تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس استانها، ایلام تکه‌ای از ملکوت بود، معبری به سوی بهشت جاوید و مردانی که مشتاقانه به آغوش مرگ می‌شتافتند و در رسیدن به وصال معبود گوی سبقت را از همدیگر می‌ربودند.
امروز هم ایلام حلقه وصل مردمانی غرق در زندگی روزمره با مردانی از جنس ملکوت است، همان مردانی که هنوز دشت‌های تفتیده مهران، صالح‌آباد، میمک، دهلران، فکه، دشت‌عباس و موسیان گواهی صادق است بر عظمت مردانگی و جسارت شهامت‌شان.
هنوز پژواک صدای کوبنده و غریو الله‌اکبر مردان خدا در صالح‌آباد و میمک طنین‌انداز است و عشایر برنو به دستی که به مصاف تانک و توپ می‌روند تا خاک پاک زادگاه مادریشان را از دستان کثیف دشمن بازپس بگیرند.
احمد کشوری با پرنده آهنینش بر فراز میمک در پرواز است و چونان شاهینی بی‌پروا دوردست‌ترین نقاط را از نظر می‌گذراند تا هیچ جنبنده‌ای در زمین و آسمان هوس دست یازیدن به خاک میهنش را نداشته باشد.
قاسم سلیمانی با لشکر ۴۱ ثارالله کرمان، حسین خرازی فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین(ع) و محمدرضا دستواره قائم مقام لشکر ۲۷ محمد رسوالله(ص) همچنان پاسدار حریم مرزهای مهران هستند تا باری دیگر این خطه خونرنگ به دست دشمن دون نیفتد و داغ اسارت بر خود نبیند.
هنوز هم زمین فوتبال چوار، کربلای سارات سومار و کوشک ایوان گواه مظلومیت مردم این سامان است و کانال کمیل غریبانه ابراهیم هادی و یاران به خاک و خون غلتیده و گمنام را صدا می‌زند.
همچنان چشمان تیزبین و ذهن خلاق حسن باقری فرمانده نابغه جنگ، دشمن را در موسیان و فکه و عین خوش سردرگم و زمین گیر کرده و لوله تفنگ عبدالرسول زرین استاد شلیک‌های طلایی و گردان تک نفره در دشت عباس قلب دشمن را نشانه گرفته است.
ایلام به عنوان خط مقدم جبهه در دهه ۶۰ مملو از تراژدی های بی نظیر و کم نظیر جنگ تحمیلی است و اکنون با گذشت بیش از ۳۰ سال از پایان جنگ نابرابر تحمیلی، یادمان ها و یادبودهای دوران دفاع مقدس یادآور روزهای رزم و شب های حماسه است.
ایلام با وجود ۱۹ یادمان استانی و هفت یادمان ملی ثبت شده همه ساله در ایام تعطیلات عید نوروز پذیرای خیل زیادی از زائران و گردشگرانی است که بخشی از تفرج نوروزی خود را به بازدید از یادمان های دفاع مقدس اختصاص می دهند.
یادمان های شرهانی، نقطه ایثار ( قلاویزان )، شهید باقری، کانال کمیل، شهید کشوری (میمک)، سه راهی جندالله، قرارگاه حضرت امیر (ع) بانروشان و سیدالشهدا ( والفجر یک ) و همچنین باغ موزه دفاع مقدس واقع در محوطه اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس از جمله اماکنی است که توسط کاروان های راهیان نور یا گردشگران نوروزی مورد بازدید قرار می گیرند.
هرچند یادمان های شهید باقری، کانال کمیل و سیدالشهدا(ع) در جغرافیای سرزمینی ایلام و شهرستان دهلران قرار دارند اما مدیریت و نگهداری از این یادمان ها با موزه ملی دفاع مقدس ستاد کل نیروهای مسلح و استان های البرز و اصفهان به علت انجام عملیات و کثرت شهیدان این ۲ استان در این نقاط است.
محوطه یادمانی نقطه ایثار (قلاویزان)
یادمان نقطه ایثار (قلاویزان) از مهمترین یادمان های شهرستان مهران برگرفته و حاصل عملیات کربلای یک و آزادسازی شهر مهران در تیرماه ۱۳۶۵ است، در این عملیات گروه های رزمی زمینی سپاه شامل ۴۱ ثارالله، ویژه ۲۵ کربلا، ۱۷ علی ابن ابیطالب (ع)، ۲۷ محمدرسول الله (ص)، پنج نصر، امام رضا (ع)، امیرالمومنین (ع) و توپخانه و هوانیروز ارتش نقش داشتند.
محوطه یادمانی نقطه ایثار (قلاویزان) در جنوب غربی شهر مهران و همجوار با کشور عراق با طول تقریبی ۲۲ کیلومتر در امتداد یال‌های دامنه غربی کبیرکوه از سمت شرق به غرب واقع شده و در چهارم اسفند سال ۱۳۹۶ با شماره ۲۸ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.
محوطه یادمانی شرهانی
یادمان و پاسگاه شرهانی در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دهلران و در فکه شمالی و دامنه ارتفاعات حمرین قرار دارد، در جریان عملیات محرم در سال ۶۱ بخشی از این منطقه آزاد شد، هرچند در طول جنگ تحمیلی چندین بار این مکان بین نیروهای ایران و عراق دست به دشت گشت، این یادمان در تاریخ چهارم بهمن سال ۹۶ با شماره ۲۹ به عنوان یک اثر ملی ثبت شد.
باتوجه به اینکه منطقه یادمانی شرهانی در طول جنگ تحمیلی حدود ۱۰ بار بین قوای رزمی ایران و عراق دست به دست شد، بخش عمده ای از شهدای مفقودالاثر دوران دفاع مقدس متعلق به این منطقه و عملیات محرم هستند، در عملیات محرم ۴۹ گردان پیاده و ۱۵۰ دستگاه تانک از نیروی زمینی سپاه و هشت گردان پیاده و ۵۰ دستگاه تانک از نیروی زمینی ارتش مشارکت داشتند.
محوطه یادمانی میمک
دشت و ارتفاعات میمک به طول ۱۴ کیلومتر در نقطه صفر مرزی مهران واقع شده و محل عروج شهدای زیادی از جمله شهید احمد کشوری خلبان هوانیروز است و داستان اشغال و بازپس گیری میمک شیرین و خواندنی، آنگاه که دشمن ۲۰ شهریور ۱۳۵۹ به طور رسمی و در خفا میمک را تصرف کرد و با رشادت ارتش و عشایر بومی استان دی ماه همان سال به عنوان اولین عملیات موفق کشور در دوران دفاع مقدس بازپس گیری شد.
این یادمان در تاریخ چهارم بهمن ۱۳۹۶ به شماره ۳۴ به عنوان یک اثر ملی ثبت شد.
محوطه یادمانی شهدای زمین فوتبال چوار
حادثه زمین فوتبال چوار و شهادت مظلومانه ۱۵ فوتبالیست، داور و تماشگر خود به تنهایی یک تراژدی خونبار و دردناک از دوران دفاع مقدس است که لکه ننگ آن در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ تا ابدیت بر پیشانی صدام، حامیان و مدعیان دروغین و پوشالی حقوق بشر ماند و داغ جانگدازش بر دل مردم این سامان همچنان تازه است.
حادثه خونین زمین فوتبال چوار و محوطه یادمانی آن در تاریخ ۳۱ شهریور سال ۱۳۹۹ به عنوان یک اثر معنوی ملی ثبت شده است.
محوطه یادمانی سه راهی جندالله
محوطه یادمانی سه راه جندالله که به طور غیررسمی سه راهی بهشت و سه راهی استقامت نیز خوانده می شود در ۲۴ کیلومتری شهر ایلام محل اتصال جاده ایلام - سرنی، صالح آباد و مهران بعد از قرارگاه حضرت امیر (ع) در بانروشان قرار دارد و محل اعزام نیروها به جبهه و شکل گیری هسته اولیه لشکر امیرالمومنین (ع) ایلام توسط مجتهد مجاهد آیت الله حیدری ایلامی در همین سه راهی و قرارگاه حضرت امیر (ع) بوده است.
اکنون این سه راهی که در جوار ایست و بازرسی ایلام - مهران است، یکی از یادمان های مسیر تردد کاروان های راهیان نور و زائران اربعین حسینی محسوب می شود.
سنگر بتونی صدام
صدام در طول جنگ تحمیلی باتوجه به موقعیت جغرافیایی خاص ایلام و وجود ارتفاعات راهبردی با شعاع دید وسیع در این استان، نگاه ویژه ای به جبهه میانی داشت و به کرات اقدام به تصرف مهران و دهلران و پیشروی در عمق دفاعی این شهرها کرد و هربار این اراضی با جانفشانی رزمندگان ایرانی بازپس گیری می شدند.
صدام برای تسلط بر جبهه میانی که به نوعی پیشانی جنگ نیز محسوب می شد، مستحکم ترین، منحصر بفردترین و مجهزترین سنگر نظامی و دفاعی برای خود در تمام مناطق عملیاتی کشور را در مهران ساخت کرد و اکنون این سنگر موسوم به دیدگاه یا سنگر صدام با عمق ۶ متر حفاری در زیر زمین در نوار مرزی مهران واقع شده و دارای ۲ بخش سنگر بتونی و دیدگاه دیدبانی است که به گونه ای ساخته شده از داخل سنگر اشراف به منطقه کامل انجام شده اما از بیرون کسی متوجه وجود این سنگر و دیده بانی آن نمی شود.
صدام به کرات در این سنگر حضور یافت و تصاویر و عکس های تاریخی آن نیز برای ثبت در تاریخ موجود است و صدام بعد از تصرف مهران با دعوت از پادشاه اردن به این سنگر چگونگی تصرف مهران و محل ضربه خوردن قوای ایرانی از این سنگر فرماندهی را برای پادشاه اردن توصیف کرد.
در قسمت مخابراتی یا سنگر بتونی قسمت های مختلفی چون فرماندهی، محل خروج اضطراری فرماندهان، سالن کنفرانس، مخابرات و سایر بخش ها تعبیه و سقف های اتاق به وسیله نایلون و چوب پوشیده شده است که امکان شنود وجود نداشته باشد ، زمان جنگ بعد از حمله هوایی از پایگاه دزفول به این سنگر تنها بخش کوچکی از سقف آن آسیب دید و به علت استحکام بالا سنگر سالم ماند.
اما این مکان زمان باز پس گیری شهر مهران در عملیات های والفجر سه و کربلای یک که منجر به آزادسازی شهر مهران شد به تصرف رزمندگان ایرانی افتاد و هم اکنون یکی از پربازدید ترین مکان های دفاع مقدس برای کاروان های راهیان نور شده است.
چیلات، کوشک، کولگ، عین خوش و فکه، ابوغویر، سارات سومار، گَرَ شیر، ارتفاعات کله قندی، جبهه چنگوله، تپه شنی، کانال کمیل، پاسگاه بهرام آباد و دیگر مناطق عملیاتی که در نقاط مختلف استان جنگ زده ایلام پراکنده اند، نشان از غنای بالا و جایگاه ویژه این استان در طول جنگ تحمیلی دارد که باید این مناطق و یادمان ها به محلی برای حضور کاروان های راهیان نور تبدیل شود و تنها به یادمان های ملی بسنده نکرد.
اردوهای راهیان نور نمونه بارز جهاد تبیین است
استاندار ایلام آذرماه سال جاری در نشست ستاد هماهنگی و پشتیبانی راهیان نور استان ایلام گفت: برپایی اردوهای راهیان نور به شکل فیزیکی یا مجازی مصداق بارز جهاد تبیین است و تداوم این برنامه ها و فعالیت های فرهنگی در مدارس باعث می شود دانش آموزان از گنجینه های معنوی و دستاوردهای نظام آگاه شوند.
حسن بهرام نیا بر لزوم توجه ویژه به یادمان ها و گلزار شهدا نیز تاکید کرد و گفت: برای ساماندهی یادمان ها و بازسازی گلزار شهدا ۲۹۰ میلیارد ریال اختصاص یافته که ۲۵۰ میلیارد ریال برای بازسازی یادمان و ۵۰ میلیارد ریال نیز برای مرمت گلزار شهداست و تاکنون ۱۴۰ میلیارد ریال آن ابلاغ شده است.
زیارت مجازی یادمان های دفاع مقدس در بستر شاد فراهم است
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس ایلام گفت: استان ایلام دارای ۲۶ یادمان دفاع مقدس و ۴۲ یادمان شهدای گمنام است که از هفت مورد از یادمان های دفاع مقدس ملی و ۱۹ مورد دیگر استانی است که به طور میانگین در طول سال ( بدون احتساب سال های شیوع کرونا) بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر از این یادمان ها به صورت کاروانی و شخصی بازدید می کنند و برخی از یادمان های شهدا مانند شهید گمنام مدفون در بانروشان محل زیارت کاروان های راهیان نور است.
سرهنگ محمدحسین فولادی افزود: علاوه بر حضور فیزیکی و اعزام کاروان های راهیان نور به مناطق عملیاتی، در بستر مجازی شاد نیز امکان بازدید و زیارت مجازی برای عموم مردم به ویژه دانش آموزان فراهم است تا افرادی که به هر عنوان امکان حضور در محل یادمان ها را ندارند، از طریق برنامه شاد یادمان ها را زیارت کنند.
وی ادامه داد: استاندار ایلام به عنوان رییس ستاد هماهنگی و پشتیبانی راهیان نور و شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس نگاه و توجه ویژه ای به موضوع یادمان ها و مناطق عملیاتی و نیز تقویت برنامه های اعزام کاروان های راهیان نور دارد.
فولادی یادآور شد: در کنار یادمان های مناطق عملیاتی، باغ موزه دفاع مقدس واقع در محوطه اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس نیز پذیرای کاروان های راهیان نور، مدارس و مراکز آموزش عالی است که در سال جاری بیش از ۱۰ هزار نفر از دانش آموزان از این باغ موزه دیدن کرده اند.
ساماندهی ۹۰ خادم و راوی برای خدمات رسانی به زائران یادمان ها در ایام نوروز
معاون هماهنگ کننده سپاه امیرالمومنین (ع) گفت: چهار اردوگاه با ظرفیت اسکان یک هزار و ۱۰۰ زائر در شهرستان های مهران و دهلران آماده پذیرش و اقامت زائران نوروزی در سال آتی است.
سرهنگ نصرالهی اظهار داشت: برای ایام نوروز و حضور گردشگران و مهمانان نوروزی یادمان های مختلف استان به ویژه یادمان های ملی شرهانی، نقطه ایثار (قلاویزان)، معراج الشهدای مهران، سه راهی جندالله، میمک و قرارگاه حضرت امیر (ع) بانروشان با مدیریت استان ایلام و یادمان های شهید باقری و سیدالشهدا با مدیریت موزه ملی دفاع مقدس ستاد کل نیروهای مسلح و استان های البرز و اصفهان پذیرای زائران است.
وی برای ایام عید نوروز و حضور زائران و مسارفران نوروزی در این یادمان ها ۷۰ نفر خادم الشهدا و ۲۰ نفر روای مسلط به جنگ برای خدمات رسانی به زائران یادمان های دفاع مقدس ساماندهی شده اند.
یادمان های دفاع مقدس ایلام پذیرای مسافران نوروزی است
مسوول سازمان اردویی و راهیان نور سپاه امیرالمومنین(ع) ایلام نیز گفت: اعزام کاروان های راهیان نور اقشار، دانش آموزی و دانشجویی تا سوم فروردین ماه سال ۱۴۰۲ به پایان می رسد.
سرهنگ عارف یاسمی اظهار داشت: باتوجه به حلول ماه مبارک رمضان و همزمانی این ماه با تعطیلات نوروزی، اعزام کاروان های راهیان نور تا سوم فروردین و پیش از آغاز ماه رمضان انجام می گیرد.
وی افزود: هرچند اعزام کاروان های راهیان نور در سوم فروردین ماه سال آینده به علت حلول ماه مبارک رمضان به اتمام می رسد، اما یادمان های استان در مدت تعطیلات نوروزی پذیرای بازدیدکنندگان از اقصی نقاط استان و کشور است که در صورت تمایل به صورت شخصی و خانوادگی از این اماکن بازدید می کنند.
به گزارش ایرنا، استان ایلام در طول هشت سال جنگ تحمیلی افزون بر سه هزار شهید، ۱۱ هزار جانباز و ۳۰۰ آزاده را تقدیم انقلاب کرد که با احتساب تعداد جمعیت استان در دهه ۶۰ ( ۲۵۰ هزار نفر جمعیت کل استان) بیشترین جمعیت ایثارگر استان در کشور متعلق به استان ایلام است.
مناطق مسکونی این استان و کلونی های چادرنشینان آواره که برای در امان ماندن از حملات هواپیماهای رژیم بعث به دل جنگل ها و کوهستان ها پناه گرفته بودند در طول جنگ هشت ساله بیش از ۳۰۰ بار مورد حمله هوایی هواپیماهای رژیم بعث قرار گرفت.
زمین فوتبال چوار، ماربره، ۱۵ خرداد ایلام،۱۷ خرداد ملکشاهی، ۱۸ خرداد ایوان، ۲۶ اسفند آبدانان تنها گوشه ای از بمباران هوایی رژیم بعث عراق به مناطق مسکونی ایلام بود.
