متخصصان تربیتی می گویند مادر بزرگ و پدر بزرگ ها به دلیل داشتن تجربه در تربیت فرزندان شان و به دلیل قابل اعتماد بودن می توانند به فرزندان شان در تربیت نوه های شان بسیار کمک کنند. با این اوصاف یکی از دل مشغولی های پدر و مادرهای امروزی، دخالت پدر و مادر خودشان در تربیت فرزندان است.
محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ اگرچه تعداد فرزندانی که در خانواده های مشترک متولد می شوند ممکن است بسیار کمتر از قبل باشد، اما حضور پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و تعامل آنها با نوه ها هنوز وجود دارد. اهمیت پدربزرگ و مادربزرگ برای نوه هایشان به ندرت برای ما قابل درک است، زیرا ممکن است فقط به عنوان حضور اعضای دیگر خانواده به آن نگاه کنیم. پدربزرگ ها و مادربزرگ ها از آشنا کردن فرزندان با جنبه های تاریخی خانواده گرفته تا روحیه تشویقی برای رشد آنها، برای شکل دادن به رشد عاطفی کودک بسیار ضروری هستند.
از قدیم گفته‌اند فرزند «بادام» است و نوه «مغز بادام»! مادربزرگ و پدربزرگ بودن، بسیار شیرین‌تر از مادر و پدر بودن است. زیرا پدربزرگ و مادربزرگ‌ها، مسئولیت کمتری نسبت به پدر و مادرها دارند و بیشتر از آنها می‌توانند از نقش جدیدشان لذت ببرند.
اما برای خیلی از خانواده‌ها نقش پدربزرگ و مادربزرگ در تربیت کودک مشخص نیست. وقتی پدربزرگ یا مادربزرگ هستید، می‌توانید با نوه‌های خود خوش بگذرانید، با آنها بازی کنید، به آنها عشق بورزید و هر زمان شروع به گریه کردند، آنها را به پدر و مادرشان برگردانید.
تجربیاتی که باید از انها ها بهره مند شوید
درست است پدر و مادر بهتر از هر کسی صلاح فرزند خود را می‌داند، اما گاهی خوب است از تجربیات بزرگترها نیز استفاده کنید. باز هم باید با تدبیر درست، خط قرمزها و محدودیت‌هایی تعیین کنید که بتوانید در عین استفاده از تجربیات آنها، راه دخالت‌های افراطی را هم مسدود کنید. در برخی موارد بهتر است به پدربزرگ و مادربزرگ‌ها اعتماد کنید و قدردان توصیه‌های آنها باشید.
با بزرگ شدن نوه‌ها، مراحل شیرین دیگری برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها آغاز می‌شود. سفرهایی که ممکن است برای نوه‌های خود تدارک ببینند یا آنها را همراهی کنند. اگر آنها از شما فاصله دارند یا در شهر دیگری زندگی می‌کنند، می‌توانند مدتی میزبان نوه‌های عزیز خود باشند. در صورتی که نزدیک والدین خود زندگی می‌کنید، حتما در مناسبت‌های مختلف آنها را دعوت کنید. اجازه دهید فرزندانتان فرصت کافی برای تعامل با پدربزرگ و مادربزرگ‌های خود داشته باشند.
کودکان از وقت گذراندن با پدربزرگ و مادربزرگ‌های خود لذت می‌برند، زیرا آنها شخصیت‌های متفاوتی (نه بهتر و نه بدتر، صرفا متفاوت) با والدینشان هستند و ذهن کوچک کودکان به این تفاوت مشتاق و علاقه‌مند است. هرچه فرزندنتان از بودن کنار پدربزرگ و مادربزرگ‌های خود خاطرات بیشتری داشته باشد ارزش‌های خانوادگی برای او غنی‌تر خواهد بود.
با دخالت پدربزرگ و مادربزرگ‌ها در تربیت چگونه برخورد کنیم؟
به اتفاق نظر برسید: اگر شما با پدر و مادر خود یا همسرتان در یک خانه زندگی می‌کنید و دائما با یکدیگر رو در رو می‌شوید، ضرورت دارد که درباره تربیت کودک با یکدیگر هم‌عقیده باشید. بروز سوءتفاهم اوضاع را از آنچه هست بدتر می‌کند.
سعی کنید منظورتان را واضح و روشن به طرف مقابل انتقال دهید. در لفافه صحبت نکنید به گونه‌ای که پدر و مادر شما یا همسرتا به دنبال بیرون کشیدن منظور نهفته‌ای در پس کلام شما باشند. فرزندان شما همیشه فرزندان خودتان خواهند بود و جز شما کسی نمی‌تواند در نحوه تربیت و کارهای آنها دخالت کند.
اگر روش تربیتی شما با پدر و مادرتان تفاوت اساسی دارد، بهتر است دیدارهای کوتاهی با آنها داشته باشید. می توانید تعداد دفعات را افزایش داده اما در عوض مدت زمان را کاهش دهید.
با خوشرویی صحبت کنید: وقتی پدربزرگ و مادربزرگ فرزند شما درباره مسائل مربوط به فرزندانتان نظر می‌دهند، بهتر است از آنها با لبخند و خوشرویی تشکر کنید؛ چرا که نیت آنها خیر است. به هر حال نظر آنها تنها یک نظر است که اغلب با نیت خیر بیان می‌شود اما، در آخر نظر شماست که اهمیت دارد.
صریح برخورد کنید: همه افراد برای زندگی خود حد و مرزهایی دارند. مرزها می‌توانند به ما کمک کنند تا از بروز خطرات و مشکلات جلوگیری کنیم. هنگام رد شدن از مرزها، صرف نظر از اینکه چه کسی مرتکب این خطا شده است، فرد متخلف باید از این موضوع آگاه شود. اغلب اوقات انسان‌ها قصد عبور از حد و مرزها را ندارند، اما این اتفاق می‌افتد.
وقتی صحبت از فرزندان است، اگر سعی می‌کنید قوانین را اجرا کنید یا از آنها بخواهید از شیوه‌های خاصی از زندگی پیروی کنند، مهم است که همه اعضای خانواده نسبت به این قوانین ثابت‌قدم باشند. اگر یک نفر بگوید که بچه‌ها می‌توانند کاری را انجام دهند در حالی که شخص دیگری بگوید نباید این کار را انجام دهند، بچه‌ها به راحتی گیج خواهند شد.
در این موارد باید صراحتاً به رفتار مورد نظر اشاره کرد و با دلیل از آنها خواست این کار را تکرار نکنند. برای مثال "مادر وقتی علی غذا را دوست ندارد و شما سریعا برایش از بیرون پیتزا می گیرید، در خانه هم همین انتظار را از ما دارد. در حالی که غذای بیرون برای سن او مناسب نیست. خواهش می کنم اجازه دهید تا با انواع غذاها آشنا شود و بدغذا بزرگ نشود".
برای مسئله‌ای بجنگید که ارزشش را دارد: هر موضوعی ارزش جنگیدن ندارد، بنابراین وقتی صحبت از پدربزرگ و مادربزرگ‌هایی می‌شود که بیش از حد دخالت می‌کنند، به خاطر حفظ آرامش در خانواده فقط برای مسائلی بجنگید که ممکن است در تربیت فرزندانتان تاثیر منفی بگذارد.
لازم نیست در هر بحث کوچکی که والدین شما شروع می‌کنند، پیروز شوید. گاهی اوقات بهتر است چیزی نگویید تا رابطه شما با والدین‌تان تیره و تار نشود. با این وجود، مهم است که سعی کنید درباره موضوعات خاصی محکم باشید و قاطعانه در برابر دخالت‌هایشان بایستید.
به انتقادات واکنش نشان ندهید: وقتی از نحوه فرزندپروری شما انتقاد می‌شود به ویژه زمانی که این انتقاد از جانب پدربزرگ و مادربزرگ‌ها باشد، پاسخ ندادن و واکنش نشان ندادن دشوار است.
وقتی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها با شما هم‌عقیده نیستند و بر سر اختلافات با شما بحث می‌کنند، خیلی سخت است که فاصله بین نسل آنها و نسل خودتان را عنوان نکنید اما باور کنید ارزشش را ندارد. به همین دلیل سعی کنید انتقادات طعنه‌آمیز را تا زمان حضورشان، نزد خود نگه دارید. مادربزرگ و پدربزرگ را همان گونه که هستند بپذیرید و تا جایی که رفتارشان آسیب زا نباشد، دخالت مستقیم نکنید.
تا زمانی که از شما چیزی نپرسیدند، حرفی نزنید: مجبور نیستیم هر چیزی که اتفاق می‌افتد را به پدربزرگ و مادربزرگ فرزندانمان بگوییم. گاهی اوقات، تمایل داریم درباره همه چیز صحبت کنیم که در نهایت می‌تواند نتیجه معکوس بگیریم.
به خاطر داشته باشید که گاهی اوقات خوب است که درباره مسائلی با پدربزرگ و مادربزرگ صحبت کنیم، اما نه همه چیز. یادتان باشد که آنها والدین شما یا همسرتان هستند و نه والدین فرزندان شما. اگر از شما چیزی می‌پرسند، دروغ نگویید اما تا زمانی که از شما چیزی نپرسیده‌اند، مجبور نیستید درباره همه چیز به آنها توضیح دهید.
محیط خانه را شاد نگه دارید: بدون ناراحتی و پرخاشگری با خانواده خود صحبت کنید و مواردی را که از نظرتان نگران کننده است، توضیح دهید. بهتر است پدر با والدین خود و مادر هم با والدین خود صحبت کند تا کدورت و ناراحتی به حداقل برسد. رعایت احترام، ادب و آرامش و تفکر منطقی در صحبت با پدربزرگ ها و مادربزرگ ها الزامی است. نباید آنها را دلخور کرد بلکه باید با آرامش در مورد مسائل صحبت کرد.
مهم نیست که ما چقدر زیر بار حرف والدینمان نمی‌رویم اما، گاهی حق با آن‌هاست. آنها پیش از ما در این مراحل از زندگی درس پس داده‌اند. اما، این بدان معنا نیست که نباید حد و مرزهایی برایشان بگذارید یا از قوانین خود کوتاه بیایید.
فرزندانتان را وسط نیندازید: صرف نظر از احساسی که نسبت به والدین خود یا والدین همسرتان دارید، آنها همیشه پدربزرگ و مادربزرگ فرزند شما خواهند بود. هرگز نباید فرزندانتان را در اختلاف بین خود و مادربزرگ و پدربزرگ‌هایشان دخالت دهید.
گاهی اوقات باید با پدربزرگ و مادربزرگ کنار بیاییم و حرف‌هایشان را با کمی شک و تردید بپذیریم. والدین شما همیشه عاشق نوه‌هایشان هستند؛ بنابراین بهتر است که بچه‌ها را وسط نیندازید و در اختلاف خودتان دخالت ندهید.
انتظارات مشخصی داشته باشید: اگر از والدین خود انتظار دارید مطابق قوانین شما با فرزندانتان برخورد کنند، مطمئن شوید که انتظارات یا قوانین خود را به آنها توضیح داده باشید .
به عنوان مثال، اگر انتظار دارید فرزندتان قبل از شروع بازی‌های ویدئویی یا قبل از بیرون رفتن و بازی کردن با دوستانش، تکالیف خود را به پایان برساند، مطمئن شوید که پدربزرگ و مادربزرگ را از این موضوع آگاه کرده‌اید، به خصوص در زمان‌هایی که آنها از فرزندتان مراقبت می‌کنند.
در صورتی که مادر شاغل است، سعی کنید حتی الامکان کودک را به مادربزرگی که روش تربیتیش با شما همسو نیست نسپرید یا حداقل از یک پرستار کنار مادربزرگ استفاده کنید.
یادتان باشد که نیت آنها خیر است: مهم نیست که چه اتفاقی می‌افتد، همیشه سعی کنید این را در نظر داشته باشید که هر آنچه پدربزرگ و مادربزرگ فرزند شما می‌گویند یا انجام می‌دهند، با نیت خیر است.
پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها عمداً از حدشان فراتر نمی‌روند یا پایشان را از گلیمشان درازتر نمی‌کنند اما همگی ما به عنوان یک انسان گاهی ناخواسته اینکار را انجام می‌دهیم.
شاید روش شما، برای تربیت کردن کودکانتان به خاطر تفاوت نسل‌ها، متفاوت از روش آنها برای بزرگ کردن شما یا همسرتان باشد اما نباید سر والدین خود یا والدین همسرتان فریاد بزنید و با آنها دعوا کنید. همیشه سعی کنید منطقی صحبت کنید و به یاد داشته باشید قدردانی، کارهای زیادی را پیش می‌برد.
اگر علی رغم راهکارهای اشاره شده، تغییری در رفتار پدربزرگ و مادربزرگ فرزندتان دیده نشد، رفتار آنها را نادیده بگیرید یا از یک روانشناس کمک بخواهید تا راهکارهایی متناسب با مشکل‌تان به شما ارائه دهد.
نکات مهم برای ایجاد پیوند سالم بین پدربزرگ و مادربزرگ و نوه ها
هنگامی که بدانید پدربزرگ و مادربزرگ چگونه بر نوه ها و مزایای بالقوه آنها تأثیر می گذارند، می توانید در جهت اطمینان از ایجاد پیوند خوب بین آنها کار کنید. ترکیب چند نکته در این خطوط همیشه می تواند کارها را ساده تر کند.
ممکن است این یک فعالیت جدید نباشد و شما به خوبی بتوانید این کار را به تنهایی با فرزندتان انجام دهید. با این حال، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها در این زمینه انتخاب بهتری هستند، زیرا می توانند وسعت بسیار بیشتری از درخت را فراهم کنند. علاوه بر این، معرفی فرزند کوچکتان به سایر اعضای خانواده نیز می‌تواند با داستان‌هایی از زندگی آنها همراه باشد، که برخی از آنها می‌توانند الهام‌بخش باشند در حالی که برخی دیگر می‌توانند حوادث خنده‌دار نیز باشند. این به پدربزرگ و مادربزرگ شما اجازه می دهد تا حافظه خود را نیز تیز نگه دارند.
شانس بسیار خوبی وجود دارد که پدربزرگ ها و مادربزرگ ها مهارت یا سرگرمی خاصی را بدانند که ممکن است در زمان های امروزی رایج نباشد. اینها می تواند برای کوچولوی شما کاملاً جذاب باشد و آن را به یک فعالیت سرگرم کننده برای هر دوی آنها تبدیل کند. پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها وقتی می‌توانند مهارت جدیدی را به نوه‌های خود بیاموزند، دوست دارند و فرزند کوچک شما از یادگیری آن و نشان دادن آن به شما و دوستانش در مدرسه خوشحال می‌شود. گذراندن وقت در کنار هم با این مهارت ها می تواند به ایجاد پیوندی خاص بین هر دوی آنها کمک کند که غیر قابل جایگزینی خواهد بود.
اجازه دهید فرزندانتان با پدربزرگ و مادربزرگتان سلفی بگیرند و حتی به آنها یاد بدهید که خودشان چند سلفی بگیرند. انجام این کار به صورت منظم می‌تواند یک آلبوم بسیار خوب را گردآوری کند که رشد فرزند شما را با حضور پدربزرگ و مادربزرگ در سراسر آن نشان می‌دهد و مجموعه‌ای از خاطرات فوق‌العاده را ایجاد می‌کند که همه شما می‌توانید با هم مرور کنید.
در پایان مادربزرگ پدربزرگ یعنی عشق بی قید و شرط
پدربزرگ و مادربزرگ می‌توانند بهترین الگو برای نوه های شان باشند این که چگونه زندگی می کنند و از چه اصولی در روزمره خود استفاده می کنند بسیار حائز اهمیت است
در مجموع حضور پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها در خانواده ها اهمیت و تاثیر بسیاری دارد که به اختصار به برخی از آنان اشاره کردیم.
