/جهاددانشگاهی، نماد علم، ایمان و تلاش/
رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی از موفقیت در تولید ۱۲ نوع افزایه سیمان حفاری و کاهش وابستگی کشور به واردات خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری دانا نجمه یزدانفر، رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی، به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نقش کلیدی این پژوهشکده در توسعه علمی و صنعتی کشور، تأکید کرد: پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران به‌عنوان نخستین پژوهشکده تخصصی جهاد دانشگاهی، با مأموریت اصلی تلاش فناورانه برای پیشرفت علمی، اقتصادی و خودکفایی کشور، یکی از ارکان مهم زیست‌بوم علم و فناوری کشور است.
جهاد دانشگاهی؛ زیست‌بوم دانش‌بنیان از ابتدای تأسیس
وی با بیان اینکه اصطلاح دانش‌بنیان که در سال‌های اخیر در فضای علمی و صنعتی کشور مطرح شده، در واقع راهبرد اصلی تشکیل جهاد دانشگاهی بوده است، افزود: جهاد دانشگاهی اولین مجموعه کاربردی دانش‌بنیان کشور است که با هدف ایجاد ارتباط مؤثر میان دانشگاه و صنعت شکل گرفت. این نهاد انقلابی از ابتدا با روحیه انقلابی، جهادی و عمل‌گرایی شکل گرفته و پیشرفت، خودکفایی و استقلال را همزمان با حفظ ارزش‌های ملی و مذهبی دنبال کرده است.
فعالیت‌های پژوهشکده در چهار حوزه اصلی
یزدانفر تشریح کرد: فعالیت‌های پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی در چهار حوزه اصلی تعریف می‌شود که شامل انجام تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای برای حل مشکلات صنایع شیمیایی با تکیه بر بومی‌سازی دانش فنی، تجاری‌سازی محصولات فناورانه دانش‌بنیان، ارائه خدمات تخصصی و آزمایشگاهی پیشرفته به پژوهشگران و مراکز علمی و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و انتشار نتایج تحقیقات است.
وی افزود: این فعالیت‌ها در قالب چهار گروه پژوهشی، پنج مرکز خدمات تخصصی و یک مرکز نوآوری توسط جوانان نخبه و متخصص کشور اجرا می‌شود.
دستاوردهای شاخص در مسیر خودکفایی
رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با اشاره به تجربیات خود در بیش از ۲۰ سال فعالیت علمی در حوزه شیمی تجزیه گفت: یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تخصصی من، بهینه‌سازی و اجرای روش‌های میکرواستخراج و تعیین مقادیر بسیار کم آلاینده‌های آلی و فلزی است که در قالب بیش از صد مقاله علمی منتشر شده است.
وی افزود: دستاوردهای این حوزه منجر به تأسیس مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی در سال ۱۳۸۴ و راه‌اندازی شش آزمایشگاه تخصصی تحت این مرکز شده است. در این راستا، اجرای چندین ده طرح پژوهشی ملی به‌ویژه طرح پایش باقیمانده سموم و آلاینده‌های شیمیایی در محصولات کشاورزی و غذایی از سال ۱۳۹۰ تاکنون، یکی از مهم‌ترین اقدامات پژوهشکده بوده که نتایج آن مبنای بسیاری از سیاست‌های کلان ملی قرار گرفته است.
پژوهشکده؛ نگین پر افتخار مجتمع تحقیقاتی جهاد دانشگاهی
یزدانفر در ادامه اظهار داشت: پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، با شعار سازمانی خود به‌عنوان یک سازمان پژوهشی، دانش‌بنیان، متعالی، پایدار، چابک، خلاق و کارآمد، پیشرو در تجاری‌سازی یافته‌های علمی در حوزه صنایع شیمیایی است که نقش مؤثری در ارتقاء علم، فناوری و اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
این مقام مسئول تأکید کرد: جهاد دانشگاهی به فرموده رهبر معظم انقلاب، از رویش‌های اصلی انقلاب اسلامی و یکی از امیدهای کشور در زمینه رشد علم و فناوری و پیشرفت با تکیه بر توان داخلی است و پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین بخش‌های آن، این مسیر را با قدرت ادامه می‌دهد.
بومی‌سازی دانش فنی مواد شیمیایی و توسعه آزمایشگاه‌های تخصصی، نقطه قوت پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی
نجمه یزدانفر، رئیس پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی، در ادامه سخنان خود، به اهمیت جداسازی و شناسایی ترکیبات شیمیایی در بومی‌سازی و مهندسی معکوس مواد اشاره کرد و گفت: یکی از زمینه‌های تخصصی دیگر، جداسازی و شناسایی ترکیبات است که به‌عنوان گام نخست در مهندسی معکوس و بومی‌سازی دانش فنی ساخت مواد شیمیایی در ده‌ها طرح پژوهشی تدوین شده است. این فعالیت‌ها با همکاری تخصص‌های شیمی و مهندسی شیمی پژوهشکده، منجر به بومی‌سازی ده‌ها ماده شیمیایی و طبیعی شده که بسیاری از آنها برای نخستین بار در کشور ساخته شده‌اند.
بومی‌سازی پکیج افزایه‌های سیمان حفاری و مواد استراتژیک
یزدانفر افزود: از جمله این مواد شیمیایی، پکیج کامل ۱۲ نوع افزایه سیمان حفاری است که تولید نیمه‌صنعتی آن سال گذشته افتتاح شد. با توجه به پشتوانه تحقیقاتی قوی پژوهشکده، ما تنها مجموعه‌ای در کشور هستیم که توان تأمین کامل این مواد و بهینه‌سازی فرمولاسیون آنها را متناسب با شرایط میادین نفتی و ادوات حفاری داریم. همچنین، بومی‌سازی انواع بایوسایدها، ضدخوردگی‌ها و آنتی‌فوم‌ها از دیگر دستاوردهای مهم ماست که روز به روز در حال توسعه است.
مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی؛ مرجع معتبر شرکت‌های نفتی و سازمان‌های نظارتی
وی درباره جایگاه مرکز خدمات تخصصی آنالیز شیمیایی پژوهشکده اظهار داشت: تفاوت عمده جهاد دانشگاهی و پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی با مراکز دانشگاهی و آزمایشگاه‌های خصوصی در تلفیق علم و عمل به‌صورت همزمان است؛ جایی که در مراکز دانشگاهی اولویت علوم بنیادین است و در مراکز خصوصی بیشتر به امور عملیاتی توجه می‌شود. مرجعیت و خوش‌نامی مرکز آنالیز شیمیایی، حاصل تلاش تیمی متخصص، مجرب و متشکل از سه دانشیار، هفت استاد و دکتر و بیش از ۳۰ کارشناس ارشد و کارشناسی متبحر در رشته‌های شیمی تجزیه، مهندسی نفت، محیط زیست، بیوتکنولوژی، میکروبیولوژی و صنایع غذایی است.
این مقام مسئول افزود: طی ۲۰ سال فعالیت مستمر، این تیم با شناسایی نیازهای واقعی علمی و صنعتی کشور، خدمات پژوهشی و آزمایشگاهی در حوزه سلامت و امنیت غذایی، آزمون فراورده‌های نفتی و محیط زیست را ارائه داده است و در برخی آزمون‌ها مانند تعیین حلال‌های نفتی در رزین‌ها و اندازه‌گیری فورفورال در فراورده‌های نفتی و تعیین آلاینده‌های آلی در مواد غذایی و آب آشامیدنی، منحصر به فرد و مرجع است.
دستیابی به دانش فنی کاتالیست‌های استراتژیک صنعت نفت و کاهش وابستگی به واردات
یزدانفر درباره پروژه‌های کاتالیست‌های استراتژیک گفت:کاتالیست‌ها از نیازمندی‌های استراتژیک صنعت نفت هستند و پژوهشکده تجربیات زیادی در این زمینه دارد. در سال‌های اخیر علاوه بر تدوین دانش فنی کاتالیست‌ها و جاذب‌های گوگردزدا، روش‌های نوین گوگردزدایی برای شیرین‌سازی فراورده‌های نفتی مانند مازوت و ترکیبات جانبی روغن موتور در دستور کار است و به زودی به نتایج مطلوبی خواهیم رسید. این پروژه‌ها می‌توانند وابستگی کشور به کاتالیست‌های وارداتی را به شدت کاهش دهند.
گسترش همکاری‌های بین‌سازمانی در توسعه فناوری‌های شیمیایی
وی درباره همکاری‌های پژوهشکده با سازمان‌ها گفت:همکاری با سازمان حفظ نباتات و موسسه تحقیقات گیاه پزشکی، عمدتاً در زمینه خدمات آزمایشگاهی و کنترل کیفیت سموم دفع آفات نباتی است. با توجه به رویکرد این سازمان‌ها در جایگزینی سموم شیمیایی با اسانس‌های طبیعی و بهینه‌سازی فرمولاسیون سموم، این همکاری برای افزایش سلامت جامعه افتخاری بزرگ برای پژوهشکده است.
نجمه یزدانفر در ادامه تأکید کرد که توسعه همکاری‌های بین‌سازمانی در جهت مأموریت جهاد دانشگاهی برای حل مسائل علمی و صنعتی کشور، به ویژه در حوزه فناوری‌های شیمیایی، ادامه خواهد داشت؛ البته لازم به تأکید نیست که این طرح عظیم در فازها و مراحل کوچک‌تر و به مرور زمان تکمیل خواهد شد و ان‌شاءالله موجب افتخار و سربلندی کشور و همچنین مولود ارزشمند و اصلی انقلاب اسلامی، یعنی جهاد دانشگاهی همیشه سرافراز، در سطح ملی و منطقه‌ای خواهد بود.
پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی و رقابت در بازارهای جهانی
یزدانفر درباره حضور بین‌المللی پژوهشکده گفت: جهاد دانشگاهی و به تبع آن پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی، بر اساس ماموریت ذاتی خود و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، که بارها فرمودند: جهاد دانشگاهی از جمله نهادهایی است که ما به آن برای آینده علمی کشور امید داریم، همواره تلاش کرده است به مسائل پیچیده و دشوار ورود کند. بنابراین دستاوردهای این پژوهشکده نه تنها در کشور بلکه در بسیاری از کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن، مورد نیاز است. مواد شیمیایی دانش‌بنیان پژوهشکده، با محصولات‌های تک جهاد دانشگاهی رقابت می‌کنند و هم محصولات آماده و هم دانش فنی تولید این مواد، در کشورهای منطقه متقاضیان فراوانی دارد. همکاری‌های مشترک برای ایجاد خط تولید برخی از این مواد در مناطق مرزی و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در دست بررسی است.
وی افزود: مواد طبیعی استخراج‌شده از گیاهان بومی و محصولات کشاورزی ایران که با دانش فنی پژوهشکده توسعه یافته‌اند، کیفیتی عالی و رقابتی در بازارهای جهانی دارند که این موضوع از طریق همکاری با بخش خصوصی و انتقال دانش ارزشمند به بازار در حال پیگیری است.
چشم‌انداز ۱۰ ساله پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی
یزدانفر در خصوص اهداف آینده پژوهشکده بیان کرد:رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از دیدارهای اعضای جهاد دانشگاهی فرمودند: این که شما در صفوف مقدم علم در بعضی بخش‌ها حرکت می‌کنید و آن را برای پیشرفت علمی، صنعتی و فناوری کشور به‌کار می‌گیرید و تحقیق را رشد می‌دهید، یعنی این گلخانه دیگر گلخانه نیست، بلکه فضای باز و معطری است که در حال گسترش است و من طرفدار این گسترش هستم؛ باید این گسترش روزبه‌روز بیشتر شود.
وی گفت: بر اساس این منویات که بارها تکرار شده است، شاخ و برگ‌های سرسبز درخت تنومند جهاد دانشگاهی هم‌اکنون در سراسر کشور گسترش یافته و هر واحد، سازمان، پژوهشکده، پژوهشگاه و دانشگاه جهاد دانشگاهی موظف است راهبری گروه‌های کوچک صاحب ایده و شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را برعهده گرفته و در مسیر پیشرفت دانش‌بنیان کشور حرکت کند.
وی افزود: چهار سرفصل اصلی فعالیت‌های پژوهشکده که پیش‌تر ذکر شد، به دقت و بر اساس این سیاست در حال توسعه است و سه راهبرد کلیدی زیر سرلوحه اقدامات آتی ما قرار دارد: یک توسعه فعالیت‌های پژوهشی آینده‌پژوهانه، به ویژه در حوزه ذخیره‌سازهای نوین انرژی و انرژی‌های نو مانند ابرخازن‌های الکتروشیمی و باتری‌های شارژ سریع که دانش فنی آزمایشگاهی آن پس از سال‌ها تحقیق در پژوهشکده ایجاد شده و آماده توسعه در مقیاس نیمه‌صنعتی است. دوم توسعه فعالیت‌ها و راهبری زنجیره ارزش مواد شیمیایی، طبیعی و زیست‌پایه، خصوصاً در حوزه مواد کلیدی و تحریمی صنایع مختلف، با بهره‌گیری از تجارب ارزشمند تدوین دانش فنی و ظرفیت‌های استان البرز و سوم توسعه فعالیت‌های تخصصی آزمایشگاهی و پیگیری اجرای طرح کلان توسعه‌ای مجموعه آزمایشگاهی جامع و مرجع جهاد دانشگاهی به عنوان معتبرترین و جامع‌ترین مرجع آزمایشگاهی کشور.
مرکز نوآوری صنایع شیمیایی کیمیاگران؛ حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
یزدانفر تصریح کرد: یکی از اقدامات ویژه پژوهشکده، راه‌اندازی مرکز نوآوری صنایع شیمیایی کیمیاگران است که با هدف حمایت و مشارکت با تیم‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های نوپای فعال، و جذب ایده‌های نو در حوزه‌های ذکر شده، فعالیت می‌کند. تاکنون این مرکز چندین شرکت فناور نوپا را مورد بررسی قرار داده و مراحل جذب و حمایت علمی-تخصصی از آنها در حال پیگیری است. ان‌شاءالله فراخوان جذب و پذیرش تیم‌های فناور به‌زودی و به مناسبت سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی منتشر خواهد شد.
