فرزندان آنلاین و تغییر رفتار در خانواده‌ها
درحالی که سرعت و حجم اینترنت در ایران در مقایسه با کشورهای صنعتی و حتی برخی از کشورهای کمتر توسعه‌یافته پایین‌تر است اما میزان رواج استفاده از اینترنت توسط کودکان و نوجوانان آمار بالایی دارد. استفاده ای که هیچ قاعده، نظم و ترتیب قانونی، آموزشی و تربیتی برای آن وجود ندارد.
به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از روزنامه جهان صنعت، مرتضی کریمی در یادداشتی به نقد استفاده بی قاعده کودکان و نوجوانان از اینترنت پرداخت و نوشت:
بی‌حوصلگی، کمبود وقت، کلافه شدن والدین از پرسش‌های کودکان، گران بودن امکانات تفریحی دیگر، وجود فضای رقابت و چشم‌وهم‌چشمی میان والدین و... باعث شده است که والدین به دنبال راه‌حل بسیار آسان‌تری برای پاسخ دادن به نیاز کودکان خود باشند. آن‌ها با خریداری یک تبلت یا گوشی هوشمند به نیازهای کودکان و نیازهای خود یکجا پاسخ می‌دهند!
کودکان رفته‌رفته بر نحوه استفاده از این وسایل مسلط شده و حتی از والدین خود در این زمینه پیشی می‌گیرند بسیاری از والدین باافتخار از اینکه فرزندانشان می‌توانند به‌تنهایی وارد فضای مجازی شده و بازی‌ها یا عکس‌هایی را پیدا کنند، حرف می‌زنند اما نباید از این مسئله مهم غافل شد که ورود به فضاهای مجازی هیچ حدومرزی ندارد و کنترل این کودکان در سنین بعدی به‌مراتب دشوارتر خواهد بود. وجود فیلتر‌های مختلف از طرف نهادهای حکومتی نیز متأسفانه تنها به شکلی سطحی و ظاهری صورت می‌پذیرد.
به‌عنوان‌مثال اطمینان بی‌مورد کودک به یک کاربر اینترنتی که در یک فضای مجازی فعالیت می‌کند، می‌تواند باعث انتقال اطلاعات امنیتی خانه به شخصی که در حقیقت یک سارق است شده یا بدتر از آن، کودک را در معرض آسیب‌های جسمی و روحی قرار دهد.
این احتمالات قطعاً از ورود فرزندان به فضاهای مجازی که دارای مشکلات شرعی و عرفی هستند، خطرناک‌تر است.
اما علاوه بر استفاده سو از اینترنت، مقدار زمانی که فرزندان در فضای مجازی سپری می‌کنند نیز می‌تواند بر کیفیت رفتار آن‌ها در خانواده اثر بگذارد. به‌عبارت‌دیگر، مقدار زمانی که فرزندان در فضاهای مجازی سپری می‌کنند، به معنای غیبت آن‌ها در خانواده خواهد بود به‌خصوص آنکه استفاده از اینترنت در ساعات خاصی از شبانه‌روز می‌تواند نظم زندگی روزمره (ساعات خوابیدن، غذا خوردن، مهمانی رفتن و...) را بر هم زده و فرزندان را از کتاب یا درس خواندن، انجام وظایف خانوادگی، ورزش کردن و انجام سایر وظایف شخصی و اجتماعی بازدارد. البته کیفیت و کمیت رابطه فرزند و والدین و میزان صمیمیت آن‌ها بر میزان و نحوه استفاده فرزندان از اینترنت تأثیر مستقیم دارد. مسلماً وقتی فرزندان از حضور در کنار اعضای خانواده خود لذت ببرند و بتوانند نیازهای عاطفی و روحی خود را ارضا کنند کمتر به سراغ منابع دیگر می‌روند. درحالی‌که در برخی از کشورهای پیشرفته خانواده‌ها می‌توانند با نصب نرم‌افزارهایی حوزه فعالیت فرزندان را محدود کنند اما در آنجا نیز این مشکل وجود دارد که در بسیاری از موارد فرزندان بیشتر از والدین خود به امور فنی مربوط به فضاهای مجازی آشنا هستند. از سوی دیگر، سرعت شکل‌گیری گروه‌ها و فضاهای اینترنتی، پیشرفت‌های فنی و امکان نصب این تجهیزات به روی وسایل سیاری همچون تلفن همراه باعث شده است که کنترل و نظارت بر آن‌ها تقریباً غیرممکن شود. در این کشورها خانواده‌ها، به‌جای کنترل مستقیم و استفاده از سرکوب یا حذف وسایل جدید با آموزشِ نحوه درست استفاده از اینترنت و برقراری روابط صمیمی با فرزندان خود تلاش کرده‌اند الگوهای مناسبی پیش پای فرزندانشان قرار دهند آن‌ها معتقدند که حتی اینترنت باعث شده است تا بتوانند وقت بیشتری را با اعضای خانواده بگذرانند، چراکه امروزه بسیاری از کارها، ازجمله خرید وسایل ضروری، آموزش نکات تربیتی و درسی به فرزندان، آموزش مسائل بهداشتی، پیدا کردن و برنامه‌ریزی برای رفتن به اماکن تفریحی و... از طریق اینترنت ممکن است آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که امکان کنترل مستقیم و سنتی در فضاهای مجازی ممکن نیست. به‌عنوان‌مثال اگرچه می‌توان با استفاده از فشارهای مستقیم یا غیرمستقیم از حضور فرزندان دختر در برخی از فضاهای واقعی جلوگیری کرد اما در فضاهای مجازی این امکان وجود ندارد که افراد را به خاطر جنسیتشان از رفتن به برخی از فضاهای مجازی منع کرد.
امروزه به دلیل اعمال فیلترینگ‌های سطحی و کمی و داشتن حساسیت‌های غیر کارشناسانه، عملاً شاهد استفاده نادرست از اینترنت هستیم. از سویی بسیاری از محققان، دانشجویان، مدیران و ادارات از کیفیت پایین اینترنت در رنج و عذاب بوده و از رقابت با دیگر کشورها محروم‌اند و از سوی دیگر نبود محدودیت یا آموزش‌های کارشناسانه لازم باعث استفاده سوء از آن شده است. درگیر بودن شبانه‌روزی و وسواس گونه بسیاری از کودکان و نوجوانان و حتی جوانان به بازی‌های اینترنت جهانی و داشتن احساس کاذب موفقیت در این بازی‌ها تنها یکی از موارد استفاده نامناسب از اینترنت است.
