اهمیت این موضوع باعث شد تا خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) گفت وگویی با دکتر مهدی بهادری نژاد، استاد دانشکده مهندسی مکانیک، چهره ماندگار دانشگاه صنعتی شریف، معاون پژوهشی اسبق فرهنگستان علوم، ریيس پیشین انجمن مهندسان مکانيک ايران و انجمن انرژی خورشيدی ايران و مهندس نمونه پایبند به حفظ محیط زیست ترتیب دهد که در ادامه می خوانید.
آقای دکتر چه اهمیت و ضرورتی باعث شد که شما سال ها تحقیقات بی شماری را روی انرژی های خورشیدی داشته باشید؟
انرژی خورشیدی یکی از منابع انرژی پاک و در دسترس کشورمان است که انرژی آن بیش از هزار برابر انرژی مصرفی و نفتی مان است. طبق برآورد من میزان دریافتی ما از انرژی خورشید به طور متوسط در هر روز معادل 18 مگاژول بر متر مربع است که اگر این میزان را ضرب در سطح کل کشور کنیم عددی خیلی بزرگی به دست می آید که اصلا قابل مقایسه با انرژی های مصرفی فسیلی مان نیست. جالب اینجاست که ما با استفاده از یک درصد از زمین هایمان و بازده ده درصد متوسط از انرژی خورشیدی مان نه تنها قادر به تامین انرژی کشورمان هستیم بلکه می توانیم این انرژی را هم به کشورهای دیگر صادر کنیم؛ نه اینکه نفت مان را صادر کنیم. متاسفانه با تمام این امتیازها هنوز استفاده از انرژی خورشیدی در کشور ما در مرحله آزمایشگاهی و تحقیقاتی به سر می برد اما کشورهای اروپایی برخلاف ما آینده نگر هستند از حالا برنامه ریزی 10 سال آینده شان را می کنند. ما صبر می کنیم که کشورهای دیگر چه کاری انجام می دهند بعد مثل سابق به جای تولید محصول و حل مساله مان محصول آن کشور ها را وارد کشورمان می کنیم. شاید اگر این ارث بزرگ به نام سوخت های فسیلی که کثیف و نجس نامیده می شود به ما ارث نمی رسید و ما سعی در اتلاف آن و انهدام محیط زیست نداشتیم، ما هم به فکر استفاده از انرژی ها نویی مانند انرژی خورشیدی می افتادیم. در حال حاضر ما برای کاهش بیماری های ریوی و آلودگی هوای کلانشهرهایمان چاره ای جز استفاده از این نوع انرژی ها نداریم. اگر ما از امروز به سراغ این نوع انرژی ها برویم و پیشگام این مساله در جهان باشیم می توانیم به جای وارد کردن محصول، این چالش مهم جهانی را حل کنیم. ما برای تحقق این امر نیاز به سرمایه گذاری دولت در این زمینه داریم.
این انرژی ها چه کاربردهایی می توانند در زندگی روزمره ما داشته باشند؟ اصولا این فناوری ها در حال حاضر چقدر با صنایع بزرگ ما مثل صنعت خودروسازی و ساختمان سازی گره خورده اند؟
یکی از کاربردهایش این است که ما می توانیم از این انرژی استفاده و آب شور دریا را به آب شیرین تبدیل کنیم. طبق برآورد من، ما می توانیم برای هر متر مربعی كلكتور و آب شیرین کن خورشیدی به طور متوسط در یک سال در یک متر مربع، یک متر مکعب آب تولید کنیم و این آب را به مناطق محروم روستایی جنوب کشورمان که دسترسی به آب شیرین ندارند، برسانیم. کاربرد دیگر این انرژی، استفاده از آبگرمکن خورشیدی برای استحمام است. هرچند این کاربرد انرژی خورشیدی در مقایسه با دیگر کاربردها ارزان تر و راحت تر است اما بازهم این نوع آبگرمکن نسبت به آبگرمکن های فسیلی مقرون به صرفه نیست و ما همیشه روزهای آفتابی نداریم بنابراین باید در کنار این نوع آبگرمکن، آبگرمکن گازی هم داشته باشیم تا مواقع ابری از آن استفاده کنیم. از این آبگرمکن ها فقط می توانیم برای کم کردن مصرف سوخت مان استفاده کنیم یعنی باید در کنار این آبگرمکن دستگاه یدکی یا همان آبگرمکن گازی هم باشد تا زمانی که هوا ابری بود از این نوع انرژی مصرف کنیم. این دستگاه می تواند برای روستاهای محروم که لوله کشی گاز ندارند و نفت سیاه بین آنها توزیع می شود، کاربرد داشته باشد. همچنین ما می توانیم از انرژی خورشیدی برای تولید برق استفاده کنیم و با همین برق آب را به عناصر سازنده اش یعنی هیدورژن و اکسیژن تجزیه کنیم و از این هیدروژن در دستگاهی به نام پیل سوختی برای خودروها استفاده کنیم. این روش 80 تا 90 درصد بازدهی دارد به همین دلیل خودروهایی که با پیل سوختی کار می کنند، دود ندارند زیرا هیدورژن هوا را نمی سوزانند و تنها چیزی که از آن بیرون می آید آب است که می توان این آب را نیز در یک مخزنی جمع کرد و برای مصارف دیگر استفاده کرد. علاوه بر این خودروی پیل سوختی هیچ آلودگی صوتی نیز تولید نمی کند. متاسفانه این روش فرایند تولید هیدروژن بسیار گران و مشکل است. در حال حاضر این تکنولوژی را بسیاری از کشورها استفاده می کنند اما هنوز در مقابله با سوخت بنزین مقرون به صرفه نبوده و هر کسی قادر به خرید این نوع خودرو ها نیست. اگر ما 40 سال پیش در این زمینه شروع به کار و سرمایه گذاری می کریم می توانستیم الان صادر کننده هیدروژن به جهان باشیم. اغلب کشورها هم بیشتر راغب هستند از ما هیدورژن بخرند تا نفت خام؛ متاسفانه در این زمینه سرمایه گذاری اولیه و توجه اساسی نشد و ما همچنان صادر کننده نفت خام به جای این نوع انرژی ها هستیم.
امروزه 192 دولت عضو سازمان ملل متحد تعهد کرده اند تا سال 2015 میلادی مهمترین اصل توسعه پایدار را رعایت کنند به همین دلیل سراغ به کارگیری از انرژی های نو رفته اند، به نظر شما باید در کشور ما هم چه تدابیری در این زمینه اندیشیده شود؟
اول اینکه باید سازمانی موازی با سازمان انرژی اتمی و با همان جایگاه در کشورمان تاسیس شود و وظیفه اصلی آن هم استفاده از انرژی خورشیدی برای تامین نیازهای انرژی مردم و جامعه باشد. در وهله اول این کار در مقیاس وسیع نیاز به اعتبار دارد(حداقل 10درصد بودجه سازمان انرژی اتمی) اما وقتی آغاز به کار کند و گسترش یابد مقرون به صرفه خواهد بود.
دوم، دولت باید تعهد کند در 10 سال آینده هر نیروگاهی که احداث می کند، نیروگاه خورشیدی باشد تا برق مان از این طریق تامین شود.
سوم، دولت به مردم وام کم بهره ( نه بهره 25 درصدی) بدهد تا حداقل طرح استفاده از دستگاه های خورشیدی در مناطق روستایی مان اجرایی شود.
چهارم، باید مساله استفاده بهینه از انرژی ها در بین مردم کشورمان فرهنگ سازی شود.
