18 هزار تعاونی در کشور مخصوص زنان است / خدمات، بیشترین فعالیت تعاونی‌های زنان

وضع تعاونی‌های زنان چگونه است؟

تا آذرماه سال 1391 در ایران 183 هزار و 277 شرکت و اتحادیه تعاونی در بخش‌های مختلف اقتصادی به ثبت رسیده است. 43 میلیون و 554 هزار و 170 نفر (بیش از 58 درصد جمعیت کشور) در شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی عضویت دارند که 74.5 درصد آنان مرد و تعداد 10 میلیون و 452 هزار و 803 نفر معادل 25.5 درصد زن هستند. میانگین تعداد عضو زن در هر تعاونی 18 نفر است.

وضعیت تعاونی‌های کشور تا آذرماه سال 1391

تعداد تعاونی‌ها و اتحادیه‌های زنان ثبت شده توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا آذرماه سال 1391، 18 هزار و 455 تعاونی و اتحادیه با عضویت 335 هزار و 316 نفر زن است؛ به عبارت دیگر 10 درصد کل شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی که تا تاریخ مذکور به ثبت رسیده‌اند، در زمره تعاونی‌های زنان هستند، این آمار نشان می‌دهد که 88.5 درصد اعضای تعاونی‌های مذکور، زن و تنها 11.5 درصد مرد هستند. میانگین میزان سرمایه در تعاونی‌های زنان 171 هزار و 813 هزار ریال و میانگین اشتغالزایی10 نفر است.

بر اساس آمار توزیع تعاونی‌های زنان ثبت شده به تفکیک 14 گرایش اصلی از جمله مسکن، صنعت، معدن، اعتبار، حمل و نقل، کشاورزی و چند منظوره، سه گرایشی که تعاونی‌های زنان بیش از سایر گرایش‌ها تشکیل شده است به ترتیب تعاونی‌های خدمات ،تعاونی‌های صنعتی و تعاونی‌های کشاورزی هستند که جمعا نزدیک به 85 درصد تعاونی‌های زنان را شامل می‌شوند. هر سه گرایش اصلی صنعت، خدمات و کشاورزی نقش مهمی در توسعه پایدار و اشتغال کشور ایفا می‌کنند.

وضعیت تعاونی خاص زنان (تعاونی‌هایی که حداقل 50 درصد اعضای آن زن باشند)

چرا تعاونی‌های زنان مهم هستند؟

امروز سازمان‌های بین‌المللی، تشکیل تعاونی‌های زنان را به عنوان یکی از راهبردهای اساسی کاهش نابرابری‌های جنسی و افزایش مشارکت در کلیه امور اقتصادی و اجتماعی به دولت‌ها توصیه می‌کنند تا جایی که سازمان جهانی کار(ILO) انجام فعالیت تعاونی برای زنان را شرافتمندانه‌ترین نوع فعالیت اقتصادی می‌داند و در توصیه‌ای در جهت ارتقای تعاون تاکید می‌کند که «افزایش مشارکت زنان در جنبش تعاونی در همه سطوح به ویژه سطوح مدیریتی و رهبری مورد توجه ویژه قرار گیرد.»

وضعیت زنان در عرصه مدیریتی تعاونی‌ها در کشور جالب توجه است. به گفته غلامحسین حسینی‌نیا، معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در حال حاضر ۱۷ درصد مدیران عامل تعاونی‌های کشور و ۲۳ درصد اعضای هیات مدیره و بازرسان تعاونی‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.

از آن گذشته ارتقای منزلت زنان در جوامع و تعاونی‌ها، همواره برای نهضت تعاون از اهمیت بسزایی برخوردار بوده به نحوی که اتحادیه بین‌المللی تعاون (ICA) در سال 1995 قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که در آن اعضای اتحادیه بر لزوم برابری جنسیتی زن و مرد به عنوان اولویتی جهانی تاکید کردند.

از سوی دیگر براساس سرشماری سال1390، جمعیت کشور 75 میلیون و 149 هزار و 669 نفر گزارش شده است که از این رقم 50.4 درصد مرد و 49.6 درصد زن هستند. نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال 1390 که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در کشور 36.9 درصد است و این نرخ در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 35.8 و 39.8 درصد بوده است. نرخ بیکاری زنان جوان (15 تا 24 ساله) بر طبق این آمارگیری، 42.7 درصد بوده که نشان دهنده شرایط نامناسب بازار کار به طور عام برای زنان و به طور خاص برای زنان جوان است. در این چارچوب تعاونی‌ها بستری برای اشتغال‌زایی برای این گروه هم ارزیابی می‌شوند.

مشکلات زنان در تعاونی‌ها چیست؟

عدم دسترسی زنان به منابع مالی کافی و عواملی همچون فقدان وثیقه و تضمین، ناکافی بودن میزان وام، بالا بودن نرخ بهره بانکی و مواردی از این دست را می‌توان از جمله عوامل محدود کننده سرمایه‌گذاری و تولید زنان به شمار آورد.

از سویی دیگر ضعف در بازاریابی محصولات تولیدی و نبود فرهنگ باورپذیری نسبت به مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی، موجب شده تا مسوولان با این تصور که زنان توانایی اداره امور یا بازگرداندن وام و تسهیلات را ندارند، در اختصاص وام احتیاط کنند.

در گزارش سازمان جهانی کار درباره تساوی در کار (2003)، هفت محدویت عمده برای زنان کارآفرین شناسایی شده که یکی از آن‌ها دسترسی کمتر زنان به اعتبارات نسبت به مردان به دلیل ضعف مسایل مربوط به ضمانت و مقادیر کم اعتبارات و نیز نگرش منفی در خصوص توان بازپس‌دهی پایین زنان کارآفرین از سوی متصدیان وام است.

عکس از ایرنا