32بلای طبیعی کشورمان را تهدید می کند

گروه دانش خبرگزاری دانا - پروفسور بهرام عکاشه: به دلیل تنوع نیازهای انسان و عدم امکان دسترسی آسان به آنها و به خصوص سرشت انسان برای زندگی در جمع، طی دوره های تکامل به خصوص طی هزاره های اخیر،سنگ بنای منزلگاه گذاشته شد، درواقع شروع شگل گیری روستاها،شهرها و حتی کشورها به حقیقت پیوست.

کره زمین با عمری حدود 4هزار و600میلیون سال در فاصله حدود 150کیلومتری خورشید با سرعت حدود 30کیلومتر برثانیه به دورآن می چرخد و با سرعت خطی تا میزان هزارو 670کیلومتربر ساعت حول محور خود دوران می کند، این چرخش و دوران ها و نیز دمای چند هزار درجه ای درون خود،منزلگاه ما و دیگر جانداران است.

مکان تجمع وزندگی انسان ها در یک محدوده تعریف شده با تشکیلات خاص سازمان یافته همراه با تسهیلات پیشرفته زندگی تعریفی برای یک زندگی شهری به عبارت دیگر شهر نشینی است.

برای تعریف یک شهر استاندارد برنامه ریزی،طراحی،عمران شهری و موضوع های دیگر  نیازمند است. شکل دهی فیزیکی بافت های یک شهر به عبارت دیگر طراحی ساختمان ها،فضاها،چشم اندازها و...از جمله نکات حساسی برای تعریف عمران و آبادانی شهری به شمار می آیند. نکته مهم اینکه طراحی شهر در واقع بخش اصلی از هویت شهروندان یک شهر است، بحثی مهم همراه با اما و اگرها. در واقع رشته عمران و در کل مجموعه مهندسی عمران برای انواع مقوله های شهر حرف ها و بحث های زیادی برای ارایه دارد که در این کوتاه سخن نمی  کنجد.

در رابطه با بحث شهرنشینی معمولا با موضوع هایی نطیر بافت شهری، بافت فرسوده، آلونک نشینی، درون، حاشیه وبیرون شهری، سکونت در کنار شهر و نیز شهرک های اقماری شهرهای بزرگ، سروکار داریم که هرکدام ازاین گروه ها مسایل و مهم و متنوع خود را دارند.

برای نمونه.. قبل از دهه40(حدود نیم قرن پیش) در کشورمان شهرنشینی جذبه خاصی نداشت به عبارت دیگرتنها یک سوم جمعیت کشور در شهرها سکنی داشتند.نخستین زاقه وآلونک نشینی تهران به80سال پیش بر می گردد و رشد روند آلونک نشینی تهران عملا ازسال 1235با اجتماعاتی درجنوب شهرشروع شد.

اما جاذبه های شهری و گسترش انواع تاسیسات شهری ( نظیر گاز، برق، تلفن، آب و شبکه ارتباطی درون شهری و غیره..) و از طرفی دیگر افزایش سریع در درآمد های نفتی کشور وبالاخره عدم موفقیت اصلاحات ارزی، عوامل مهم خالی شدن روستاها و روستا نشینی و حرکت به سوی شهرها(به خصوص مراکز استان ها) شد.طبق آمار بیش از90درصد خانواده های حاشیه نشین شهر تهران روستایی، کشاورز، خورده مالک و دو سوم آنها کارگرساده بودند. به خصوص عدم کارایی اقتصاد کشاورزی روستایی عمده عامل مهاجرت به سمت و سوی شهرها بوده و هم اکنون نیز شدت بیشتری دارد، عاملی که سبب کوچ از روستاها و زندگی در حاشیه شهرها شده است.

لازم به ذکر است حاشیه نشینی بیشتر خاص کشورهای در حال توسعه است در صورتی که کشورهای توسعه یافته به دلیل تحولات اقتصادی – اجتماعی دارای محله های فقیر نشین درون شهری هستند. محله های بافت فرسوده قدیمی به جا مانده از توسعه فعال شهری است. به عبارت دیگر محله هایی که درگذشته شکوفایی آن زمان را داشته اند ولی با گذر زمان به دلایل مختلف از تحولات به روز عقب مانده اند. اینگونه بافت های فرسوده(نا بسامان) جدا شدن از بتن جوشان شهر واقعیت هایی هستند که بازسازی آنها از جمله ضروت های توسعه شهری تلقی می شوند و همت همه جانبه ارگان ها و مردم(به خصوص ساکنان و مالکان که درآنجا زندگی می کنند) را می طلبد.

باید به این حقیت اعتراف کرد که در تمامی شهرهای کشور محله هایی با بافت فرسوده درون شهری و نیز حاشیه شهری وجود دارد، باید عوامل به وجود آورنده اینگونه محله ها و گستره ها را جستجو کرد و در راهکارهای پیچیده و حساس بازسازی و ساماندهی را به کار گرفت. هم اکنون در تهران بزرگ حدود 3میلیون نفر در اینگونه بافت ها زندگی می کنند و نکته مهم در این است که عمر سازه تنها 3 -4 دهه است و سپس در رده فرسوده قرار خواهد گرفت.

فراموش نکنیم که سرزمین کشورمان را32بلای طبیعی تهدید می کند و سومین مقام را از دیدگاه وقوع حوادث  و از دیدگاه وقوع زلزله درجهان در ردیف ششم قرار داریم.متجاوز از 80درصد شهرهای کشور در معرض خطر زیاد و خیلی زیاد زلزله است. خطری که در طول چند ثانیه ویرانی وسیعی به وجود می اورد.

آیا هنوز وقت آن نرسیده که افکارمان رفتارمان را شکل دهد و تداوم افکار منطقی به نوعی عادتمان شود. دریابیم این عادت ها نوعی شخصیت سازنده اند و شخصیت هدفمند تعیین کننده نوع زندگی و نحوی زیست است. به عبارت دیگر رفتارصحیح،عادت سنجیده شخصیت هدفمند، سرنوشت مسیر تعیین شده توسط خودمان، آرزوهایمان را شکل می دهند. به دست اندرکاران ساختمان و بازسازی یادآورمی شود تنها با رعایت شریعت و طریقت حصول حقیقت و در نهایت معرفت ممکن می شود و بس.