به گزارش پایگاه خبری دانا،اسباببازیها اولین کشفهای کودکان در دنیای جدید پس از تولد هستند و میتوانند تأثیر زیادی بر رشد آنها داشته باشند. اگر کودکان را به عنوان کاوشگران باهوش و تیزهوش در نظر بگیریم، اسباببازیها یکی از مهمترین ابزارهای آنها برای شناخت محیط اطراف و برقراری ارتباط با دیگران به حساب میآید. به همین دلیل، متخصصان حوزه کودک و نوجوان معتقدند که نقش اسباببازیها در رشد و رفتار کودکان بسیار فراتر از هر وسیله یا متغیر دیگری است. بنابراین، انتخاب اسباببازی فرآیندی ساده و معمولی نیست، بلکه نیازمند دقت و توجه به ویژگیها و معیارهای مختلف است تا بتوانیم بهترین گزینه را برای فرزندمان انتخاب کنیم و از خرید برخی وسایل هم پرهیز کنیم. در این راستا، نظرات روانشناسان کودک میتواند راهگشا باشد.
توجه به جنسیت؛ مهم اما عاقلانه
بسیاری از روانشناسان کودک بر این باورند که بهتر است مرزبندیهای سنتی بین دختران و پسران را کنار بگذاریم و آنها را محدود به اسباببازیهای خاص نکنیم. جملاتی مانند «عه! مگه تو دختری؟» یا برعکس، به هیچ عنوان مناسب نیست. ممکن است دختری به فوتبال علاقهمند باشد و پسری به وسایل آشپزی. بنابراین، دستهبندی اسباببازیها و رنگها به دخترانه و پسرانه اقدام مناسبی نیست. بچهها به طور طبیعی به سمت اسباببازیهایی جذب میشوند که به شخصیت و علاقههایشان نزدیکتر است. پسربچهها معمولاً به بازیهای هیجانی و پرتحرک علاقه دارند، در حالی که دختران به بازیهای آرامتر تمایل دارند. برای انتخاب اسباببازی، بهتر است به جنسیت کودک توجه کنیم، اما این توجه نباید پیش از ابراز تمایل و علاقه واقعی او باشد.
اصل اول: ایمنی
هنگام خرید اسباببازی، باید به ایمنی آنها توجه ویژهای داشته باشید. از وسایلی که نوک تیز دارند یا آنقدر کوچک هستند که ممکن است کودکان خردسال بلعیده یا آسیب ببینند، دوری کنید. این نکته در تمامی سنین، از کودکی تا نوجوانی، باید رعایت شود. پیش از خرید، تمامی جنبههای ایمنی وسیله را بررسی کنید و سپس به جنبههای سرگرمی و آموزشی آن بپردازید. برخی وسایل برای نوجوانان جنبه کشف و اختراع دارند، اما ممکن است شامل سیم، برق، یا ابزارهای خطرناک باشند؛ بنابراین بهتر است از خرید آنها پرهیز کنید.
سن و سال را دریابید
یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب اسباببازی، توجه به سن کودک و ویژگیهای مختص به آن است. این معیار از ماههای اولیه تولد اهمیت دارد و تا سنین نوجوانی ادامه مییابد. به عنوان مثال، نوزادان در دو سه ماهگی به وسایلی که نور تولید میکنند یا صدا دارند، توجه میکنند. مشاوران کودک توصیه میکنند در هر سنی با توجه به تواناییهای خاص آن سن، اسباببازی انتخاب کنید. برای مثال، در شش ماهگی، جغجغههای جذاب گزینه مناسبی هستند. از یک سالگی به بعد، باید بر روی اسباببازیهایی تمرکز کنید که به تقویت زبان و دایره لغات کودک کمک میکنند. عروسکهایی که امکان برقراری ارتباط را فراهم میکنند نیز برای کودکان دو سال به بالا مناسباند. این روند در سنین نوجوانی نیز برقرار است؛ توجه به نیازهای این سنین میتواند ما را در انتخاب ابزار سرگرمی مناسب یاری کند. در نهایت، توجه به سن و سال کودک بهترین راهنما برای انتخاب اسباببازیهای مفید و سرگرمکننده است.
دوری از اسباببازیهای خشن و خطرناک
مطالعات نشان میدهند که باید از اسباببازیهایی مانند خنجر و شمشیر دوری کرد. در حالی که ممکن است برخی از پسربچهها به روحیه پلیسی یا مدافعانه تمایل داشته باشند، بهتر است این تمایلات را در چهارچوبی سالم قرار دهیم. اسباببازیهای خشن میتوانند باعث بیقراری و اضطراب در کودکان شوند، حتی اگر خودشان بر داشتن آنها اصرار داشته باشند. همچنین، باید از اسباببازیهایی که حاوی مواد شیمیایی هستند، پرهیز کرد. وسایلی مانند ابزار آرایشی ساخته شده با سرب یا حتی اسلایم میتوانند به سلامت پوست کودکان آسیب برسانند.
خطرات بازیهای ویدئویی
بازیهای ویدئویی به خودی خود بد نیستند، اما صرف زمان زیاد پای کنسولها میتواند سلامت کودکان در هر سنی را به خطر بیندازد. این خطرات میتوانند شامل مشکلات بینایی، آسیب به ستون فقرات و افزایش چاقی باشند. نشستن طولانیمدت در یک مکان و انجام بازیهای ویدئویی میتواند منجر به ضعف عضلات و مفاصل و بیحس شدن دست و انگشتان شود. به همین دلیل، متخصصان توصیه میکنند که استفاده از این ابزارها را محدود کنید. همچنین، بازی کردن در تنهایی و در یک اتاق بسته میتواند مهارتهای اجتماعی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، ایجاد قوانینی برای مدیریت زمان بازی میتواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
اسباببازی کمتر، زندگی بیشتر
در نهایت، فارغ از اینکه میتوانیم ابزارهایی را برای کودک فراهم کنیم که او را به تفکر و خلاقیت وادار کند، باید توجه کنیم که وجود تعداد زیاد اسباببازی در اطراف کودک لزوماً منجر به رشد بیشتر نمیشود. هر چه اسباببازیهای کمتری در اختیار کودک باشد، او بیشتر یاد میگیرد که با اشیاء طبیعی موجود در اطرافش سرگرم شود؛ حتی یک تکه چوب.
کودک باید بفهمد که نمیتواند هر زمان که خواست، به اسباببازی جدیدی دست پیدا کند. او باید یاد بگیرد که از وسایلی که دارد مراقبت کند، زیرا در صورت خراب شدن آنها، ممکن است تا مدتها نتواند دوباره آنها را تهیه کند. همچنین، خلوت بودن فضای اطراف کودک از اسباببازیها او را به برقراری ارتباط با همسنوسالانش تشویق میکند. اگرچه در دنیای امروز، شاید کودکان همسنوسال زیادی در اطراف نداشته باشند، اما ایجاد شرایطی برای تقویت مهارتهای اجتماعی و رشد بهتر، از مزایای کاهش تعداد اسباببازیهاست.