حتما برای شما هم پیش آمده که از یک سنی به بعد - خصوصا بعد از ورود کودکان به محیط جدید- ممکن است الفاظی را یاد بگیرند که خیلی خوشایند نباشد. اما در چنین مواقعی چه باید کرد؟ و اساسا ناسزا گویی را از کجا یاد می گیرند؟
دلایلی برای رفتار ناسزاگویی کودکان وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
- الگوگیری و تقلید: یکی از دلایل اصلی ناسزاگویی در کودکان، الگوگیری و تقلید از رفتارهایی است که در محیط اطرافشان، به ویژه توسط والدین، همسالان و همبازیهایشان، صورت میگیرد. کودکان بر اساس فرآیندی به نام همانندسازی و تقلید، رفتارهای الگوهای محبوب خود را تقلید میکنند و به طور ناخودآگاه آنها را درونی میکنند. رفتارهای درونی شده بخشی از رفتارهای نهادینه کودکان است و نشاندهنده رفتار و گفتار آنها میشود. در برخی موارد، بین درونیکردن رفتار و بروز آن، فاصله زمانی وجود دارد. به عنوان مثال، کودک ممکن است امروز رفتار ناسزا را درونی کند، اما برونریزی آن را به ماهها بعد موکول کند. این مدت زمان به تشخیص کودک و شرایط او بستگی دارد که کودک چه زمانی، چگونه و در برابر چه کسی از آن رفتار ناسزا استفاده میکند. البته برخی از والدین هیچ اقدامی برای جلوگیری از این رفتار نمیکنند یا به لحاظ تربیتی هیچ تدبیری برای ترک فحاشی صورت نمیگیرد. در این خانوادهها کودک مانند والدینش مجاز و آزاد است که از کلمات ناسزا استفاده کند.
- استفاده از کلمات ناسزا و بدزبانی به عنوان اعتراض: یکی از دلایل فحاشی کودکان، استفاده از کلمات ناسزا و بدزبانی به عنوان راهی برای اعتراض است. کودک با بیان کلمات توهینآمیز و ناپسند، اعتراض خود را نشان میدهد؛ این رفتار به نوعی رفتار تلافیجویانه است که کودک احساس میکند با ادای این کلمات تخلیه میشود و میتواند ناراحتی و نارضایتی خود را بیان کند.
3. نشان دادن توانایی و جذابیت: برای برخی کودکان، استفاده از کلمات ناسزا میتواند راهی برای نشان دادن توانایی، جذابیت یا جسارت باشد. آنها ممکن است فکر کنند با استفاده از این کلمات، توجه بیشتری را به خود جلب کرده و از دیگران تفاوت کنند.
4. نیاز به توجه: برخی کودکان ممکن است به دلیل کمبود توجه، از کلمات ناسزا استفاده کنند. آنها میتوانند به این ترتیب توجه و واکنش دیگران را به خود جلب کنند. این رفتار میتواند یک نوع تلاش برای جلب توجه و احساس قدرت و کنترل باشد.
5.نداشتن آگاهی از محدودیتها: بعضی از کودکان ممکن است به دلیل عدم آگاهی کامل از محدودیتها و قوانین اجتماعی، از کلمات ناسزا استفاده کنند. آنها ممکن است هنوز درک کاملی از مفهوم و تأثیر این کلمات نداشته باشند.
مهم است که والدین و مربیان، به کودکان خود آموزش دهند که استفاده از کلمات مناسب و احترام به قوانین اجتماعی چه در خانه و چه در محیطهای دیگر ضروری است.
6. کنجکاوی: کودکان به طبع موجوداتی کنجکاو هستند و ممکن است با استفاده از زبان نامناسب، تأثیر آن و واکنشهایی که از دیگران برمیآید را بررسی کنند. آنها ممکن است مرزها را آزمایش کنند و قدرت برخی کلمات را درک کنند.
7. تأثیر همسن و همرده: فشار همسنان و تمایل به تناسب میتواند همچنین به استفاده از زبان نامناسب کمک کند. کودکان ممکن است به زبان نامناسب روی آورده و یا رفتار دوستان خود را تقلید کنند. آنها ممکن است بترسند که در صورت عدم تطابق با قوانین زبان گروه، از گروه خارج شده و یا به عنوان "غیرخوشسلیقه" برچسب خورند.