همه ما می دانیم قصه گویی برای کودکان از قدیم مرسوم بوده است و از سرگرمی های جذاب برای آنها محسوب می شود. متخصصان می گویند یکی از رایج ترین راه‌های انتقال تجربه، قصه گویی است که نقش مهمی در تعلیم و تربیت کودکان دارد و سبب ارتقای بهداشت روانی آنها می‌شود.
محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ قصه‌گویی قدمتی چندین هزاره ساله دارد؛ به طوری که نیاکان ما در روزگاران قدیم نکات آموزشی، آداب و رسومشان را در شب نشینی‌های خود از طریق قصه‌ها از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌کردند. اما این روزها به دنبال دسترسی بیشتر و راحت‌تر والدین به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، پخش قصه‌های صوتی برای کودکان، وجود انیمیشن‌های مختلف که قصه‌های گوناگون را روایت می‌کنند و مشغله زیاد پدر و مادرها، قصه‌گویی برای کودکان نسبت به گذشته کم رنگ تر شده است.
این در حالی است که اگر والدین نسبت به فواید قصه‌گویی برای کودکان آگاه باشند و بدانند این کار چقدر برای کودکشان و حتی خود والدین لذت‌بخش است، شاید این امر را جدی تر بگیرند.
تحقیقات علم روانشناسی امروزه ثابت کرده است، قصه درمانی می تواند در حل مشکلات یادگیری، اختلالات رفتاری، کاهش افسردگی، رشد اخلاقی و موفقیت در زندگی کودک نقش بسیار مهمی داشته باشد.
متناسب با سن کودک برایش قصه تعریف کنید
تطبیق گروه سنی کودک با قصه، هدف و موضوع آن، شخصیت قهرمان اصلی قصه و همچنین سیر منطقی اتفاقات در قصه و استفاده از کلمات روان و حفظ روح کنجکاوی در اتفاقات قصه، مناسب بودن یک داستان را تعیین می کند.
بر اساس مطالعات انجام شده کودکان در یک سالگی از شنیدن قصه لذت می برند، در این سن قصه های کوتاه همراه با تصاویر و لحن آهنگین برای کودک جذاب است.
همچنین در فاصله سنی دو، سه سالگی مدت زمان توجه کودکان کوتاه است. از این رو مناسب است از قصه های کوتاه که شامل تجربه های روزانه کودک و دارای جمله های تکراری و روان باشد استفاده کنید.
در فاصله سنی چهار الی شش سالگی علاوه بر اهداف ذکر شده برای قصه، می توان از آن برای آمادگی رفتن به مدرسه، افزایش علاقه کودک به علم آموزی و حتی آموزش های اولیه برای خواندن استفاده کرد.
به عنوان پدر و مادر سعی کنید این تجربه خوشایند را با شادی، سرگرمی و استفاده از قهرمانان قصه هایی که بسیار پر تلاش و موفق هستند، همراه کنید. کتاب هایی که با خلاقیت های تصویری امکان شریک شدن کودک را در خواندن قصه مهیا می کند.
مرحله بعدی اینکه از هفت سالگی به بعد می توان به کمک کتاب های ساده، خواندن قصه ها را به او واگذار کرد و دایره لغات کودک را افزایش داد.
کمک به گسترش حس کنجکاوی، تخیل و ارتباطات با قصه گویی
متخصصان می گویند خواندن و شنیدن قصه های کودک می‌تواند در حین آموزش به او، تمایل او را برای ابراز احساسات، افزایش دهد. برای این کار از آنها بخواهید در مورد طرح و شخصیت داستان با شما صحبت کنند؛ این نشان می‌دهد که در تصور آنها چگونه هر یک از شخصیت‌ها ممکن است داستان را به جلو حرکت دهند و به شما بگویند که چرا فکر می‌کنند این شخصیت به یک روش خاص رفتار کرده است.
وقتی در حال داستان سرایی هستید، شما باید به طور فعال کودکان را به پرسیدن سوالات و صحبت در مورد این که چه احساسی دارند، تشویق کنید. ایجاد تعامل باعث می‌شود که کودکان از شنیدن قصه خسته نشوند و درگیر داستان باشند.
خواندن یک راه عالی برای گسترش دایره لغات کودک است، چون آنها کلمات جدیدی را که می‌شنوند، در مکالمات بعدی انتخاب خواهند کرد. اگر کلمه ای در داستان بود که فرزندتان برای بار اول آن را می‌شنود، احتمالا از شما سوال خواهد کرد، اگر سوال هم نکرد، شما توضیح مختصری در مورد معانی آن کلمه به فرزند خود بدهید تا دایره لغات او گسترش پیدا کند.
داستان‌سرایی همچنین کمک می کند کودکان خلاق باشند و از تخیل خود برای نقاشی کشیدن شخصیت‌های داستان استفاده کنند. مزیتی که قصه نسبت به فیلم دارد، این است که کودکان بعد از شنیدن قصه های بچه گانه می‌توانند دنیایی بسازند که برای خودشان تنظیم شده و منحصر به فرد است. این موضوع می‌تواند قوه تخیل و خلاقیت کودک را تا حد بسیاری افزایش دهد.
قصه‌ها چگونه بر قلمروهای کودکان اثر می‌گذارند؟
متخصصان می گویند قصه‌ها می‌توانند بر چهار قلمرو (ناختی، عاطفی، بین فردی و شخصی) کودک اثر بگذارند. نکته اینکه کودک از طریق قلمرو شناختی، دنیای اطرافش را می‌شناسد و متوجه می‌شود در جامعه انسان‌هایی بد وجود دارند که به آنها نباید اعتماد کند. بنابراین قلمرو شناختیِ تفکر نقاد کودک را تقویت کرده و باعث می‌شود در مواجهه با مشکلاتش عملکردی بهتر داشته باشد تا مورد سوء استفاده قرار نگیرد.
قصه‌گویی در پالایش عاطفی و هیجانی کودک موثر است، بنابراین کودک به محبت بیشتر و عشق ورزیدن دعوت می‌شود. کودکانی که قصه‌های زیادی شنیده‌اند، معمولاً نسبت به بقیه هم‌سالان خود عاطفی‌تر هستند. به طور کلی ۶ سال نخست زندگی نقشی مهم در آینده هر کودکی دارد.
قصه گویی مهارت ارتباط موثر را در کودک تقویت کرده، بنابراین او به راحتی با دیگران ارتباط برقرار می‌کند و اجتماعی‌تر می‌شود. قصه گویی به شخصیت کودک شکل می‌دهد و بینش و بصیرت او را افزایش می‌دهد، بنابراین کودک زندگی و مشکلاتش را بهتر درک می‌کند.
در پایان ذکر این نکته مهم است که اغلب افراد قصه های کودک را فقط به چشم یک سرگرمی برای کودکان یا ابزاری برای راحت تر خوابیدن آنها می‌دانند. اما قصه‌های کودکانه بر مهارت‌های بسیاری تاثیر می‌گذارد و به رشد کودکان کمک بسیاری می‌کند.
