تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس استانها، اهمیت آب به عنوان یکی از نیازهای اساسی موجودات زنده برای ادامه حیات و بقا غیرقابل انکار است و در کنار آن، یکی از ارکان اصلی فعالیت در بخش های دیگر از جمله کشاورزی و صنعت نیز محسوب می شود.
ایران از کشورهایی است که بیشترین وسعت آن در منطقه گرم و خشک قرار گرفته و میانگین بارندگی ها در آن ۲۵۰ میلیمتر بوده و دو سوم مساحت کشور کم آب است.
به رغم روشن بودن اهمیت منابع آبی برای همگان متاسفانه در نگهداشت و مصرف بهینه آن چنانکه باید و شاید اهتمام جدی از سوی مردم و مسوولان صورت نمی گیرد.
مصرف زیاد، همخوانی نداشتن بارندگیها با میزان مصرف در کشور، رشد جمعیت و توسعه از جمله دلایل اصلی بروز بحرانها و چالشهای بخش آب است.
از سوی دیگر فرسودگی شبکه انتقال و هدررفت آب نیز از مسایلی است که در شرایط بحرانی آب باید مورد توجه قرار گیرد چراکه آب شیرین به طور فزاینده و با شتاب رو به کاهش است و باید همه بخش ها نسبت به این موضوع حساس شده و مردم نیز نسبت به پیامدهای نبود آب بیشتر آگاه شوند.
بر اساس گزارش ها بخش عمده ای از آب شیرین در بخش کشاورزی مصرف می شود و مصرف بی رویه در این بخش، هدر رفت آب ناشی از آبیاری های سنتی و غرقابی و استفاده نکردن از سیستم های نوین آبیاری نیز منجر به کاهش آبهای زیرزمینی و دامن زدن به مسایل مربوط به خشکسالی می شود.
همچنین بخشی از موارد هدر رفت آب که به خصوص طی سالهای اخیر نمود بیشتری دارد، مربوط به فرسودگی شبکه انتقال، ترکیدگی لوله ها، نشت آب در سطح و گاه در زیر زمین، رعایت نکردن استانداردهای ساخت و ساز به دست پیمانکاران، نشتی کنتورها و شکستگی یا ترکیدگی انشعابات آب است.
به گفته مجید آقازاده حبشی، معاون مهندسی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور ۳۱.۵ درصد آب توزیعی شرکت آب و فاضلاب کشور بدون درآمد است که از این میزان ۱۵ درصد به هدر رفت آب به دلیل فرسودگی شبکه‌های توزیع و خطوط انتقال مربوط می شود.
همچنین ۲۰ درصد شبکه آبرسانی کشور شامل ۶۵ هزار کیلومتر فرسوده است که ۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای اصلاح و بازسازی نیاز دارد.
۳۰ درصد آب شرکت آبفای زنجان بدون درآمد بوده که از این میزان ۱۲ درصد مربوط به فرسودگی شبکه آبرسانی است. در استان زنجان نیز ۴۰ درصد از شبکه آبرسانی فرسوده است و به طور متوسط ۳۰ درصد آب شرکت آب و فاضلاب استان زنجان بدون درآمد بوده که از این میزان ۱۲ درصد مربوط به فرسودگی شبکه و هدر رفت آب است.
کم کاری پیمانکاران و استفاده از مصالح نامرغوب موجب هدررفت آب در زنجان
یکی از شهروندان ساکن در خیابان بهارستان زنجان در خصوص هدر رفت آب به خبرنگار ایرنا گفت: در این شهرک که نسبت به شهرکهای دیگر زنجان تازه تاسیس است به یقین می توان گفت طی هر ماه شاهد ترکیدگی لوله های اصلی آب در خیابان هستیم که این امر علاوه بر هدر رفت آب بسیار زیاد در این منطقه موجب قطعی چند ساعته آب برای ترمیم لوله ها و مشکلاتی برای مشترکان می شود.
مرتضی موسوی اظهار کرد: با توجه به جدید ساخت بودن این شهرک، فرسودگی لوله های آبرسانی در این منطقه ممکن نیست بلکه به نظر می رسد کم کاری پیمانکار مربوط و استفاده نکردن از مصالح و ابزار با کیفیت موجب هزینه های چندین برابری در این حوزه شده است.
وی تاکید کرد: در حالیکه صرفه جویی در مصرف آب مورد تاکید جدی مسوولان است و آمار ارایه شده نیز بحران کم آبی را نشان می دهد باید در تاسیسات و شبکه آبرسانی نیز از مصالح مرغوب استفاده کرد تا حوادث آب کمتری را شاهد باشیم.
یکی دیگر از شهروندان زنجانی با اشاره به مشکل ترکیدگی لوله های آب در برخی از معابر، گفت: شکستگی لوله ها موجب هدر رفت آب شیرین می شود و از زمان اعلام خرابی تا رسیدگی و ترمیم حجم زیادی از این آب هدر می رود.
احمد مرادی افزود: گاه تعمیر یک مورد شکستگی حتی هفته ها به طول می انجامد و این درحالی است که مواردی هم وجود دارد که فرسودگی لوله ها در معرض دید نیست و نشتی آب پس از ماهها خود را نشان می دهد.
۴۰ درصد شبکه توزیع آب زنجان فرسوده است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در این باره گفت: زنجان با معضل قدمت بالای شبکه توزیع آب و فرسودگی تاسیسات مواجه است و در حال حاضر ۴۰ درصد شبکه توزیع آب این استان به طول بیش از ۷۰۰ کیلومتر فرسوده بوده و به بازسازی و اصلاح نیاز دارد.
علیرضا جزء قاسمی یادآور شد: فرسودگی تاسیسات آبرسانی شامل خطوط انتقال، شبکه های توزیع، ایستگاه پمپاژ، مخازن و چاه‌ها است که تاسیسات این حوزه هر سال بازسازی، ترمیم و مرمت می شود و فرسودگی بالایی ندارد در حالیکه فرسودگی شبکه های توزیع و خطوط انتقال با توجه به مدفون بودن آنها در زمین، قابل تخمین و اصلاح مستمر نیست.
وی با بیان اینکه استان زنجان ۹۱۰ روستای بالای ۲۰ خانوار دارد که ۶۱۱ روستا از این تعداد تحت پوشش شبکه آب و فاضلاب روستایی است، گفت: با توجه به اینکه لوله کشی آب در بسیاری از روستاهای استان مربوط به ۴۰ سال قبل بوده، فرسودگی شبکه آب و فاضلاب روستایی در استان بسیار زیاد و نیازمند بازسازی و اصلاح است و در واقع مهم‌ترین مشکل در شبکه آب و فاضلاب روستایی استان زنجان فرسودگی تاسیسات و پایدار نبودن منابع تامین آب محسوب می شود.
حدود ۵۰ درصد شبکه آبرسانی روستایی استان زنجان فرسوده استجزء قاسمی با بیان اینکه حدود ۵۰ درصد شبکه آبرسانی روستایی استان فرسوده است، اظهار کرد: اعتباراتی که سالانه برای اصلاح شبکه آبرسانی اختصاص می یابد بسیار ناچیز است هرچند برای جبران این کسری ها شرکت آب و فاضلاب زنجان از منابع داخلی خود نیز استفاده می کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان میزان هدر رفت آب در این استان را در مجموع ۳۰ درصد عنوان کرد و گفت: ۱۲ درصد آن مربوط به فرسودگی شبکه آبرسانی است. میزان هدر رفت آب در استان در مجموع ۳۰ درصد بوده که ۱۲ درصد آن مربوط به فرسودگی شبکه آبرسانی است.
وی بیشترین شبکه آبرسانی فرسوده را مربوط به هسته مرکزی شهر ذکر کرد و افزود: طی سال های اخیر در شهر زنجان ۳۵ کیلومتر از شبکه آبرسانی اصلاح و بازسازی شده است که از جمله این مناطق در هسته مرکزی شهر، بافت تاریخی بازار و کوچه های اطراف آن، خیابان های اصغریه، زینبیه، ضیایی و کوچه های فرعی آن و حسینیه اعظم بوده که از مناطق قدیمی شهر محسوب می شود.
این مسوول ادامه داد: فرسودگی شبکه در مناطق خاصی، خارج از نوبت اصلاح شده است و در حال حاضر در شهرک های جدید نیز کنترل های لازم برای تهیه مصالح استاندارد و مورد تایید انجام می شود و در برخی شهرکها که قبلا بدون هماهنگی با این شرکت آبرسانی انجام شده است، اصلاحات لازم صورت می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: به فراخور شبکه ایجاد شده در مناطق و به طور عمده نواحی که در آنها از لوله های آزبست استفاده شده است اصلاح و جایگزینی لوله ها انجام و اعتبارات بسیار بالایی نیز صرف آنها می شود.
حل بحران آب و هدر رفت منابع آبی، اولویت استان زنجان
استاندار زنجان نیز به بحران آب اشاره کرد و گفت: سالانه با کاهش یک متری سطح آبهای زیرزمینی مواجه هستیم و حل این بحران یکی از اولویت‌های استان است.
محسن افشارچی رفع مشکلات مربوط به بحران آب را نیازمند اتخاذ تدابیر لازم و نگاه و روشهای جدید به آن دانست و افزود: آب یکی از دغدغه های اصلی در استان است و رفع معضلات آن نیازمند همراهی مردم با مسوولان است.
وی اضافه کرد: متاسفانه بخشی از این هدر رفت ها ناشی از فرسودگی شبکه آبرسانی و خطوط انتقال آب است که باید برای رفع این مشکل اعتبارات و منابع مالی لازم تامین شود.
۸۰ درصد منابع آبی زنجان در بخش کشاورزی صرف می شود و این درحالی است که بخش عمده آن به دلیل استفاده از روشهای سنتی هدر می رود.وی جلوگیری از هدر رفت آب به خصوص در بخش کشاورزی را مورد تاکید قرار داد و گفت: بیش از ۸۰ درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی صرف می شود و این درحالی است که می توان با استفاده از روشهای نوین آبیاری و مصرف بهینه آب در این بخش، صرفه جویی چشمگیری را در مصرف این ماده حیاتی داشت.
استاندار زنجان میزان مصرف آب در شهرستان زنجان را سالانه بین ۳۵ تا ۴۰ میلیون مترمکعب بیان کرد و گفت: می توان با اتخاذ راهکارهای بسیار ساده و قابل اجرا در این حوزه نیز میزان مصرف را کاهش داد.
افشارچی اظهار کرد: امسال برای جبران کسری آب ۱۰ حلقه چاه در زنجان حفر شد و پنج حلقه چاه نیز در دست حفاری است تا از خشکسالی ها عبور کنیم.
وی گفت: هدف از صرفه جویی و مصرف بهینه، کم مصرف کردن نیست بلکه هدف درست و بجا مصرف کردن و به اندازه نیاز استفاده کردن است تا با جلوگیری از اسراف آب و رعایت الگوی مصرف، امکان استفاده مناسب برای تمامی هم استانی های عزیز از این مایه حیاتی میسر شود.
