فاطمه ترکاشوند-کارشناس ارشد مشاوره-خبرگزاری دانا(گروه سبک زندگی):Gaslighting در لغت به معنی پدیده چراغ‌گاز است و نوعی دستکاری روانشناختی است که اغلب در روابط توهین‌آمیز رخ می‌دهد وهمچنین نوعی آزار عاطفی به صورت پنهانی است و فرد قلدر یا آزارگر هدف را گمراه می‌کند و با استفاده از سه عامل مانند ترس، تعهد و ایجاد کردن احساس گناه در فرد از مرزهای رابطه عبور می‌کند تا به منافع خودش برسد. او با این کار قضاوت و واقعیت فرد را زیر سوال می‌برد. در نهایت، قربانی گس لایتینگ شروع به احساس عدم اطمینان در مورد تصورات خود از جهان می‌کند و حتی تعجب می‌نمایند که آیا عقل خود را از دست داده است یا نه. به عنوان مثال پدری را در نظر بگیرید که احساس گناه را اهرمی قرار می‌دهد تا فرزندانش تمام خواسته‌هایش را حتی اگر برایشان مقدور نیست، انجام دهند. ممکن است این روند تا جایی ادامه پیدا کند که نظم زندگی شخصی فرزندان آسیب ببیند و یا روابطشان با چالشهای متعددی روبرو شود. متاسفانه در این شرایط نیز سوءاستفاده عاطفی رخ داده است. نشانه های کنترل و تحقیر عواطف دیگران به وسیله ایجاد شک در احساسات و ادراکات آنها است. به این قربانیان، عمدا اطلاعات اشتباهی داده می شود که باعث می شود چیزهایی را زیر سوال ببرند که در مورد خودشان به عنوان حقیقت می شناسند. ممکن است قربانیان به جایی برسند که قدرت حافظه ، ادراک و حتی سلامت روان خود شک کنند. اما نشانه های این نوع دستکاری روانشناختی عبارتند از:
-دروغ ها و رفتارهای خود را انکار می کنند حتی اگر مدرک داشته باشید.
-سعی می کنند همه را علیه شما کنند.
-سعی می کنند شما را دیوانه نشان دهند.
-از نقاط ضعف شما سواستفاده می کنند
- باعث می شوند که شما فکر کنید هرکاری که انجام می دهید اشتباه است.
-نقش قربانی را بازی می کنند،
-افکار و احساسات شما را کوچک می شمارند.
-تجربیات شما را انکار می کنند و نادیده می گیرند.
این افرادی(درگیر پدیده چراغ گاز) اغلب دروغگویان ماهری هستند و به صورت بیمارگونه‌ای دروغ می‌گویند و اغلب تمایلات خودشیفتگی دارد. برای آنها معمول است که آشکارا دروغ بگویند و هرگز عقب نشینی نکنند یا داستان خود را تغییر دهند، حتی زمانی که آنها را صدا می‌زنید یا مدرکی دال بر فریبشان ارائه می‌دهید. آنها ممکن است چیزی مانند”این اتفاق هرگز نیفتاده است” یا “تو دیوانه‌ای” بگویند.
