به گزارش خبرگزاری دانا این روزها سوزاندن خال‌ها با لیزر خیلی مد شده است ولی آیا واقعا هر خالی نیاز به برداشتن دارد؟ با دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره انواع خال‌ها و روش‌های برداشتن آن به گفتگو نشسته‌ایم.
آقای دکتر! هر خالی که روی پوستمان می بینیم خطرناک است؟
نه، خال‌ها انواع مختلفی دارند و بعضی از آنها شانس بیشتری برای سرطانی
شدن دارند. ملانوم که خطرناک‌ترین سرطان پوستی است، می‌تواند روی بعضی از
انواع خال ایجاد شود. خال‌های مادرزادی با قطر بیشتر از 20 سانتی‌متر
بالاترین خطر را از نظر تبدیل شدن به بدخیمی دارند. خال‌های غیرعادی و
بدشکل نیز شانس زیادی برای تبدیل به ملانوم دارند. ابتلا به این نوع خال
می‌تواند زمینه ارثی داشته باشد و در افرادی که سابقه فامیلی رخداد ملانوم
در آنها وجود دارد، احتمال ابتلا به ملانوم بالاست.
از کجا بفهمیم که خال، سرطانی هست یا نیست؟
برای افتراق یک خال خوش‌خیم از خال سرطانی، باید خال را خوب نگاه کرد و
توجه خاصی به اندازه، شکل، لبه‌ها و رنگ آن داشت. تشخیص زودرس ملانوم
احتمال علاج کامل آن را بسیار بالا می‌برد ولی در مراحل دیررس، درمان
نمی‌تواند جلوی پیشامدهای بد سرطان را بگیرد. معیارهایی که در افتراق
ملانوم از خال معمولی کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
الف) عدم تقارن: خال‌های معمولی اغلب مدور و قرینه هستند ولی ضایعات ملانوم معمولا شکلی نامتقارن دارند. به این ترتیب که اگر بخواهیم خطی فرضی از وسط ضایعه رسم کنیم، قادر به تقسیم‌‌و قرینه‌سازی ضایعه به دو قسمت نخواهیم بود.
ب) نامنظمی لبه‌ها: لبه‌های ضایعات خوش‌خیم معمولا یکنواخت هستند ولی لبه‌های ضایعات بدخیم (ملانوم) اغلب نامنظم و مقرنس و دندانه‌دار می‌باشند.
ج) رنگ: ضایعات خوش‌خیم معمولا به طور یکنواخت رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره و یا سیاه دارند اما در ضایعات بدخیم ملانوما اغلب طیفی از رنگ‌های مختلف وجود دارد (قهوه‌ای روشن یا تیره، سیاه و حتی آبی یا قرمز).
د) قطر: خال‌های معمولی اکثرا کمتر از شش میلیمتر قطر دارند اما ملانوم از نظر اندازه بزرگ‌تر بوده و اغلب بیش از شش میلیمتر قرار دارد.
هر تغییررنگ قهوه‌ای یا سیاهی خال است؟
اگر به صورت یا پوست بدن خود نگاهی بیندازید متوجه خال یا خال‌های متعددی
خواهید شد. باید توجه کنید که هر تغییر رنگی که قهوه‌ای یا سیاه باشد لزوما
خال نیست. به عنوان مثال کک و مک، لنتیگوها و سبورئیک کراتوز از جمله
ضایعاتی هستند که توسط افراد غیر متخصص ممکن است خال تشخیص داده شوند. اکثر
خال‌ها در طی 20 سال اول زندگی ظاهر می‌شوند، گرچه بعضی خال‌ها ممکن است
تا سنین بالاتر نیز ظاهر نگردند. بعد از سن 35 سالگی پیدایش خال جدید نادر
است. به هر حال الگوی رشد خاص خود را دارد. خال‌ها معمولا ابتدا سطح صاف و
به رنگ قهوه‌ای یا سیاه دارند و با گذشت زمان معمولا به کندی بزرگ و برجسته
شده و رنگشان کمی ملایم‌تر می‌شود. در سنین بالاتر خال‌ها به رنگ پوست در
می‌آیند. دوره متوسط این تغییرات حدود 50 سال است. بعد از تماس با نور
خورشید، در سنین نوجوانی و جوانی، هنگام بارداری و یا به دنبال مصرف برخی
داروها یا هورمون‌ها، خال‌ها می‌توانند بزرگ‌تر و تیره‌تر شوند و یا
خال‌های جدیدی ظاهر شوند.
متخصصان پوست چه کمکی به افراد در تشخیص خال‌هایشان می‌کنند؟
اکثر خال‌ها خوش‌خیم و غیر سرطانی هستند و تنها ضایعاتی نیاز به اقدامات
درمانی دارند که به نحوی غیر عادی باشند یا بیمار به لحاظ زیبایی تقاضامند
برداشتن خال‌هایش باشد. هر لکه یا خالی که به طور ناگهانی دچار تغییراتی در
اندازه، شکل و یا رنگ شود و یا دچار خون‌ریزی، خارش یا درد شده و یا زخمی
گردد، نیاز به بررسی بیشتری دارد. همچنین خال‌هایی که بعد از 20 سالگی ظاهر
می‌شوند نیاز به توجه دارند. تنها متخصص پوست است که می‌تواند متوجه شود
که آیا یک خال خطرناک است و یا خطرناک نمی‌باشد و به همین دلیل تنها متخصص
پوست مجرب است که می‌تواند مجوز درمان غیر جراحی خال‌ها را داشته باشد.
پزشک متخصص پوست، به مجرد اینکه شک کند که یک خال ممکن است غیرمعمول باشد
برای کسب اطمینان تمام یا قسمتی از خال را برای جراحی برمی‌دارد و آن را
برای آزمایش به آزمایشگاه آسیب‌شناسی می‌فرستد. اگر فقط قسمتی از خال
برداشته شده باشد و جواب آسیب‌شناسی، سرطان خال باشد بایدکل ضایعه همراه با
قسمتی از پوست سالم اطراف آن مجددا برداشته شود. نمونه‌برداری از یک خال
هرگز به سرطانی‌شدن آن منجر نمی‌شود.
بالاخره بهترین راه برداشتن خال چیست؟
بهترین و علمی‌ترین راه برای برداشتن خال‌ها، جراحی و خارج کردن کل خال تا
چربی زیر جلدی و سپس دوختن پوست توسط بخیه می‌باشد و اگر جراح (متخصص پوست
و یا جراح پلاستیک) ماهر باشد، عموما نتیجه زیبایی عمل بسیار قابل قبول
خواهد بود. روش دیگر، تراشیدن ضایعه توسط تیغ جراحی است و قسمت تراشیده شده
نیز بهتر است برای آزمایش آسیب‌شناسی فرستاده شود البته این روش احتمال
عود مجدد دارد که در این صورت باید به متخصص پوست جهت درمان تکمیلی مراجعه
کرد اما امروزه از لیزرها نیز برای برداشتن خال‌ها استفاده می‌شود.
می‌توان برای سوزاندن خال به پزشکان عمومی مراجعه کرد؟
هرگز این روش و نیز روش‌های غیرجراحی دیگر مثل سوزاندن توسط دستگاه کوتر
یا توسط برخی اسیدها نباید توسط افراد غیرمتخصص پوست انجام شود زیرا تنها
این افراد هستند که می‌توانند از ابتدا تشخیص دهند که آیا یک خال کاملا
خوش‌خیم است و یا نه و در صورت شک به هرگونه بدخیمی هرگز استفاده از
روش‌های غیرجراحی مثل لیزر صلاح نیست. به هر حال اگر متخصص پوست تشخیص داد
که خالی از نظر بالینی کاملا خوش‌خیم است با احتیاط فراوان می‌تواند از
لیزرهای لایه‌بردار برای برداشتن خال استفاده کند. نقص بزرگ این روش این
است که نمونه‌ای برای فرستادن به آزمایشگاه آسیب‌شناسی باقی نمی‌ماند. در
صورتی که به عنوان یک قانون هر بافتی از بدن به خصوص خال که برداشته می‌شود
باید برای آسیب‌شناسی به آزمایشگاه فرستاده شود.
با لیزر می‌توان خال را برداشت؟
استفاده از لیزرهای مورد استفاده برای پاک کردن خال‌کوبی‌ها در مورد
خال‌ها به هیچ‌وجه صلاح نیست زیرا فقط رنگ فعال از بین می‌رود و هنوز
سلول‌های خال باقی می‌مانند ولذا اگر روزی سرطانی شوند، تشخیص آن بسیار
مشکل و دیررس خواهد بود. به هر حال توجه کنید که اغلب مجامع علمی دنیا،
برداشتن خال با لیزر را مورد تایید قرار نمی‌دهند زیرا تاثیر اشعه لیزر روی
سلول‌های رنگدانه‌ساز خال در درازمدت هنوز کاملا مشخص نیست.
با خال‌های مودار چه کنیم؟
برای خال‌های مادرزادی (که اغلب نیز مودار می‌باشند) بهترین راه جراحی و
برداشتن کامل آنها است زیرا خطر سرطانی شدن این خال‌ها در صورت باقی ماندن
از سایر خال‌ها بیشتر است. هرچه سایز خال مادرزادی بزرگ‌تر باشد، خطر تبدیل
آن به ملانوم نیز بیشتر می‌شود.
در مورد روش‌هایی مثل سوزاندن توسط کوتر یا دستگاه رادیوفرکوئنسی نیز همان مسایلی که در مورد لیزر ذکر شد، صدق می‌کند. یعنی این روش‌ها فقط توسط افراد متخصص پوست و فقط در بعضی بیماران خاص قابل استفاده است و این‌طور نیست که هر پزشک غیرمتخصص پوستی مجاز باشد که با هر روش غیرجراحی خال‌های بیمار را بردارد زیرا کوچک‌ترین اشتباه در تشخیص اولیه می‌تواند به مرگ بیمار بینجامد.
