به گزارش گروه سلامت خبرگزاری دانا ( داناخبر )، لوزالمعده یا پانکراس، غده بزرگی است که در قسمت فوقانی شکم و پشت معده قرار گرفته است. این عضو حیاتی بدن از دو غده درون ریز و برون ریز تشکیل شده است که با ترشح آنزیم ها و ترشح آنها به محیط روده به هضم پروتئین، چربی و کربوهیدرات کمک می کنند.
آنزیم های لازم برای هضم مواد غذایی، به صورت غیرفعال داخل کیسه هایی میکروسکوپی در لوزالمعده ذخیره شده اند که پس از خوردن غذا به وسیله محرک های عصبی و شیمیایی به داخل اثنی عشر می ریزند. سپس در آنجا به وسیله موادی که از جدار روده آزاد می شوند و محیط قلیایی که به وسیله ترشحات صفرا ایجاد می شود، به صورت فعال درآمده و شروع به هضم مواد غذایی می کنند. اما اگر این آنزیم ها به جای اثنی عشر، در داخل بافت لوزالمعده فعال شوند، شروع به از بین بردن و هضم بافت خود لوزالمعده کرده که به اصطلاح به آن « پانکراتیت » یا « التهاب لوزالمعده » می گویند.
اما این عارضه بر حسب عامل ایجاد کننده و شدت آن در دو صورت حاد و مزمن وجود دارد.
انواع التهاب های لوزالمعده و علایم آنها
التهاب حاد لوزالمعده:
از جمله عواملی که باعث بروز التهاب حاد لوزالمعده می شوند می توان به اختلالات مادرزادی، عفونت های ویروسی، ضربه های شکمی، سنگ های صفراوی، افزایش چربی خون، مصرف برخی داروها و دیگر عوامل اشاره کرد.
اغلب افراد مبتلا به پانکراتیت حاد بعد از درمان مناسب می توانند بهبودی کامل را به دست آورند اما در برخی موارد ممکن است در اثر خونریزی به غده آُسیب های جدی وارد شود. پانکراتیت شدید نیز می تواند به سایر ارگان های حیاتی مانند قلب، ریه و کلیه ها آسیب وارد کند.
التهاب مزمن لوزالمعده:
در مواردی که اشکالات آناتومی و یا سنگ های صفراوی عامل ایجاد التهاب باشند، بافت لوزالمعده به تدریج از بین رفته و التهاب مزمن ایجاد می شود که بر اساس شدت آن، موجب بروز علایمی از قبیل احساس درد در شکم پس از صرف غذا، اسهال طولانی مدت ناشی از هضم نشدن مواد غذایی، کاهش وزن و حتی در موارد شدیدتر باعث افزایش قند خون نیز می شود.
عواملی که احتمال ابتلا به التهاب لوزالمعده را افزایش می دهند، کدامند؟
التهاب لوزالمعده می تواند هر شخصی را درگیر کند اما ممکن است برخی از افراد را بیش از سایرین تهدید کند.
در این بین افرادی که از سنگ های صفراوی رنج می برند بیشتر در معرض ابتلا به التهاب لوزالمعده حاد هستند زیرا این سنگ ها قادر به مسدود کردن مجرای لوزالمعده و در نتیجه باعث بروز پانکراتیت حاد می شوند.
عواملی که احتمال ابتلا به التهاب مزمن لوزالمعده را افزایش می دهند، عبارتند از:
- برخی شرایط ارثی مانند فیبروز کیستیک ( بیماری است که باعث می شود بدن خلط هایی غلیظ و چسبناک در دو قسمت از بدن از قبیل ریه ها و دستگاه گوارش ایجاد کند. )
- سنگ های صفراوی
- شرایطی مانند تری گلیسیرید بالا و بیماری لوپوس
- اکثر مبتلایان به پانکراتیت مزمن خانم ها هستند اما در برخی مواد ممکن است در آقایان بین سنین 30 تا 40 سال نیز بروز کند.
التهاب لوزالمعده چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص التهاب حاد لوزالمعده پزشکان معمولا آزمایشاتی روی نمونه های خون فرد انجام خواهند داد و سطح آنزیم های گوارشی موجود در خون شما را بررسی می کنند که سطوح بالایی از این آنزیم ها شدت التهاب حاد لوزالمعده را نشان می دهد.
پزشکان همچنین از آزمون های دیگری برای تشخیص این عارضه استفاده می کنند که می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
- تست عملکرد لوزالمعده برای تشخیص اینکه آیا لوزالمعده میزان مناسبی از آنزیم های گوارشی را تولید می کند یا خیر.
- تست تحمل گلوکز برای اندازه گیری میزان آسیب های وارد شده به سلول های موجود در لوزالمعده که انسولین تولید می کنند.
- انجام سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI شکم
- در مراحل پیشرفته تر بیماری، پزشکان آزمایشاتی بر روی مدفوع فرد انجام خواهند داد.
چگونگی درمان التهاب لوزالمعده
بیماران مبتلا به این عارضه باید چند روزی را در بیمارستان بستری شوند و مایعات، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد درد را مصرف کنند. اما نکته قابل توجه این است که در ابتدا باید برای مدتی چیزی نخورده و ننوشید تا لوزالمعده استراحت کند.
اگر از التهاب مزمن لوزالمعده رنج می برید، برنامه درمانی شما شامل رژیم غذایی کم چربی، داروی رفع درد، انسولین برای مبارزه با افزایش قند خون و قرص های آنزیم خواهد بود.
در موارد شددتر ممکن است که نیاز به انجام جراحی داشته باشید. در برخی افراد این عارضه ممکن است که دیابت و یا سرطان لوزالمعده را نیز به همراه داشته باشد و این به دلیل آُسیب هایی است که التهاب مزمن لوزالمعده ایجاد می کند. در این شرایط روش درمانی تغییر خواهد کرد.
