تهران مدرسه گسل هاست و نمی تواند به عنوان پایتخت ادامه مسیر بدهد

دکتر سعید هاشمی طباطبایی،معاون توسعه مدیریت و منابع مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر) گفت: بحث پایتخت موضوعی است که برای همه دارای اهمیت است. تهران نسبت به 50سال پیش شهری پرجمعیت و با خطرپذیری بالا است، این شهر علاوه بر اینکه از نظر جمعیت برای زندگی امن نیست بلکه از نظر ساخت و ساز های غیر اصولی و فرسوده بودن ساختمان ها نیز امنیت خاطر ندارد. از این رو بیشترین چیزی که باید به آن اهمیت داد بحث ساخت و ساز است.

دکتر طباطبایی افزود: من هم با نظر دکتر عکاشه موافق هستم که گفتند باید پایتخت 50سال پیش تغییر می کرد چرا که هم جمعیت افزوده شده و هم ساختمان ها قوام خود را از دست داده اند از این رو بیشتر باید به بحث سازه ها مانور داد. بنابراین مسایل ساخت و ساز را به دو قسمت تقسیم می کنیم. ساخت و ساز پایدار در رابطه با زلزله و ساخت و ساز پایدار با توجه به مسایل انسانی است. در مبحث اول یعنی سازه پایدار در رابطه با زلزله که دولت نقش حاکمیتی دارد و شاید برای بخش  خصوصی امکان پذیر نباشدکه این کارصورت بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر کشور پیشرفته ای مانند ژاپن که زلزله های متعددی در آن رخ می دهد اما حداقل خسارات مالی و جانی دارد بنابراین اگر ما هم مطالعه داشته باشیم که کشور ژاپن چه کار هایی صورت داده وچه اصولی را رعایت می کند شاید به یک سری از پاسخ ها در یک مرحله ای برسیم.

دکتر طباطبایی تصریح کرد: اگر قرار است شهر تهران نه تنها به عنوان پایتخت بلکه به عنوان شهر غیرسیاسی و غیر اقتصادی هم ادامه حیات بدهد ما باید یک ساخت و سازپایدار داشته باشیم که هنگام وقوع زلزله با بحران روبه رو نشویم و خسارات غیر قابل جبرانی بر کشور تحمیل نشود. بنابراین اولین چیزی که باید در نظر بگیریم  ساختگاهی است که قرار است ساختمانی بر آن ساخته شود و این ساختگاه باید دارای مشخصه ای باشد که یک ساختگاه اصولی و جهانی است، باشد.

معاون توسعه مدیریت و منابع مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی  با بیان اینکه برای هر شهری چه شهر های جدید و چه شهرهایی که قرار است ساخت و ساز جدیدی در آن رخ بدهد باید ابتدا مطالعات زیر ساختی آن انجام بشود، گفت: تقریبا سال83 بود که آن زمان من به وزیر راه و شهرسازی  وقت پیشنهاد کردم که اگر قرار است یک شهرک اقماری جدیدی ساخته بشود بهتر است مطالعات اولیه آن که ژئوتکنیک لرزه ای نام دارد صورت بگیرد یعنی اینکه ما یک سری گسل داریم که  یا توان لرزه زایی دارند یا ندارند ، در هر صورت مراحلی هست که می توان حدود این گسل ها را مشخص کرد.

وی افزود: در حال حاضرمطالعات ژئوتکنیکی برای چند شهر مانند شهرهای بم، شیراز، سمنان، اردبیل، شاهرود و پردیس صورت گرفته است.این مطالعات به ما یادآوری می کنند که اگر زلزله ای قرار است رخ بدهد در کدام قسمت از این منطقه ای که ساخت و ساز انجام می دهیم بیشترین نیرو و در کدام قسمت کمترین نیرو را وارد می کند بنابراین به شهرساز اطلاع می دهد که باید چه کار بکند اگر قرار است یک مکانی به بیمارستان تبدیل بشود و یا مدارس ساخته بشود که تجمع بیشترانسانی در آن قرار دارد مسلما در جاهایی باشد که مشکل کمتری داشته باشیم.

دکتر طباطبایی یادآورشد: به طور مثال در شهرپردیس در جایی که قرار بود ساخت و ساز درآنجا صورت بگیرد در مطالعه اولیه یک گسلی را پیدا کردیم که روی نقشه وجود نداشت بنابراین اگر بدون مطالعه و تنها به نقشه اکتفا می شد و در این قسمت ساخت و ساز صورت می گرفت دو خطر وجود داشت یکی خطر جابه جایی که باعث می شود ساختمان تخریب بشود ودیگری هم لغزش است، سپس ما پیشنهاد کردیم در آن قسمت ها که گسل وجود دارد نباید ساخت و ساز و سکونتگاه انسانی باشد و بهتر است در اینگونه جاها پارک و فضای سبزی ایجاد شود. همچنین ممکن است در جایی تشخیص داده شود که تنها مجاز به ساخت 2طبقه باشند که در هنگام وقوع زلزله آسیب نبیند.در برخی موارد حرکت زمین لرزه و حرکت سازه یکی می شود و باعث می شود حرکت دو چندان بشود و بدون شک ساختمان تخریب می شود.

دکتر طباطبایی با بیان اینکه آیین نامه 2800زلزله دارای اشکال است، گفت: در شهرهای دیگر هم مطالعه کردیم به این تنیجه رسیدیم که آیین نامه 2800زلزله دارای مشکل است در این آیین نامه خاکی که می گوید خاک مرغوب است بنابر مشخصاتی که درآنجا وجود دارد طراح نمی تواند با چیزی که درآیین نامه به او داده اند طراحی آن قسمت را انجام بدهد و اگر این کار را  بکند دچار مشکل خواهد، اما امیدواریم ویرایش جدید آیین نامه 2800 مشکلات را حل کند.

وی گفت: هر جوری که فکر می کنیم تهران را به عنوان پایتخت قبول کنیم با فکر جور در نمی آید، در یک جلسه ای با چند تا از دوستان و کارشناسان خارجی که به ایران آمده بودند صحبت می کردم، وقتی نقشه گسل ها را به آنها نشان دادم یک واژه زیبایی بکار بردند آنها گفتند تهران مدرسه گسل ها است. تهران گسل های بسیار متعددی دارد که می تواند آن توسعه ناپایداررا به وجود بیاورد و اگر قرار است توسعه پایدار داشته باشیم باید مطالعات انجام بشود.

سعیدهاشمی طباطبایی در پایان گفت: اما در کل باید بگویم قوانین ما ناقص هستند واین موارد ما را دچار مشکل و ابهام می کند و باید اصلاح بشود و امیدواریم با قانون گذاری بهتر ما یک ساخت و ساز بهتری را داشته باشیم.

همچنین شکرچی زاده رییس مرکز تحقیقات راه، ومسکن و شهرسازی نیز در خصوص جابه جایی پایتخت و مطرح شد آن در این مرکزبه خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا گفت: هنوز به صورت رسمی گزارش یا مطالبی در خصوص انتقال پایتخت به این مرکز ارجاع داده نشده است اما وزیر راه و شهرسازی موضوع را برای بررسی به یک گروهی ارجاع دادند که صحبت های اولیه در داخل مرکز انجام شده اما پروژه خاصی هنوز صورت نگرفته است.