نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ احتمالا از خود می‌پرسید که آرتروز چیست؟ آرتریت به چه بیماری گفته می‌شود؟ مفاصل من درد می‌کند، آیا به آرتروز مبتلا هستم؟ آرتروز تنها باعث درد مفاصل می‌شود؟ آرتروز بیماری روماتیسمی است و شایعترین نوع آرتروز، استئوآرتروز است. دیگر بیماری‌های شایع روماتیسمی که به التهاب مفصل مربوط می‌شوند عبارتند از نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید (RA). برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس (SLE) می‌توانند چندین ارگان را درگیر کنند و باعث بروز علائم گسترده شوند.
آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت به معنای التهاب مفصل است. واژه‌ی آرتروز برای توصیف حدود ۲۰۰ بیماری مختلف که مفصل، بافت‌های اطراف مفصلی و دیگر بافت‌های همبندی و اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کنند استفاده می‌شود.
با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، ۵۴.۴ میلیون نفر از بزرگسال در ایالات متحده مبتلا به انواع آرتروز هستند. از این تعداد، ۲۳.۷ میلیون نفر دچار محدودیت فعالیتی هستند. آرتروز در افراد ۶۵ ساله یا مسن‌تر شایع‌تر است، اما می‌تواند افراد در همه سنین، از جمله کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
فرق آرتروز و آرتریت چیست؟
آرتريت به التهاب مفاصل گفته می‌شود. اين بیماری با درد، تورم، سفتی و داغی در مفاصل آسيب ديده، وجود دارد. آرتريت ممكن است با برخی مشکلات کانند آسيب ديدگی، عفونت، اختلالات متابوليكی، يك سيستم ايمنی فعال و حتی مشكلات ناشی از وزن اشتباه گرفته شود.
آرتروز یکی از انواع آرتریت است. آرتروز بیماری ديگری برای عارضه اوستئوآرتريت است كه يک بيماری غيرالتهابی در مفاصل است و طی آن غضروف مفاصل تخريب می‌شود. اين بيماری تحليل‌برنده در‌نتيجه آسيب‌ديدگی، افزايش سن و كشيدگی يا پارگی طولانی‌مدت غضروف در مفاصل بروز می‌كند و سبب ايجاد درد و سفتی مفاصل می‌شود.
علائم آرتروز چیست؟
انواع نشانه های آرتروز و چگونگی بروز آنها، بسته به نوع آرتروز متفاوت است. علائم آرتروز می‌تواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد شود، اگر کسی هر یک از چهار علایم آرتروز هشدار دهنده‌ی اصلی زیر را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.
- درد: درد آرتروز می‌تواند ثابت یا متغیر باشد.
- تورم: در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب دیده قرمز و متورم و گرم می‌شود.
- سفتی و خشکی مفصل: خشکی مفصل یک علامت معمول است که پس از بیدار شدن از خواب در صبح، یا پس از نشستن طولانی مدت پشت میز، رانندگی طولانی مدت و بعد از ورزش رخ می‌دهد.
- اختلال در حرکت مفصل: حرکت دردناک مفصل یا خشکی و درد هنگام بلند شدن از روی صندلی می‌تواند نشان دهنده‌ی آرتروز باشد.
آمار ۱۵ درصدی آرتروز در ایرانیان / تعویض مفصل؛ درمان نهایی این بیماری
رئیس مرکر تحقیقات روماتولوژی کشور با اشاره به آمار ۱۵ درصدی بروز آرتروز در ایرانیان، تاکید کرد: درمان نهایی آرتروز، تعویض مفصل است و درمان‌هایی تحت عنوان ازن تراپی، تزریق ژل و PRP در مفصل تنها درمان نگه‌دارنده هستند که می‌توانند تعویض مفصل را به تعویق اندازند.
دکتر احمدرضا جمشیدی در آستانه روز جهانی آرتروز، درباره علل بروز این بیماری، گفت: بروز آرتروز علل متفاوتی دارد که بخشی از آن مانند علل ژنتیکی در اختیار انسان نیست؛ برای آرتروز هم مانند اکثر بیماری‌های روماتیسمی زمینه ژنتیکی وجود دارد، ولی به طور کلی آرتروز یک اتفاقی است که در طول زندگی رخ خواهد داد؛ زیرا همانطور که انسان پیر می‌شود مفاصل و غضروف‌هایش هم پیر می‌شوند.
آرتروز چگونه مفاصل را درگیر می‌کند؟
وی افزود: به دنبال پیر شدن این بافت از بدن، غضروف آب خود را از دست می‌دهد و به دنبال آسیب‌پذیر شدن صدمه می‌بیند و بدن برای جبران غضروف از دست رفته شروع به بازسازی می‌کند. این بازسازی سبب تولید استخوان اضافه می‌شود که ما از آن تحت عنوان استئوفیت (زوائد استخوانی) یاد می‌کنیم.
او درباره استئوفیت‌ها، توضیح داد: این زوائد استخوانی سبب آسیب به بافت مفصل و به دنبال آن سبب ایجاد درد در مفاصل می‌شوند که بیمار را آزار می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه برخی عوامل سبب تشدید آرتروز می‌شوند، بیان کرد: وزن بالا سبب افزایش فشار به مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانوها، کمر، مفاصل لگن و... شده و موجب بروز آرتروز می‌شود. موضوع دیگری که افراد را مستعد ابتلا به آرتروز می‌کند، ضعف عضلات کنار مفاصل است که متوجه کسانی است که به طور منظم ورزش نکرده یا فعالیت روزانه انجام نمی‌دهند؛ بنابراین انجام فعالیت ورزشی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. از سوی دیگر با افزایش سن میزان و شدت آرتروز افزایش می‌یابد.
اهمیت اصلاح سبک زندگی در جلوگیری از بروز آرتروز
او با تاکید بر نقش سبک زندگی بر بروز آرتروز، تصریح کرد: عادات غذایی اهمیت بسزایی دارد؛ به عنوان مثال مصرف کربوهیدرات به مقدار زیاد سبب افزایش وزن و به دنبال آن بروز آرتروز می‌شود. در وهله دوم نوع نشستن، راه رفتن، شیوه انجام فعالیت‌های روزانه و شغلی و حتی انجام ورزش بدون آمادگی قبلی می‌تواند در بروز بیماری موثر باشد.
علل بروز آرتروز زودرس در جوانان
این فوق تخصص روماتولوژی در خصوص ابتلای زودرس به آرتروز، گفت: زمان ابتلا به آرتروز ممکن است در جوانی افراد باشد، اما علائم در سنین بالاتر خود را نشان دهند؛ به عنوان مثال جوانی که به طور ناگهانی و بدون آمادگی بدنی کافی به کوهنوردی می‌رود یا ورزش‌های سنگین انجام می‌دهد تحت خطر آرتروز در سنین پایین است. البته بروز علائم ابتلا به بیماری بویژه در خانم‌های خانه‌دار ایرانی از حدود ۳۵ تا ۴۰ سالگی آغاز می‌شود و با افزایش سن نشانه‌ها هم افزایش می‌یابد.
۱۵ درصد ایرانیان از آرتروز رنج می‌برند
او درباره آمار شیوع آرتروز در ایران، اظهار کرد: مطالعه‌ای در سال ۱۳۸۴ در افراد بالای ۱۵ سال سطح شهر تهران با همکاری مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام و مشخص شد در تهران حدود ۱۵ درصد مردم از آرتروز زانو رنج می‌برند که شیوع آن در خانم‌ها حدود ۱۶.۵ درصد و در آقایان حدود ۱۴ درصد بود که البته در سنین بالاتر این درصدِ کلی بیشتر هم می‌شد. با توجه به گذر زمانِ قابل توجه از تاریخ انجام مطالعه، قطعا قدرمطلق آمار افزایش یافته است؛ زیرا جمعیت کسانی که به واسطه سن در معرض بیماری قرار می‌گیرند، افزایش یافته است؛ ولی آمار کلی کشور در همان حدود است و حدود ۱۵ درصد مردم بالای ۱۵ سال ایران دچار آرتروز بویژه آرتروز زانو شده‌اند و سهم استان‌ها هم تقریبا یکسان بوده است.
"درد" مهم‌ترین نشانه بروز آرتروز
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر اینکه اصلی‌ترین نشانه بروز آرتروز، درد است، ادامه داد: درد در مفصل مبتلا به شکل مکانیکی است؛ یعنی دردی که با استراحت کاهش پیدا می‌کند و با فعالیت افزایش می‌یابد. به عنوان مثال درد زانو هنگام راه رفتن نشانه آرتروز است که به دنبال افزایش تدریجی آن ممکن است مفصل دچار تورم و محدودیت حرکت شود؛ به عنوان مثال مفصل زانو باید بتواند به شکلی باشد که موقع خم کردن پا بتوان پاشنه پا را به ران چسباند یا نهایتا فاصله پنج سانتی متری داشته باشد، اما وقتی فرد مبتلا به آرتروز زانو است فاصله پاشنه پا و ران پایش هنگام خم کردن به ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد و این دیگر مراحل پیشرفته آرتروز است. آرتروز در ایران و در آسیا بیش از همه مفصل زانو را درگیر می‌کند؛ زیرا این مفصل متحمل وزن بالای افراد می‌شود.
