکی ادامه می‌دهد: سال‌های گذشته از بذر‌های سنتی برای کاشت استفاده می‌کردم، اما امسال بذر‌های اصلاح شده را کاشتم، بذر ارزن اصلاح شده علوفه بیشتری تولید و آب کمتری استفاده می‌کند و مقرون به صرفه‌تر نیز است.
او با اشاره به اینکه این محصول جدید نسبت به رقم‌های مشابه محلی پر بازده‌تر است می‌گوید: رقم محلی ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر بیشتر ارتفاع نمی‌گیرد، ولی بذر جدید تا ۱۵۰ سانتی متر هم رشد می‌کند و محصول بسیار بیشتری دارد.
تلاش‌های پژوهشگران به بار نشست
دانه‌هایی که پشت پرده تولید و تکثیر آن به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی بر می‌گردد؛ محققان مرکز تحقیقات پس از سال‌ها آزمایش و پژوهش به بذر‌های جدیدی رسیدند که مقاوم به خشکی، شوری، آفات و بیماری‌ها هستند.
سری به آزمایشگاه این مرکز در جاده بیرجند - خوسف زدیم و با آقای دکتر آرزمجو رئیس بخش تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال همراه شدیم.
او می‌گوید: با توجه به اینکه ارقام گندم و جو بیشترین سطح زیر کشت در استان را به خود اختصاص داده اند، کار را بر روی مقاوم سازی آن شروع کردیم و به ارقامی دست پیدا کردیم که بعد از ۱۱ تا ۱۳ سال، رقم‌های جدید معرفی می‌شوند.
آرزمجو بیان می‌کند: وقتی بذر‌های سالم و با کیفیت به دست تولید کننده ما برسد باعث افزایش عملکرد تولید می‌شود و در غیر این صورت کاهش عملکرد و دوری تولید کننده از بخش کشاورزی را به دنبال خواهد داشت.
بیشتر بخوانید
رئیس بخش تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه اقلیم خراسان جنوبی گرم و خشک است ما در آزمایشگاه این شرایط را برای بذر مهیا کردیم و مقاومت آن را نسبت به بیماری، آفات، تنش‌های زنده و غیر زنده پایش کردیم که خوشبختانه خوب جواب داده است.
او با اشاره به اینکه بذر‌های اصلاح شده نسبت به بذر‌های سنتی، ۳ تن عملکرد تولید بیشتری دارند، بیان می‌کند: هر ساله طرح‌های تحقیقات کشاورزی انجام و بذر‌های مقاوم تری معرفی و وارد مرحله تکثیر می‌شوند که نسبت به بذر‌های قبل از عملکرد بیشتری برخوردار بوده و نسبت به تنش‌های محیطی و به خشکی مقاوم تر باشند.
آرزمجو اظهار می‌کند: خوشبختانه کشت بذر‌های پر محصول پنبه، سورگوم و ارزن دانه‌ای و دم روباهی در مزرعه الگویی محمدیه خوب جواب داده و بذر‌های جدید سبز شدند.
رویش بذر‌های اصلاح شده سورگوم، رنگ و روی دشت مغان را قرمز کرد
همراه با آذری نصرآباد معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی از محیط آزمایشگاهی مرکز تحقیقات خارج شدیم و به مزرعه الگویی این مرکز رفتیم، جایی که زحمات چندین ساله او همکارانش به ثمر نشسته بود.
او می‌گوید: اینجا مزرعه تولید هسته‌های اولیه لاین مادری سورگوم اسپید فید هست، هسته‌های اولیه بذر در این مزرعه تولید و علاوه بر استان خودمان در مزارع تکثیر و وسیع‌تر دشت مغان اردبیل کشت می‌شود.
آذری نصر آباد ادامه می‌دهد: با توجه به خشکسالی‌های اخیر در استان، تأمین علوفه صنعت دامداری یک نیاز ویژه است که این مورد ضرورت کاشت و تولید گیاهان و مقاوم به خشکی را می‌طلبد.
معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی به ضرورت کشت سورگوم برای تأمین علوفه مورد نیاز دامداران اشاره کرد و گفت: محصولاتی هستند که به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند به عنوان شاخص گیاهان مقاوم به خشکی تلقی می‌شوند که یکی از این گیاهان سورگوم است که به دلیل مقاومت بالایی که در برابر تنش‌های محیطی دارد، شتر گیاهان دارویی لقب گرفته است.
آذری نصرآباد از یک خاصیت شگفت انگیز دیگر سورگوم می‌گوید: یک لایه واکسی سفید رنگ در قسمت‌های مختلف گیاه هست که از هدر رفت آب به میزان زیاد جلوگیری می‌کند، همچین این گیاه در برابر تنش‌های خشکی برگ هایش را جمع می‌کند که این کار می‌تواند در مدیریت آب تأثیر زیادی داشته باشد.
نوید روز‌های پر رونق صنعت دامداری با کشت علوفه اورژانسی
ارزن جزو دانه‌هایی است که برای خوراک دام و مصرف انسان در سراسر جهان به خصوص کشور‌های در حال توسعه کشت می‌شود؛ محصولی که به علت رشد سریع و توانایی رشد در محیط‌های خشک و سخت، ایده آل برای زراعت است.
آذری نصر آباد معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی می‌گوید: ارزن‌های دانه‌ای و دم روباهی نسبت به میزان آب مصرفی، علوفه زیادی را می‌دهند.
او بیان می‌کند: کشت و کار ارزن در خراسان جنوبی سابقه‌ای دیرینه دارد، زیرا در دوره زمانی کوتاه و در فاصله ۵۰ تا ۶۰ روز به گل می‌نشیند و می تواند عامل با ارزشی برای دامداران در مواقعی که تأمین علوفه از منابع دیگر امکان پذیر نیست، باشد.
معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی تصریح می‌کند: بذر ارزن باستان از رقم‌های پر بازدهی است که در مزرعه الگویی محمدیه کشت شده است و می‌تواند ۳۵ تن علوفه تر تولید کند و مقدار عملکرد دانه آن نیز در شرایط عادی ۲ تن در هکتار است.
آینده امنیت غذایی کشور در گروی استفاده از بذر‌های اصلاح شده
تغییرات اقلیمی در سراسر جهان باعث کاهش کیفیت محصولات کشاورزی شده و به نظر می‌رسد تنها راه برای مقابله با قحطی و افزایش سرسام‌آور محصولات غذایی در آینده، تولید بذر‌های اصلاح شده با کیفیت در کشور است.
تولید وسیع بذر‌های اصلاح شده در داخل کشور نه تنها امنیت غذایی را تأمین می‌کند بلکه مانع از خروج ارز از کشور می‌شود، بنابراین سرمایه گذاری روی تولید بذر اصلاح شده برای کشور بسیار حائز اهمیت است.
هواشناسی امسال پاییز کم بارانی را برای کشور پیش بینی کرده و دیگر وقت آن رسیده است که با کشت بذر‌های اصلاح شده و ترغیب کشاورزان به کاشت این بذر‌ها به داد کشاورزی رسید.
استفاده از بذر‌های اصلاح شده در شرایط خشکسالی چاره بقای کشاورزی است و تجربه نشان داده این بذر‌ها عملکرد تولید در هر هکتار را تا دو برابر افزایش می‌دهند.
