به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:
مفهوم شهر هوشمند بر جمع‌آوری و تحلیل مستمر داده‌ها استوار است؛ داده‌هایی درباره حرکت، مصرف انرژی، الگوهای ترافیکی و حتی سلامت شهروندان. این داده‌ها برای مدیریت بهینه منابع ضروری هستند، اما همزمان، خطر ایجاد یک «دولت نظاره‌گر» (Surveillance State) را افزایش می‌دهند.
داده‌هایی که ردیابی می‌شوند:
در یک شهر هوشمند، داده‌ها از منابع مختلفی جمع‌آوری می‌شوند:
دوربین‌های نظارتی متصل به AI:
این دوربین‌ها می‌توانند چهره‌ها را شناسایی کرده، رفتارهای پرخطر را ردیابی و وسایل نقلیه را ثبت کنند.
سنسورهای محیطی:
سنسورهایی که کیفیت هوا یا میزان سر و صدا را اندازه‌گیری می‌کنند، می‌توانند الگوهای زندگی افراد در مناطق مختلف را استخراج کنند.
سیستم‌های پرداخت الکترونیک:
هر بار که فردی از مترو استفاده می‌کند یا عوارض پرداخت می‌کند، یک برچسب زمانی و مکانی از او ثبت می‌شود.
تضاد میان امنیت و حریم خصوصی:
حامیان شهر هوشمند استدلال می‌کنند که جمع‌آوری داده‌ها برای پیشگیری از جرم و جنایت، مدیریت بحران‌های شهری (مانند سیل یا زلزله) و تخصیص بهتر منابع ضروری است. با این حال، منتقدان معتقدند که حتی داده‌های بی‌نام و نشان (Anonymized) نیز می‌توانند در فرآیندهای پیچیده تحلیل داده، دوباره به هویت فرد اصلی مرتبط شوند.
راهکارهای قانونی و فنی برای موازنه:
برای حرکت در این مسیر، نهادهای شهری باید اصول زیر را رعایت کنند:
حفظ حریم خصوصی با طراحی (Privacy by Design):
حفظ حریم خصوصی باید از همان ابتدا در طراحی سیستم‌های جمع‌آوری داده در نظر گرفته شود، نه به‌عنوان یک افزودنی بعدی. این شامل رمزنگاری قوی و ذخیره‌سازی محدود داده‌ها است.
شفافیت و هدف مندی:
شهرداری‌ها باید به صراحت اعلام کنند که چه داده‌هایی جمع‌آوری می‌شوند، برای چه مدتی نگهداری می‌شوند و هدف از استفاده از آن‌ها چیست. داده‌ها باید فقط برای همان هدف اولیه استفاده شوند.
کنترل شهروند بر داده‌ها:
شهروندان باید حق دسترسی، اصلاح و حذف داده‌هایی که از آن‌ها جمع‌آوری شده است را داشته باشند (شبیه به GDPR در اروپا).
بدون ایجاد یک چارچوب نظارتی قدرتمند و مستقل که دسترسی به داده‌های جمع‌آوری شده را به‌دقت کنترل کند، پروژه‌های شهر هوشمند در ایران، به‌جای رفاه، به ابزاری برای نظارت گسترده تبدیل خواهند شد.
