آیا حالت استفراغ و تهوع در کودکان مساله جدی و مهمی است؟

علل استفراغ در کودکان بسیار زیاد است. ضمنا در هر مقطع سنی علل خاصی نیز مطرح است. مثلا در شیرخواران زیر 3ماه حتما باید در صورت بروز استفراغ مساله را جدی گرفت زیرا ممکن است بیماری‌های خطرناکی همچون عفونت‌های شدید یا انسداد مسیر روده‌ها عامل آن باشد، اما در کودکان بزرگ‌تر از علل شایع‌تر استفراغ، می‌توان عفونت‌های ویروسی دستگاه گوارش، انواع مسمومیت‌ها از جمله مسمومیت غذایی، تغذیه بیش از حد یا نامناسب با غذاهای چرب، عوارض داروها، عفونت‌های تنفسی بخصوص سینوزیت و آنژین چرکی و بیماری حرکت(استفراغ حین مسافرت) را نام برد.

 اما خطرناک‌ترین علل استفراغ عبارتند از عفونت یا التهاب تقریبی تمام اعضای اصلی بدن(بخصوص دستگاه گوارش)، افزایش فشار داخل جمجمه و انسدادهای مسیر دستگاه گوارش.

مهم‌ترین خطر استفراغ، عدم دریافت مایعات کافی و از دست رفتن آب و املاح از بدن است. که می‌تواند موجب بی‌حالی، خواب آلودگی و رنگ پریدگی شود. ممکن است مواد استفراغی در کودکان کوچک‌تر، وارد مجاری تنفسی شود و موجب انسداد راه هوایی و یا عفونت‌های ریوی شود. 

یکی از بهترین روش های رفع حالت استفراغ، هیدراته نگه داشتن بدن کودک است. کودکان در مقایسه با بزرگسالان در از دست دادن آب بدن مستعدتر هستند. با مشاهده هر یک از علایم خستگی و بدخویی، خشکی دهان و وجود اشک کم در هنگام گریه کردن، بدن سرد(کاهش دمای بدن)، کم بودن غیرعادی ادرار و زرد پر رنگ بودن آن، می توانید به کم آب بودن بدن کودک خود پی ببرید.

بنابراین، برای جلوگیری از کم آبی بدن کودک و یا تسکین حالت تهوع ، او را به نوشیدن آب تشویق کنید حتی اگر حالت استفراغ ادامه داشت. اگر که کودک شما از نوشیدن آب ممانعت می کند، نوشیدنی های طعم دار و خوراکی دیگری را امتحان کنید اما توجه داشته باشید که همیشه از کم ترین میزان شروع کنید.

با گذشت چند ساعت از آخرین استفراغ کودک، توجه داشته باشید که در کنار نوشیدن آب از دیگر غذاهای مایع و آبکی نیز استفاده کنید. در واقع، اکثر مواد مغذی را سعی کنید که در قالب نوشیدنی به او بدهید تا علاوه بر خوردن راحت تر آن، هضم آن نیز راحت باشد. شما می توانید آب میوه هایی مثل سیب و یا آلبالو را نیز امتحان کنید.

استفراغ یک علامت مهم برای بیماری‌های زمینه‌ای محسوب می‌شود. بنابراین نباید آن را به صورت دارویی متوقف کرد. استفراغ در بیماری‌هایی مانند مسمومیت‌ها و عفونت‌های روده‌ای یک مکانیسم دفاعی برای دفع سم یا میکروب وارد شده است. به طور کلي داروهای ضد استفراغ در درمان استفراغ‌های شایع کودکان جایی ندارند و معمولا بي‌تاثیر بوده و خطر عوارض جانبی آنها مانند عوارض عصبی بالاست. باز هم تاکید می کنیم که در چنین مواقعی مایعات کلیدی ترین روش درمان است. اگر که استفراغ کودک شدیدتر شد، حتما با پزشک در میان بگذارید تا در صورت لزوم داروی مناسبی را تجویز کند.

استفاده از زنجبیل برای درمان و یا کاهش علایم بیماری های معده و گوارشی به سال های بسیار دور بر می گردد. اکثر محققان بر این باورند که اثر مواد شیمیایی موجود در زنجبیل بر معده، روده و همچنین مغز و سیستم عصبی باعث کنترل حالت تهوع می شود و در کودکان نیز باعث جلوگیری از این حالت می شود.

مصرف زنجبیل برای کودکان بالای 2 سال بلامانع است اما برای گروه سنی کمتر از 2 سال حتما با پزشک مشورت کنید.

برخی از موارد نشان دهنده یک موضوع و یا بیماری جدی است که باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید، این موارد عبارتند از:

- کودک شما کمتر از 12 هفته سن داشته باشد و بیش از یک مرتبه استفراغ کند.

- استفراغ در کودکان کم وزن یا دچار سوءتغذیه

- در صورت مصرف داروی جدید که احتمال عوارض دارو مطرح باشد.

- در صورت وجود درد شدید شکم، عدم اجابت  مزاج و دفع گاز، تورم واتساع شکم، بی قراری شدید، سردرد شدید، ضربان قلب یا تنفس بسیار تند، اسهال شدید یا حاوی خون و بلغم، استفراغ حاوی خون یا سیاه رنگ، احساس خواب آلودگی یاگیجی و ...

- مطرح بودن احتمال مسمومیت بر اثر علت‌های موجود مانند مصرف غذاهای مشکوک، سابقه سفر، مصرف آب چاه یا چشمه، در دسترس بودن دارو یا سموم برای کودک و...

- علایم شدید کم آبی مانند گود رفتن چشم‌ها، عدم وجود اشک، خواب آلودگی، ادرار خیلی تیره یا عدم وجود ادرار در کودکان شیرخوار به مدت 6 ساعت و درکودکان بزرگتر به مدت 12ساعت.

- اگر که کودک شما پس از 8 ساعت استفراغ کرد و پس از آن به سختی از خواب بیدار شد.