عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در آستانه برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی ضمن اشاره به برخی چالش‌های نظام آموزش و پرورش، توصیه‌هایی به نمایندگان آتی برای سیاستگذاری در زمینه رفع «فقر یادگیری» و «شکاف یادگیری» داشت.
به گزارش پایگاه خبری دانا دکتر محمد حسنی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه حل چالش‌های نظام آموزشی و آموزش و پرورش از توان وزارت آموزش و پرورش خارج و رفع این امر نیازمند همراهی نهادهای سیاستگذار است، یکی از ابرچالش‌های نظام آموزشی کشور را ترکیب فقر یادگیری با شکاف یادگیری دانست.
وی با بیان اینکه نشانه‌های فقر یادگیری با اعلام نتایج امتحانات نهایی و کنکور آشکار شد ادامه داد: در جامعه با فقر یادگیری مواجه هستیم و این فقر قبلا هم نشانه‌هایش با اعلام نتایج امتحانات نهایی و نمرات دروس مختلف دانش‌آموزان در کنکور آشکار شده بود. نتایج آزمونهای تیمز و پرلز نیز از دیگر نشانه‌هایی است که چالش نظام تربیتی و مدرسه‌ای را نمایان می‌کند؛ این فقر نگران کننده است از این منظر که نسلی با دستی خالی یا نیمه‌خالی و با کسب حداقل مهارتها از مدرسه خارج شده و وارد جامعه‌ای می‌شود که قرار است در آن زندگی کرده و سکان هدایت کشور را در دست بگیرد.
این کارشناس آموزشی افزود: آنچه وضعیت را پیچیده‌تر کرده است ترکیب شدن فقر یادگیری با شکاف یادگیری است. منظور از شکاف یادگیری این است که بین حداقلهای مورد نظر و مطلوب که در نظام آموزشی ما برای آن برنامه‌ریزی شده بین گروه‌های مختلف اختلاف معنادار و نگران کننده‌ای وجود دارد؛ یعنی مدارسی در کشور داریم که در آزمون تیمز و پرلز هیچ یک از دانش‌آموزانش به حداقلهای پیش‌بینی شده یعنی کسب ۴۰۰ امتیاز از ۱۰۰۰ امتیاز نرسیده‌اند( فقر یادگیری) کودکان چنین مدارسی دارای وضعیت اقتصادی و فرهنگی نامناسبی هم هستند و یا در مناطق نابرخوردار و یا بسیار کم برخوردار سکونت دارند؛ در مقابل مدرسه‌ای داریم که عملکرد تحصیلی دانش‌آموزانش بالاتر از کمینه انتظار یادگیری است. این وضعیت ناظر به تفاوت معنادار بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان در مناطق مختلف کشور (شکاف یادگیری) است. لذا با وضعیتی ترکیبی از فقر و شکاف در یادگیری مواجه هستیم به همین دلیل است که عنوان می‌شود ابر چالش و یا همان وضعیت مخاطره آمیز را در نظام آموزشی ایجاد کرده است.
به اعتقاد حسنی ،علت این بیماری «بی‌عدالتی» است که نظام تربیت رسمی دچار آن شده است. علی رغم وجود قوانین رسمی همچون اصول سوم، سی ام و چهل و سوم قانون اساسی که مضمون اساسی آن توزیع برابر خیر تربیت مدرسه‌ای است، هنوز در کشور توزیع خیر تربیت مدرسه‌ای مناسب و کاملا در راستای منویات قانون اساسی نیست.
وی با تاکید بر اینکه در برخی از شاخص‌های کمی توزیع تربیت مدرسه‌ای مانند پوشش تحصیلی و عدالت جنسیتی دسترسی به مدرسه موفق بوده‌ایم؛ اظهار کرد: اما این پوشش کافی نیست و این اعداد و ارقام کمی نمی تواند واقعیت توزیع خیر تربیت مدرسه‌ای را در زیست بوم ایران نشان دهد؛ حال آنکه آنچه باعث معضل ترکیب فقر و شکاف یادگیری شده، نه در وجه کمی بلکه در وجه کیفی آموزش است به عبارتی فرصتهایی که در اختیار کودکان قرار گرفته فرصتهایی کم کیفیت و نامناسب بویژه در مدارس دولتی است که بخش عمده مدارس کشور را شامل می‌شود؛ این مدارس از نظر ارائه فرصتهای تربیتی کم توان و ضعیف بوده و پشتیبانی کافی از آنها نمی‌شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ضمن تاکید بر اینکه علاوه بر اینها، فضا، نیروی انسانی، برنامه درسی، تجهیزات و مطابقت با نیازهای گروه‌های مختلف به ویژه گروه‌های ضعیف نیز در زمره سنجش عدالت آموزشی قرار دارد گفت: اگر بتوانیم رویکرد درستی برای توزیع عدالت و تربیت مدرسه‌ای که وجه کیفی آن تقویت شود، انتخاب و برای تحقق آن برنامه ریزی کرده و حاکمیت نیز از آن پشتیبانی کند، قطعا می‌توانیم از پس این بیماری برآییم؛ لذا یکی از ماموریتهای جدی مجلس آتی ورود به بحث شکاف یادگیری و فقر یادگیری است.
