تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس استانها، مشکلات پیش روی فرش تبریز با شمردن تمام نمی شود، از گرانی مصالح اولیه و بالا بودن دستمزدها گرفته تا نبود امنیت شغلی و صادارت، همه و همه دست به دست هم داده اند تا این هنر صنعت را که زمانی رونق بسیاری داشت از پای درآورند و فعالان این عرصه را مجبور به کوچ به سایر عرصه های اقتصادی بکنند.
برند فرش تبریز (نام تجاری) را کمتر کسی است که در دنیا نشنیده باشد و در واقع این نام تجاری در جهان با نام ایران عجین شده و در کنار محصولات و صادراتی همچون زعفران و پسته جزو محصولاتی است که برند آن اعتبار جهانی بالایی داشته و مشتریان مشتاق آن همواره برای خرید آن سر و دست می شکنند اما باید بافندگان و دست اندرکاران این صنعت مشکلات ریز و درشتی را متحمل شوند.
این مشکلات تاثیرات نامناسبی بر میزان صادرات این محصول گذاشته که هشداری بر مسوولان در این خصوص است که بر خلاف شعار حمایت از تولید داخلی و توجه به صادرات غیرنفتی است.
سهم صادارت فرش تبریز کاهش یافته است
رییس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با اشاره به مشکلات این حوزه گفت: بخشی از این مشکلات نتیجه تحریم های ظالمانه ضد کشورمان و بخشی نیز نتیجه خودتحریمی هاست که هر ۲ موجب بروز مشکلاتی در صنعت فرش تبریز و استان شده است.
علی سلیمانی با بیان اینکه زمانی میزان صادرات فرش استان حدود ۲ میلیارد دلار بود، خاطرنشان کرد: مشکلاتی که در زمینه صادارت ایجاد شده، صدور فرش دستباف تبریز به سایر کشورهای جهان را کاهشی کرده و سهم صادارت این کالا با ۳۵ درصد تولید کاهش یافته است.
وی به دلایل کاهش صادارت این کالا اشاره کرد و گفت: بالا بودن قیمت مصالح به کار رفته در تولید فرش دستباف که ارتباط مستقیمی با قیمت ارز دارد و دستمزد بالا که قیمت تمام شده را بالا می برد از مهم ترین علت های کاهش صادرات این محصول است.
رییس اداره فرش سازمان صمت آذربایجان شرقی گفت: یکی دیگر از علل کاهش صادرات، گرفتن تعهد ارزی از صادرکنندگان است که باید برای تسهیل صادرات، حذف شود در غیر این صورت فرش تبریز از مبادی غیر رسمی به بازارهای جهانی عرضه خواهد شد.
سلیمانی گفت: در داخل نیز قدرت خرید مردم کاهش یافته و مردم به جای خرید فرش ریزبافت تبریز، به خرید فرش های درشت بافت روی آورده اند.
وی همچنین به میزان تولید فرش دستباف در استان اشاره کرد و افزود: متراژ تولید این محصول بر اساس صدور کارت قالیبافی و پروانه کسب برآورد می شود به طوری که اکنون در استان متوسط تولید فرش ریز بافت برای هر فرد در سال حدود پنج متر مربع و برای فرش درشت بافت ۱۵ متر مربع است.
۵۰ هزار متر مربع در آذربایجان شرقی فرش تولید شده است
سلیمانی با بیان اینکه صفر تا صد فن آوری تولید فرش، بومی و داخلی است، خاطرنشان کرد: امسال در ۱۱ ماه گذشته، ۵۰ هزار متر مربع در استان فرش تولید شده که البته این رقم تا سه برابر و ۱۵۰ هزار متر مربع قابل افزایش است.
وی نبود امنیت شغلی را از دیگر موانع و مشکلات حوزه فرش عنوان کرد و گفت: بیمه قالبافان حدود هشت سال است که قطع شده و اعتبار مورد نیاز آن در ردیف بودجه تعریف نشده است از این رو قالیبافان و فعالان این عرصه به شغل های دیگر از جمله دستفروشی روی می آورند.بیمه قالبافان حدود هشت سال است که قطع شده و اعتبار مورد نیاز آن در ردیف بودجه تعریف نشده است از این رو قالیبافان و فعالان این عرصه به شغل های دیگر از جمله دستفروشی روی می آورند.
سلیمانی با بیان اینکه بیمه قالیبافان از آذربایجان شرقی در کل کشوری ساری و جاری شد، افزود: در حال حاضر تعداد بیمه شدگان قالی بافی در استان از ۹۰ هزار نفر به ۳۷ هزار نفر کاهش یافته که اگر اعتبار این نوع بیمه شدگان در ردیف بودجه تعریف شود، قالیبافان با پرداخت هفت درصد حق بیمه و سهم ۲۰ درصدی دولت بیمه می شوند.
اصلاح آیین نامه بیمه قالیبافان را انجام داده ایم
وی گفت: اصلاح آیین نامه بیمه قالیبافان را انجام داده ایم و شخص استاندار نیز پیگیر این موضوع هستند تا فعالان واقعی این عرصه مشکلی از بابت بیمه نداشته باشند.
بیمه قالیبافان و کمبود نقدینگی، ۲ مشکل اساس تولید کنندگان
مدیر یک شرکت تجاری فرش تبریز که یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان فرش دستباف در تبریز و ایران است، گفت: بیمه قالیبافان و کمبود نقدینگی ۲ مشکل اصلی تولیدکنندگان فرش دستباف در ایران است.
ناصر علیپور با بیان اینکه، برای بیمه قالیبافان و حمایت از آنها، بودجه مشخصی وجود ندارد، افزود: در حال حاضر تنها در کارگاه تبریز ۲۰۰ نفر مشغول قالی بافی هستند که برای هر کدام ۲.۱ میلیون تومان حق بیمه پرداخت می کنم در حالی که اگر دولت حمایت کند این رقم به ۷۰۰ هزار تومان برای هر قالیباف کاهش می یابد.
وی اضافه کرد: کمبود نقدینگی دیگر مشکل این عرصه است که به نظر رفع نمی شود زیرا که تسهیلات به این بخش به دلایل نامعلومی پرداخت نمی شود و باید خودمان گلیم مان را از آب بیرون بکشیم.
علیپور به گران شدن مصالح و مواد اولیه نیز اشاره کرد و گفت: هر ماه ۱.۲ میلیارد تومان مصالح می خریدم که این رقم در ماه جاری به ۱.۸ میلیارد تومان افزایش یافت اکنون دولت باید در این زمینه ورود کند و با پرداخت یارانه به تولید کننده های واقعی، از تعطیل شدن کارگاه های تولید فرش جلوگیری کند.
وی اضافه کرد: موضوعی که موجب نگرانی تولید کنندگان شده، عدم بالا رفتن قیمت فرش تولیدی متناسب با افزایش قیمت مصالح و دستمزدهاست، دستمزدها و مصالح بین ۶۰ تا ۱۰۰ درصد بیشتر می شود اما قیمت فروش، یا هیچ تغییری نمی کند یا حداکثر ۲۰ درصد بیشتر می شود که برای تولید کننده صرفه ندارد.
علیپور با بیان اینکه بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ نفر در کل ایران در کارگاه های تولید فرش وی، مشغول هستند و ۱.۵ برابر قانون کار دریافتی دارند، خواستار حمایت دولت و ارایه تسهیلات به تولیدکنندگان شد.
سهم ۲۰ درصدی دولت در بیمه قالیبافی به تامین اجتماعی پرداخت نشده است
مدیرعامل یک شرکت تعاونی فرش تبریز، در مورد مشکلات بیمه تامین اجتماعی و مالیاتی قالیبافان اظهار کرد: این مشکلات مرتبط با سطح اجرایی ملی و فراگیر و خارج از اختیار مدیران استان است.
بهروز محمدزاده گفت: عدم اجرای بند (و) تبصره ۱۷ قانون بودجه ۱۴۰۱ که بر اساس آن دولت باید سهم ۲۰ درصدی حق بیمه قالیبافان را پرداخت کند اما این مبالغ به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز نشده است بر این اساس از اداره فرش سازمان صمت پیگیر شدیم و مکاتباتی هم با وزارتخانه انجام دادیم.
وی ادامه داد: قطع بیمه قالیبافان با انتقال از یک کارگاه به کارگاه دیگر یا انتقال از کارگاه به منزل یا از منزل به کارگاه، ناچاری صاحبان کارگاه های قالی به پرداخت حق بیمه قالیبافان شاغل در کارگاه با نرخ آزاد، عدم امکان استفاده از بیمه تامین اجتماعی برای هیات مدیره تعاونی های فرش دستباف و الزام تعاونی ها با ارسال ماهانه اطلاعات مالیاتی از جمله مشکلات حوزه قالیبافی است که برای رفع آنها، باید در سطح ملی تصمیم گیری شود.
تحریم های داخلی مانع صادرات فرش است
نایب رییس اتحادیه فرش فروشان تبریز نیز با تاکید بر لزوم تدوین و تصویب سند توسعه فرش دستباف استان، گفت: در این سند تمام موارد و الزامات حفظ و ارتقای این صنعت باید لحاظ و چشم انداز توسعه و راهبردهای مربوطه در آن دیده شود.
ایوب بشیری به پایداری مشکلات فرش دستباف و عدم رفع آنها طی دهه های گذشته اشاره و اظهار کرد: علیرغم اینکه صنعت فرش باید از جانب سه وزارتخانه صمت، جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی حمایت شود اما در عمل بار عمده مسئولیت بر دوش وزارت صمت گذاشته شده و به دلیل عدم اختیارات مکفی این سازمان، مشکلات فقط به وزارتخانه منعکس می شود و بانک ها نیز به دلیل عدم اختیارات کافی، ناتوان از انجام حمایت کافی از این صنعت هستند.
وی بیان کرد: با توجه به وجود دانشکده فرش در تبریز، از این ظرفیت هم به خوبی بهره برداری نکرده ایم، از پتانسیل شرکت شهرک های صنعتی و تسهیلات آن هم بهره نبرده ایم اما در موضوع ثبت تبریز به عنوان شهر خلاق فرش دستباف جهانی تمام سازمان ها پای کار آمدند و منتج به نتیجه شد.
بشیری با بیان اینکه تحریم ها تاثیری در صادرات فرش ندارد، گفت: تا زمانی که مراکز تصمیم گیری در صنعت فرش دستباف یکی نشوند توسعه صادرات و توسعه تولید فرش اتفاق نخواهد افتاد و این تحریم های داخلی است که مانع صادرات می شود.
وی نیز بر موضوع پیمان سپاری ارزی که شامل فرش و فعالان این عرصه شده افزود: این تصمیم نتیجه ای جز کاهش صادرات نخواهد داشت و باید یک نهاد مسئولیت مستقیم پیگیری مسائل فرش دستباف را به عهده بگیرد.
وی نیز بر موضوع پیمان سپاری ارزی که شامل فرش و فعالان این عرصه شده افزود: این تصمیم نتیجه ای جز کاهش صادرات نخواهد داشت و باید یک نهاد مسئولیت مستقیم پیگیری مسائل فرش دستباف را به عهده بگیرد.
قالیبافی نمی صرفد
احد میرزالو که بیش از ۳۰ سال در زمینه قالیبافی و تولید فرش دستباف شامل ریز بافت و ابریشمی فعالیت می کند با بیان اینکه شغل قالیبافی از روی ناچاری است و صرفه اقتصادی برای بافنده ندارد، گفت: از صبح زود بر سر دار قالی می نشینم و در پایان روز، خسته و کوفته از سر دار قالی بلند می شوم و وقتی حساب می کنم می بینم که اگر دستفروشی کنم یا در گوشه خیابان میوه و سبزی بفروشم هم کارم سبک تر می شود و هم درآمد بیشتر.
وی خاطرنشان کرد: زمانی که بیمه قالیبافان مطرح و عملی شد، خوشحال شدیم که دست کم در زمان پیری و از کار افتادگی حقوق و در آمدی خواهیم داشت اما به یکباره و زمانی که برای تمدید دفترچه به یکی از کارگزاری های بیمه تامین اجتماعی مراجعه کردم اعلام کردند که دولت سهمی برای شما در نظر نگرفته و باید از محل حرف و مشاغل آزاد، حق بیمه تان را پرداخت کنید که بیش از سه برابر می شد.
میرزالو گفت: با توجه به اینکه شغل ما سخت و زیان آور است و بیشتر دچار بیماری می شویم و به پزشک مراجعه می کنیم، به ناچار از طریق حرف و مشاغل آزاد خودم و خانواده ام را بیمه کردم و در حال حاضر بیش از ۲ میلیون و چهارصد هزار تومان حق بیمه پرداخت می کنم.
وی از نمایندگان مجلس، دولتی ها و مسوولان دست اندر کار خواست تا این مشکل را با وضع قوانین جدید و محکم، برای یکبار برطرف کرده و از کوچ فعالان این عرصه به دیگر شغل ها جلوگیری کنند.وی از نمایندگان مجلس، دولتی ها و مسوولان دست اندر کار خواست تا این مشکل را با وضع قوانین جدید و محکم، برای یکبار برطرف کرده و از کوچ فعالان این عرصه به دیگر شغل ها جلوگیری کنند.
دستمزد درآمد روزانه یک قالیباف بر اساس تعداد گره ها یا پیمانکاری محاسبه می شود و رقمی حدود ۳۰۰ هزار تومان در روز می شود اگر از این رقم روزانه حدود ۳۰ هزار تومان برای حق بیمه کسر شود خالص دریافتی بافنده قالی روزانه حدود ۲۷۰ هزارتومان می شود که در مقایسه با زحمت، سختی و مدت زمان کار، رقمی بسیار اندک و ناچیز است.
پرداخت تسهیلات کم بهره به بافندگان واقعی، توزیع یارانه ای مصالح و مواد اولیه از سوی دولت یا تعاونی ها، پرداخت حق السهم ۲۰ درصدی دولت از بیمه قالیبافی، تسهیل موضوع صادرات و پرداخت تسهیلات برای فروش داخلی فرش دستبافت، از جمله درخواست های فعالان این عرصه از دولت و مسوولان متولی است که امید می رود تحقق یابد و از مرگ این صنعت زیبا با شهره جهانی جلوگیری شود.
