نفرکتومی چیست و چه عوارضو خطراتی دارد؟

نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی، نفرکتومی، برداشتن کلیه با جراحی است. این روش برای درمان سرطان کلیه و همچنین سایر بیماری ها و آسیب های کلیوی انجام می شود. نفرکتومی همچنین برای برداشتن کلیه سالم از اهداکننده (چه زنده و چه مرده) برای پیوند انجام می شود.

انواع نفرکتومی

دو نوع نفرکتومی برای کلیه بیمار وجود دارد: جزئی و رادیکال. در نفرکتومی جزئی، تنها قسمت بیمار یا آسیب دیده کلیه برداشته می شود. نفرکتومی رادیکال شامل برداشتن کل کلیه به همراه بخشی از لوله منتهی به مثانه (حالب)، غده ای که در بالای کلیه قرار دارد (غده فوق کلیوی) و بافت چربی اطراف کلیه است. زمانی که هر دو کلیه به طور همزمان برداشته شوند، این عمل نفرکتومی دوطرفه نامیده می شود.

روشی که برای برداشتن کلیه سالم از اهداکننده به منظور پیوند استفاده می شود، نفرکتومی اهدایی نامیده می شود.

آمادگی برای نفرکتومی اهدا کننده در قید حیات

برای اینکه به عنوان اهداکننده کلیه ارزیابی شوید، باید سالم و بدون بیماری باشید که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود. اینها شامل دیابت و فشار خون بالا است. یک اهداکننده بالقوه ابتدا برای سازگاری گروه خونی با گیرنده بالقوه آزمایش می شود. پس از تایید سازگاری گروه خونی، تیم مراقبت های بهداشتی چندین آزمایش دیگر را انجام خواهند داد. این آزمایش‌ها برای بررسی عوارضی انجام می‌شوند که احتمالاً می‌تواند باعث رد کلیه جدید توسط بدن گیرنده شود. همچنین، شناسایی هر گونه مشکل سلامتی در اهداکننده بالقوه که او را به عنوان یک اهداکننده نامناسب می کند.

چند هفته قبل از جراحی پیوند، یک اهداکننده کلیه تحت معاینه فیزیکی کامل قرار می گیرد و قبل از بستری شدن در بیمارستان در مورد سایر دستورالعمل ها توصیه می شود. ارزیابی از یک مددکار اجتماعی انجام می شود تا مطمئن شود که اهدا با میل و بدون فشار انجام می شود.

قبل از عمل، روش جراحی به همراه خطرات و عوارض احتمالی به طور کامل برای شما توضیح داده خواهد شد.

جراحی نفرکتومی چگونه انجام می شود؟

جراحی لاپاروسکوپی

برخی از افرادی که نیاز به نفرکتومی دارند برای جراحی لاپاراسکوپی (که به آن جراحی کم تهاجمی نیز گفته می شود) برای برداشتن کلیه مناسب هستند. جراحی لاپاراسکوپی شامل استفاده از یک لاپاروسکوپ (دوربین گرز مانند) است که از یک سری برش‌ها یا "پورت‌های" کوچک در دیواره شکم عبور داده شده و برای مشاهده حفره شکمی و برداشتن کلیه از طریق یک برش کوچک استفاده می شود. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. شما به یک کاتتر مثانه نیاز دارید که پس از خواب قرار داده شود و چند ساعت پس از جراحی برداشته شود.

لاپاراسکوپی همان تکنیک های جراحی سنتی را به دست می آورد و می تواند هم برای جراحی رادیکال و هم برای جراحی جزئی استفاده شود. همچنین این روش ترجیحی برای نفرکتومی اهداکننده پیوند کلیه است.

مزایای جراحی لاپاراسکوپی عبارتند از:

• زمان بهبودی کوتاه تر
• بستری کوتاه تر در بیمارستان
• برش های کوچکتر
• عوارض بعد از عمل کمتر

انجام نفرکتومی لاپاروسکوپی به مهارت های خاصی نیاز دارد و در همه بیمارستان ها در دسترس نیست. همچنین، اینکه آیا می توانید جراحی لاپاراسکوپی انجام دهید به وضعیت پزشکی و سلامت کلی شما بستگی دارد. در مورد گزینه های خود برای نفرکتومی لاپاراسکوپی با پزشک خود صحبت کنید.

نفرکتومی باز

نفرکتومی باز به ندرت مورد نیاز است اما تحت بیهوشی عمومی نیز انجام می شود. جراح یک برش در شکم یا در ناحیه پهلو ایجاد می کند. ممکن است برای انجام این روش نیاز به برداشتن یک دنده باشد. حالب (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه می رساند) و رگ های خونی از کلیه جدا شده و کلیه خارج می شود؛ سپس محل برش با بخیه بسته می شود.

مراقبت های بعد از جراحی

بلافاصله پس از جراحی، تیم مراقبت های بهداشتی شما به دقت فشار خون، الکترولیت ها و تعادل مایعات شما را بررسی می کند. این اعمال بدن تا حدی توسط کلیه ها کنترل می شود. شما به احتمال زیاد یک کاتتر ادراری (لوله ای برای تخلیه ادرار) برای مدت کوتاهی در طول نقاهت در مثانه خود خواهید داشت.

ممکن است در نزدیکی ناحیه برش، احساس ناراحتی و بی حسی (ناشی از اعصاب قطع شده) داشته باشید. مسکن ها بعد از عمل جراحی و در طول دوره نقاهت در صورت نیاز تجویز می شوند.

اگرچه تنفس عمیق و سرفه ممکن است دردناک باشد زیرا برش نزدیک دیافراگم است، تمرینات تنفسی برای جلوگیری از ذات الریه بسیار مهم هستند.

بسته به روش جراحی که استفاده می شود احتمالاً 1 تا 7 روز در بیمارستان خواهید ماند. به محض اینکه احساس کردید، تشویق می شوید که به فعالیت های سبک بازگردید. از انجام فعالیت های شدید و بلند کردن اجسام سنگین باید به مدت 6 هفته پس از عمل اجتناب شود.

پزشک دستورالعمل های دقیق تری در مورد فعالیت ها، محدودیت ها و رژیم غذایی بعد از عمل به شما می دهد.

خطرات و عوارض جراحی نفرکتومی

تمام جراحی ها خطرات و عوارض خاصی دارند. عوارض احتمالی جراحی نفرکتومی عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی که نیاز به انتقال خون دارد
• پنومونی بعد از عمل
• واکنش های آلرژیک نادر به بیهوشی
• مرگ

همچنین خطر نارسایی کلیه در یک بیمار با عملکرد پایین یا بیماری در کلیه باقی مانده وجود دارد.

خطرات نفرکتومی اهدایی برای پیوند کلیه بسیار کم است. این احتمالاً به این دلیل است که تقریباً همه اهداکنندگان در قید حیات تحت آزمایش و ارزیابی دقیق قبل از عمل قرار می گیرند تا از سلامت کافی برای جراحی مطمئن شوند. اکثر مطالعات میزان مرگ و میر را برای نفرکتومی اهداکننده در محدوده 1 یا 2 مورد در هر 10000 جراحی اهداکننده گزارش می کنند. حدود 1 یا 2 نفر از هر 100 بیمار ممکن است عفونت یا عارضه زخم بعد از عمل را تجربه کنند و حدود نیمی از این بیماران ممکن است برای یک عارضه نیاز به عمل مجدد داشته باشند.

اکثریت قریب به اتفاق اهداکنندگان کلیه با یک کلیه عمر طولانی و سالمی دارند.

مراقبت از کلیه باقی مانده

آزمایشات به طور منظم برای بررسی میزان عملکرد کلیه باقی مانده انجام می شود. آزمایش ادرار و فشار خون باید هر سال انجام شود و آزمایش‌های عملکرد کلیه (کراتینین، میزان فیلتراسیون گلومرولی [GFR]) باید هر چند سال یک‌بار (یا در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی، بیشتر اوقات) بررسی شود. همچنین باید به طور منظم آزمایش ادرار برای تست میزان پروتئین انجام شود. وجود پروتئین در ادرار ممکن است به این معنی باشد که کلیه آسیب دیده است.

افرادی که یک کلیه دارند باید از ورزش هایی که خطرات بالای تماس یا برخورد شدید را به همراه دارد اجتناب کنند. این شامل بوکس، هاکی، فوتبال، هاکی روی یخ، چوگان، هنرهای رزمی، رودئو، فوتبال و کشتی و فعالیت های شدید مانند چتربازی نیز باشد. هر فردی که یک کلیه دارد و تصمیم به شرکت در این ورزش ها دارد باید بیشتر مراقب باشد و از پد محافظ استفاده کند. او باید درک کند که از دست دادن کلیه باقیمانده یک وضعیت بسیار جدی است.

آیا تغییراتی در رژیم غذایی لازم است؟

به طور کلی، برای افرادی که یک کلیه سالم دارند، نیازی به رژیم غذایی خاصی نیست. اگر در مورد ترکیب اصلی یک رژیم غذایی سالم سوالی دارید با پزشک خود یا یک متخصص تغذیه صحبت کنید.