«اللَّهُمَّ لا تُؤاخِذْنی فیهِ‌بِالْعَثَراتِ، وَأَقِلْنِی فیهِ مِنَ الْخَطایا وَالْهَفَواتِ، وَلا تَجْعَلْنی‌فیهِ غَرَضاً لِلْبَلایا وَالْأفاتِ، بِعِزَّتِکَ یا عِزَّ الْمُسْلِمین»
«خدایا در این ماه مرا بر لغزش‌هایم مؤاخذه مکن و از اشتباهات و لغزش هایم درگذر و هدف بلاها و آفت‌ها قرارم مده به عزّتت ای عزّت مسلمانان».
شرح دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان از منظر آیت‌الله مکارم شیرازی:
ترسیم کیفیت نگاه انسان هنگام گناه کردن به خدا، تبیین مفهوم «اقاله»، توبه پذیر بودن خدا، ترسیم رابطه گناه و مصیبت از جمله نکات مهمی است که در دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان مورد اشاره قرار گرفته است.
خدایا با فضلت با ما رفتار کن نه عدلت!
روشن است که هر انسانی به جز معصومان (ع) در زندگی خود گرفتار لغزش یا لغزش هایی می‌شوند. در این میان اگر از خشم و غضبش ترسان بودیم، به عفو و رحمتش پناه می‌بریم و اگر از عدالتش بیم‌ناک شدیم، به فضل و کرمش پناهنده می‌شویم؛ زیرا عدل مرکبی است نگران کننده، در حالی که عفو مرکبی است آرام بخش و از خداوند تقاضا می‌کنیم که ما را بر آن مرکب آرام بخش سوار کند تا آسوده خاطر به جوار قرب او نائل آییم و فارغ البال از مجازات‌های دردناک، در سایه لطفش قرار گیریم و این همان مضمون جمله معروفی است که به عنوان دعا در نمازها و غیر نمازها خوانده می شود: «إلهنا عاملنا بفضلک و لا تعاملنا بعدلک یا کریم».
لذا موازنه‌ای میان پاداش الهی و اعمال مؤمنان نیست، بلکه از آن افزون و بسیار برتر و بالاتر است و در این مرحله همه جا با فضل او روبرو هستیم و در کیفرش با عدل او.
«اقاله» چیست؟
«إقاله» از مادّه «قیل» (بر وزن سیل) به معنای هر نوع چشم پوشی اطلاق شده است.
خداوند بسیار توبه پذیر است
«توبه» در اصل به معنی بازگشت از گناه است (این در صورتی است که به شخص گنه کاری نسبت داده شود) ولی در قرآن و روایات اسلامی بارها به خدا نسبت داده شده است، در این صورت به معنی بازگشت به رحمت است، همان رحمتی که به خاطر ارتکاب گناه از گنه‌کار سلب شده بود، پس از بازگشت او به خط عبادت و بندگی خدا، رحمت الهی به او باز می‌گردد و به همین دلیل یکی از نام‌های خدا، «توّاب» (یعنی بسیار بازگشت کننده به رحمت یا بسیار توبه پذیر) است.
صد بار اگر توبه شکستی باز آی
ذکر وصف (توّاب) در قرآن کریم به صورت صیغه مبالغه، اشاره به این نکته است که اگر بنده‌ای یک یا چند بار گناه کرد و توبه را شکست مأیوس از عفو و رحمت او نگردد، چرا که او توّاب یعنی بسیار توبه پذیر است.
بدیهی است هنگامی که انسان این در را به روی خود باز می‌بینند و دریای رحمت الهی را به حکم توّاب بودن خداوند، مواج مشاهده می‌کنند، در پی بازگشت و اصلاح و جبران خواهند بود و این خود نردبان تکامل انسان محسوب می‌شود.
بی‌تردید گناهان آثار تخریبی فراوانی دارند که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت، از جمله آن‌که بر اثر انحراف از حق و ارتکاب گناه، مجازات و کیفر و بلا دامان انسان را می‌گیرد.
امام صادق (ع) در روایتی می‌فرماید: «هنگامی که چهار گناه شایع بشود چهار بلا دامنگیر مردم می‌شود: هنگامی که «زنا» شایع شود زلزله ها آشکار می‌گردد و هنگامی که مردم از دادن زکات امساک کنند مرگ و میر در چهارپایان می‌افتد و هنگامی که حاکمان در قضا ستم کنند آسمان از باریدن باران باز می‌ایستد و هنگامی که پیمان‌ها شکسته شود مشرکان بر مسلمین پیروز می‌شوند».
همان‌گونه که در روایت‌ها نیز آمده است یکی از عوامل نزول بلا، شیوع برخی از گناهان بزرگ در میان مردم است؛ چنانچه در دعای کمیل می خوانیم: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتی تُنْزِلُ الْبَلاءَ ...؛ بارالها! آن گناهان مرا بیامرز که موجب نزول بلا می‌شود!»
