نفخ یک مشکل گوارشی رایج است که افراد بسیاری در طول زندگی آن را تجربه می‌کنند؛ اگرچه در بسیاری از موارد، بدون هیچ اقدام خاصی این مشکل از بین می‌رود اما می‌تواند به یک معضل جدی برای سلامت هم تبدیل شود.
نگار خلیلی؛ پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ نفخ شکم یکی از مشکلات شایع بین همه است. نفخ یک فرآیند طبیعی است که هر کسی در طول روز آن را تجربه می‌کند. هرچند عوامل مختلفی وجود دارند که باعث تشدیدش می‌شوند و آن را از یک عمل طبیعی به مشکل تبدیل می‌کنند. در حالت عادی نیازی نیست که نگران نفخ شکم شوید اما گاهی باید برای کنترل و درمان نفخ به دکتر گوارش مراجعه کنید. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید زیرا قصد داریم تا در ادامه درباره این که نفخ چیست و انواع، علائم و راه‌های درمان آن با شما صحبت کنیم.
نفخ چیست؟
نفخ (Flatulence) یک فرآیند بیولوژیکی است. بیشتر افراد اینطور فکر می‌کنند که نفخ شکم بعد از غذا تنها دلیل به وجود آمدن این مشکل است در حالی که نفخ شکم در پریودی یا بعد از آن یا نفخ شکم در بارداری، یکی از عمده دلایل به وجود آمدن باد در شکم است. به طور کلی نفخ به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش به وجود می‌آید. نفخ می‌تواند به ناراحتی شکمی منجر شود. البته گاهی برخی از افراد علائمی مثل بزرگی شکم، چربی بیش از حد دیواره شکم، تجمع مایع داخل شکم و تومورهای شکمی را به اشتباه نفخ توصیف می‌کنند.
علت نفخ شکم چیست؟
گاز در سیستم گوارش ما به طور عمده از نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. اما هنگام هضم غذا، گاز به شکل هیدروژن، متان و دی‌اکسیدکربن آزاد می‌شود. عمده گاز بلع شده بعد از غذا خوردن به صورت آروغ زدن از معده خارج می‌شود؛ تنها بخش کمی از آن وارد روده می‌شود. از این رو به وجود آمدن نفخ شکم در حالت طبیعی، دلیل خاصی ندارد. در حالت عادی دفع 15 تا 20 مرتبه گاز در شبانه روز طبیعی است. ولی بعضی از بیماران احساس می‌کنند که دفع گاز در آن‌ها بیشتر از معمول است یا از بوی نامطبوع آن شکایت دارند؛ در چنین حالتی نفخ اتفاق افتاده است.
در برخی از شرایط نفخ دیگر یک علامت مزاحم نیست و می‌تواند نشانه‌های نگران کننده‌ای داشته باشد به طوری که نیاز به توجه فوری پزشکی را ایجاد کند.
در صورتی که علائم زیر را به دنبال نفخ تجربه کردید حتما باید به پزشک مراجعه کنید:
_ درد ناحیه لگن: نفخ همراه با درد در ناحیه لگن شاید نشانه‌ای از ابتلا به سرطان تخمدان باشد. به خصوص اگر با علائم دیگری مثل احساس سیری زودرس در حین غذا خوردن و نیاز ناگهانی و مکرر به اجابت مزاج، همراه باشد.
_ کاهش وزن: حدود یک درصد جمعیت به بیماری سلیاک مبتلا هستند. در این بیماری خودایمنی، بدن به گلوتن موجود در مواد غذایی واکنش نشان داده و سطح روده فرد که باید به طور طبیعی دارای پرز باشد، صاف می‌شود. رایج ترین علائم سلیاک، اسهال و کاهش وزن است. اما نیمی از افراد مبتلا هم علائمی دارند که در ظاھر، هیچ ربطی به روده ندارد، مثل کم خونی، خارش پوستی، سردرد و مراحل اولیه پوکی استخوان.
_ انقباضات شکمی شدید: برخی از افراد، این علامت را با انقباضات شکمی ناشی از عادت ماهیانه یا حتی انگل اشتباه می‌گیرند اما اگر این انقباضات در پایین و سمت چپ شکم اتفاق افتند، ممکن است که نشانه ابتلا به بیماری دیورتیکولیت باشند. در این بیماری، کیسه‌های کوچکی در آستر بخش‌های پایینی روده بزرگ ایجاد شده و این کیسه‌ها ملتهب می‌شوند. اگر انقباضات شدید با تب ھمراه باشند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
_ اسهال خونی: اگر نفخ با دردهای مکرر شکم ھمراه باشد، می‌تواند نشانه بیماری‌های روده‌ای مثل کرون یا کولیت اولسراتیو باشد. در حدود 40 درصد بیماران علائمی به غیر علائم گوارشی را هم تجربه می‌کنند. از جمله این علائم می‌توان به مشکلات دید (درد چشم و تاری دید)، خارش پوستی و خستگی، اشاره کرد.
_ سرطان معده: این سرطان معمولا در اوایل بدون علامت است و یا علائم مبهمی مانند نفخ، سوء هاضمه و یا احساس پری در قسمت فوقانی شکم دارد.
_ بیماری کرون: این بیماری یک حالت خود ایمنی است که روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد و ممولا در روده کوچک یا روده بزرگ است. نفخ یکی از شایع‌ترین علائم کرون است ضمن این که کرون می‌تواند منجر به تنگی و انسداد روده شود و علاوه بر نفخ، کاهش وزن، تهوع و استفراغ بعد از غذا را ایجاد کند.
_ سرطان کولون: یکی از شایع‌ترین علائم این سرطان نفخ است. اگر سرطان قسمت‌های بالاتر روده بزرگ را درگیر کند، نفخ ممکن است تنها علامت اولیه باشد. سرطان روده بزرگ دومین علت شایع مرگ ناشی از سرطان در افراد غیر سیگاری در ایالات متحده است.
