نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت، حالا دیگر مدتی است ماسک هم به بخشی از پوشش روزانه مردم در سراسر جهان تبدیل شده است. حتی در بسیاری از کشورها استفاده نکردن از ماسک، جریمه مالی هم به دنبال دارد. بسیاری از طراحان و تولیدکنندگان لباس هم به طراحی مدل‌های مختلف ماسک روی آورده‌اند تا از نمد همه‌گیری ویروس کرونا، کلاهی برای تجارت خود فراهم کنند.
با وجود اینکه استفاده از ماسک بخش جدانشدنی زندگی ما در یک سال گذشته شده است، اما هنوز درباره بعضی موقعیت‌های استفاده از آن دچار مشکل هستیم. یکی از آن فعالیت‌ها ورزش‌کردن است.
نزدیک دو سال است که استفاده از ماسک بخش مهمی از زندگی ما شده است. با تمام چالشی که با ماسک‌ها داریم، استفاده از آن‌ها در همه‌جا ضروری است. اما گاهی در استفاده از آن‌ها دچار مشکلات جدی می‌شویم. یکی از آن مواقع حین ورزش‌کردن و فعالیت‌های هوازی است. ماسک در بیشتر اوقات خیلی اعصاب‌خردکن است خصوصاً وقتی که قرار است ورزش کنیم. اما این همۀ ماجرا نیست. درست است که ماسک هنگام ورزش کردن عرق می‌کند، خیس می‌شود و خیلی اعصاب‌خردی‌های دیگر دارد اما بعضی تحقیقات ورزش کردن با ماسک را حتی مفید هم می‌دانند. ماسک تنفس با بینی را تقویت می‌کند و این یعنی بالارفتن میزان اکسیژن. بالارفتن میزان اکسیژن یعنی کاهش اسید لاکتیک در عضلات. اسید لاکتیک در عضلات موجب تولید درد و خستگی هنگام ورزش می‌شود. هرچه بیشتر با ماسک بدویم احساس خستگی کمتر خواهد بود چرا که تحریک به تنفس بیشتر می‌شود.
اما تکلیف ما هنگام ورزش کردن چیست؟ باید همچنان ماسک داشته باشیم یا این کار به بدن آسیب می‌زند؟ این پرسش از همان روزهای آغازین گسترش ویروس کرونا در کشورهای مختلف، برای کارشناسان و صاحب نظران پیش آمد. پزشکان به همه توصیه می‌کنند که همیشه در هر مکان عمومی که حضور دارید ماسک بزنید اما نه در زمان ورزش.
همه ما بارها درباره فواید ورزش خوانده و شنیده‌ایم اما اگر ورزش با شیوه درست و علمی انجام نشود، می‌تواند به بدن آسیب بزند. گروه ورزشی ایرنا برای رسیدن به یک پاسخ علمی برای پرسش «آیا هنگام ورزش کردن باید ماسک بزنیم؟» به سراغ صاحب‌نظران این حوزه رفته است.
در چه شرایطی احتیاط کنیم؟
در این باره دو مطالعه معتبر در سال گذشته میلادی منتشر شد یکی در مجله بین المللی تحقیقات محیطی و بهداشت عمومی و دیگری در مجله پزشکی و علوم در اسکاندیناوی. هر دو مطالعه تعجب‌برانگیز بودند. در حالی که همه فرض کرده بودند استفاده از ماسک منجر به خستگی مفرط می‌شود، اما نتایج نشان داد که اگرچه سطح دی اکسید کربن به ویژه در ماسک های N۹۵ افزایش یافته است، اما هیچ سردرد یا مشکل تنفسی گزارش نشده است.
در این دو مطالعه از شرکت کنندگانی استفاده شد که از قبل سالم و فعال بوده‌اند. دوم اینکه نمونه مورد مطالعه فقط مردانی بوده‌اند که در حال دوچرخه‌سواری بودند نه سایر اشکال فعالیت. محققان تصور می‌کنند که این یافته در مورد دویدن و تمرین با وزنه نیز صدق می کند، اگرچه بدون انجام مطالعات بیشتر با ماسک، مطمئناً نمی‌توان به قطع چنین ادعایی کرد.
در یک مطالعه از مطالعات منتشر شده در نوامبر، ۱۰ محقق آمریکایی و کانادایی مروری بر تحقیقات موجود انجام دادند و همه تحقیقات در این زمینه را بررسی کردند. یافته‌های آن‌ها نشان داد که هیچ نشانه‌ای اثر منفی ماسک روی ورزش وجود ندارد و به جز تعداد معدودی افراد مبتلا به معضلات ریوی و قلبی، پوشیدن ماسک اثری منفی بر فعالیت‌های ورزشی و بدنی نگذاشته بود. استفاده از ماسک شاید ناراحت‌کننده باشد و باعث شود هوایی گرم‌تر و با محتوای دی‌اکسید کربن بیشتری را تنفس کنیم و صورت را گرم کند و تعریق صورت را بالا ببرد اما روی عملکرد ریه یا قلب اثر ندارد.
هرچند هنوز یافته‌ها در این مورد خیلی دقیق نیستند اما از مطالعاتی که موجود هستند هیچ شاهد منفی ای تاکنون یافت نشده است. هرچند برای کسانی که به عارضه‌های قلبی و ریوی مبتلا هستند اکیداً توصیه می‌شود که برای ورزش کردن با ماسک حتماً با پزشک خود مشورت کنند. سطح تنفس دی‌اکسید کربن با ماسک بالاتر می‌رود اما در عین حال تحریک تنفسی هم بیشتر می‌شود و بدن تلاش می‌کند اکسیژن بیشتری را از محیط جذب کند. این کار البته به قلب و ریه فشار بیشتری وارد می‌کند که این فشار برای افراد سالم چیز منفی یا بدی نیست اما برای افراد مبتلا به بیماری و عارضه ممکن است این فشار اثراتی منفی داشته باشد.
در مجموع پوشیدن ماسک برای ورزش نکردن بهانه خوبی نیست. شما با ماسک هم می‌توانید ورزش کنید بدون اینکه نگرانی ویژه‌ای داشته باشید.
ماسک زدن در چه ورزش هایی بی خطر است؟
از زمان شروع همه گیری کرونا، سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه کرده است به هنگام ورزش از ماسک استفاده نشود، زیرا عرق شما ممکن است تنفس را دشوار کرده و رشد میکروارگانیسم‌ها را تقویت کند.
با این حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از ماسک حتی در حین ورزش‌های پر تحرک، فقط با اندکی کاهش عملکرد و افزایش سطح دی اکسید کربن برای افراد سالم بی خطر است.
نتایج یک مطالعه که در مجله اروپایی مطالعات تنفسی European Respiratory Journal منتشر شده است، نشان داد که ماسک زدن حین ورزش هیچ اثری منفی روی افراد نداشته است. این آزمایش روی ۱۲ بزرگسال، شش مرد و شش زن انجام شد.
گفتنی است که استفاده از ماسک غیر استاندارد می‌تواند مانع عبور درست جریان هوا شود و باعث محبوس شدن بیشتر دی اکسید کربن می‌شود که خطرناک است.
آزمایش دیگری نشان داد که استفاده از ماسک جراحی استاندارد یا ماسک N95 تأثیر مهمی بر ضربان قلب، ضربان تنفس، فشار خون، اشباع اکسیژن و زمان خستگی در طی ورزش هوازی آرام، متوسط یا زیاد ندارد. تنها ممکن است بر عملکرد افراد در انجام حرکات ورزشی تأثیر بگذارد. تنها تفاوت فیزیولوژیکی این بود که ماسک N95 باعث افزایش قابل توجهی در میزان دی اکسید کربن نسبت به ماسک جراحی با هر دم می‌شود.
وقتی ماسک خیس می‌شود باید چه کار کرد؟
می‌توان مدت و شدت ورزش را کوتاه و کم کرد و مرتباً ماسکی که خیس می‌شود را عوض کرد. همچنین برای انجام ورزش‌هایی مانند یوگا و تمرینات استقامتی با رعایت فاصله اجتماعی ۲ دوم‌تری نیازی به استفاده از ماسک نخواهد بود.
محققان توصیه می‌کنند افراد هنگام احساس سرگیجه، اشکال در تنفس و تهوع شدت ورزش را کاهش داده یا آن را متوقف کنند.
