مسئولان حوزه کلان کار کشور و شهرداری تهران هفته گذشته در دیداری مسائل مشترک دو حوزه از جمله موضوع کاهش آسیب های اجتماعی به ویژه مساله کودکان کار را بررسی و عنوان کردند با یافتن راه حلی برای اینگونه مشکلات باید در راستای زیباتر کردن چهره شهر بکوشیم.
به گزارش خبرگزاری دانا، تردیدی نیست، انسان دارای منزلت و کرامت است و حتی اگر فقیر و ناتوان و در گردونه آسیب های اجتماعی در غلتیده باشد، نیاز به ساماندهی دارد.
مسئولان دو حوزه در این دیدار درباره کودکان متکدی و یا کار که در خیابان ها دستفروشی می کنند صحبت و عنوان کردند این کودکان را به پدر و مادر باز می گردانیم و در صورتی که کودک والدینی نداشت سرپرستی آنها را برعهده می گیریم.
« علی ربیعی » وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره جزییات دیدار با شهردار تهران که در 21 شهریورماه جاری انجام شد، گفت : از مهمترین بحث هایی که ما امروز انجام دادیم ایجاد فضای اشتغال با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و شهرداری است. حتی برای آموزش کودکان با فضای کار، پارک هایی ایجاد می شود.
« یک تصمیم مهم ما در این زمینه بود که الان بچه هایی که جمع آوری می شوند بار اول به والدیدشان اخطار داده می شود که اگر بدون والدین باشند از بچه ها نگهداری می کنیم. برای بار سوم با قوه قضائیه هماهنگ شده که اینها با حکم قضایی از خانواده جدا می شوند و برای مدت طولانی تری توسط ما نگهداری خواهند شد تا از تکرار سوء استفاده از آنها کاسته شود . متکدی ها و کودکان از چهارراه ها باید جمع آوری بشوند، اما سایر افرادی که کار می کنند، بحث شد که اینها را سامان بدهیم و در قالب تعاونی ها که اینها خودشان به عنوان مشاغل خدماتی بتوانند از اینها استفاده کنند.
ایجاد پارک هایی برای آشنایی کودکان با اشتغال بحث دیگر ما بود که این تجربه در تمام دنیا هم بوده، که با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و شهرداری تهران و آموزش و پرورش پارک های آشنایی با اشتغال ایجاد شود.»
کودکان متکدی و کار حاصل فقر خانواده ها هستند که راهی کوچه و خیابان های شهر شده اند و حالا تصور می شود که با 'جمع آوری' آنها می توان چهره شهر را زیباتر کرد.
در این طرح کدام موضوع مهمتر است؛ ساماندهی کودکان کار یا زیبایی چهره شهر!
**جای خالی سمن ها در این دیدار
اما در این تعامل جای سازمان های مردم نهاد (سمن) که موثرترین گروه های اجتماعی در کاهش این آسیب ها محسوب می شوند، خالی بود. در گفت و گوی کاری مسئولان دو حوزه گفته شده، نه از سمن ها دعوت شده بود و نه صحبتی از سمن ها شد. عاشقانی که سالهاست داوطلبانه برای رفع و کاهش آسیب های اجتماعی بدون هیچ چشمداشت مادی تلاش می کنند.
حل معضل آسیب های اجتماعی تنها با همکاری و همیاری نهادهای مدنی و دولت قابل حل است.آیا بهتر نیست با تقویت و حمایت سمن ها و فراهم کردن مکان هایی بهتر با امکانات مناسبتر، به این تلاشگران عرصه اجتماعی برای ارتقای سواد و مهارت آموزی و حمایت معنوی کودکان کمک کرد؟
« کودک کار» قربانی فقر است و تا رفاه نسبی برای همه تنگدستان جامعه فراهم نشود، کودک کار هم هست. اگر روزی فقر در جامعه از بین برود، بی تردید کودکان کار هم نظیر سایر کودکان به مدرسه می روند و تحصیل می کنند اما تا آن روز وظیفه برنامه ریزان اجتماعی چیست؟
بسیاری از سمن ها در ساعات غیر از مدرسه خود را مکلف به آموزش کودکان کار کرده اند، زیرا می دانند پدری که از کار افتاده ، مادری که ناتوان است برای زنده ماندن راهی جز کار کودک خود ندارد.
بیشتر و شاید اکثر کودکانی که در خیابان ها کار می کنند دارای پدر و مادرند و بندرت کودکی هستند که در خیابان های شهر رها شده و بدون سرپرست باشد.
**کودکان دارای پدر و مادر فقیر هستند
«محمد» کودک افغانستانی که فال می فروشد، گفت: پدر ندارد اما مادر و دو بردار دارد که هر سه فرزند خانواده برای کمک به مادر کار می کنند.
«جلال» کودک زباله جمع کن که از اراک به تهران برای جمع آوری زباله آمده ، می گفت: پدرم کارگر ساختمانی است و مادرم از کار افتاده، دو خواهر دارم و در تهران زباله جمع می کنم که خرج خانواده ام را بدهم.
«مهدی» کارگر باربر در بازار تهران که از ایلام به همراه خانواده به شهر تهران مهاجرت کرده است ، می گوید: پدرم باربر است اما توان بدنی اش پس از سال ها کار دشوار فرسوده شده است. صبح ها همراه پدرم در بازار تهران باربری می کنم و بعداز ظهرها به سمن حمایت از کودکان کار در پامنار برای آموزش می آیم.
کودکی دیگر در سمن پامنار که در یک خیاطی کار می کرد، دارای پدر و مادر بود اما برای کمک به خرج خانواده صبح ها به سر کار می رفت و عصرها در همان سمن پامنار برای آموزش مراجعه می کرد.
کودک افغانستانی دیگری که به همراه برادرش در چهار راه میرداماد-ولیعصر فال می فروشد و مادرش با چادری که رویش را پوشانده بود و بر پله های ساختمان اسکان از دور از کودکانش مراقبت می کرد، دارای پدر هم بود اما غروبها پس از پایان ساعت مدرسه با مادر به این مکان آورده می شد که فال بفروشد.
وقتی از او پرسیدم، پول هایت را چه می کنی؟، پاسخ داد: پدرم قول داده برایم دوچرخه ای بخرد و همه درآمدم را به پدر می دهم.
بسیاری از کودکان کار دارای پدر و مادر هستند اما به علت فقر خانواده راهی خیابان ها شده اند.
دولت دوازدهم عزم خود را بر از بین بردن فقردر جامعه گذاشته است و این کار نیازمند برنامه های بلند مدت است. از راهکارهای اساسی در این حرکت اجتماعی حمایت از سمن هایی است که کار خود را در کوران جامعه آموخته اند و خانواده ها و کودکان کار به آنها اعتماد دارند.
دکتر حسن روحانی رئیس دولت دوازدهم در برنامه های انتخاباتی خود تاکید کرده بود« رفع فقر و محرومیت در ایران یکی از اهداف بزرگ دولت دوازدهم است.»
روحانی تصریح کرد: «به مردم قول می دهم که در دولت دوازدهم فقر مطلق در ایران برای همیشه رخت بر بکند.»
**آزموده را آزمودن خطاست
'افخم صباغ' یک فعال سازمان های مردم نهاد که در حوزه توانمند سازی کودکان و زنان تلاش می کند به ایرنا،گفت: کودکان کار نظیر سایر شهروندان باید از حقوق انسانی نظیر آموزش ،بهداشت روان و جسم ،تغذیه مناسب و رفاه اجتماعی برخوردار باشند.
«کودکان کار به جای نشستن در پشت نیمکت های مدرسه در کارگاه ها یا خیابان ها مشغول به کار می شوند. فقر و شرایط نامساعد اقتصادی ، عمده ترین عامل ایجاد کار برای کودک و بروز پدیده « کودک کار» است.»
صباغ اظهار امیدواری کرد،هرچند نشست هایی نظیر آنچه که هفته گذشته از سوی مسئولان وزارت کار و شهرداری تهران انجام شد، مثبت است و می تواند نتایج مثبتی داشته باشد، اما براستی بررسی آسیب های تهران بدون حضور نمایندگان سمن های در گیر موضوع، چقدر می تواند به واقعیت نزدیک باشد؟
صباغ با اشاره به مطلبی که از سوی علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست درباره «جمع آوری کودکان کار در خیابان» عنوان و وی گفت « امروز در یک برنامه مشترکی شدت و سرعت به آن می دهیم که بتوانیم چهره تهران را زیبا کنیم» ،افزود: آیا قرار است معضل کودکان کار را حل کنیم یا سیمای شهرمان را زیبا سازیم؟
وی ادامه داد: چگونه تجارب اندوخته شده قبل را نادیده می گیریم و طرح های ناکارآمد را تکرار می کنیم. بیش از 85 درصد کودکان کار در خیابان دارای خانواده هستند.
فعال اجتماعی تاکید کرد: جدا کردن کودکان از خانواده مشکل آن کودک و فقر اقتصادی آن خانواده را حل می کند یا فقط چهره شهر را عوض می کند؟ چرا طرح حمایت اجتماعی رها شده است؟ آیا با ارعاب و تهدید می توان مشکل نیاز به کار کودکان را در خانواده ها حل کرد؟ چه تهدید یک بار باشد چه سه بار چه تغییر اساسی در شرایط این خانواده ایجاد می شود که منجربه تکرار نشود؟ محروم کردن کودکان از زندگی خانوادگی سلب حق کودکان است.
صباغ تاکید کرد: گرفتن امنیت خاطر از کودکان بجز ایجاد ترس و وحشت در کودکان و ایجاد حس انتقامجویی در آنان چه نتیجه ای می تواند داشته باشد؟
وی بیان داشت: در این نشست چرا اشاره به کودکان کاری که در فضاهای سرپوشیده و دور از انظار عمومی کار می کنند،نشد؟
این فعال سازمان های مردم نهاد گفت: بخشی از کودکان کار را کودکان مهاجر افغانستانی تشکیل می دهند.بیشتر این کودکان، نسل سومی هستند که در ایران ساکن هستند و هنوز از حقوق انسانی درخور برخوردار نیستند. ایران از سال 1373 متعهد به اجرای مفاد پیمان نامه حقوق کودک بدون نگاه تبعیض آمیز است.
صباغ ادامه داد: در این جلسه به این موضوع اشاره نشد که چرا پیمانکاران شهرداری از کودکان زباله گرد در تفکیک زباله ها استفاده می کنند؟ صحبت از منع کار کودک نمی شود. فقط بحث جمع آوری کودکان کار است.ایران متعهد به اجرای مقاوله نامه 182سازمان بین المللی کارممنوعیت و محو بدترین اشکال کار کودک است(بصورت مشروط).
وی یادآور شد: ایجاد پارک هایی برای آشنایی کودکان با اشتغال با همکاری سازمان آموزش فنی حرفه ای از راهکارهای دیگر این نشست برای کودکان کار بود.
وی گفت: امیدوارم در این گفتار دقت به موضوع غیرقانونی بودن کار کودکان زیر 15 سال شده باشد. قریب به اکثریت کودکانی که در سرچهار راهها کار می کنند زیر 15 سال سن دارند.
وی در خاتمه تاکید کرد: هیچ آسیب اجتماعی با طرحهای ضربتی به نتیجه نخواهد رسید.تمام اینها نیاز به برنامه های اساسی به همراه زمان بندی مشخص دارد.
**کلام آخر
به گزارش ایرنا، موضوع آسیب های اجتماعی یک شبه پدید نیامده و حاصل سال هایی است که از دست رفته.
برای حل و کاهش آسیب های اجتماعی که رنجی افزون بر پیکر جامعه است،همه باید به میدان بیایند و به طور یقین کسی صالح تر و دلسوز تر از نهادهای مدنی نیست.
بکاربردن لفظ «جمع آوری» برای این کودکان مشکل کار کودک و حتی تکدی گری را حل نمی کند و این کودکان دوباره به خیابان های شهرمان بر می گردند.
صورت مسئله را پاک نکنیم. بهترین راه را انتخاب کنیم.
مسئولان دو حوزه در این دیدار درباره کودکان متکدی و یا کار که در خیابان ها دستفروشی می کنند صحبت و عنوان کردند این کودکان را به پدر و مادر باز می گردانیم و در صورتی که کودک والدینی نداشت سرپرستی آنها را برعهده می گیریم.
« علی ربیعی » وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره جزییات دیدار با شهردار تهران که در 21 شهریورماه جاری انجام شد، گفت : از مهمترین بحث هایی که ما امروز انجام دادیم ایجاد فضای اشتغال با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و شهرداری است. حتی برای آموزش کودکان با فضای کار، پارک هایی ایجاد می شود.
« یک تصمیم مهم ما در این زمینه بود که الان بچه هایی که جمع آوری می شوند بار اول به والدیدشان اخطار داده می شود که اگر بدون والدین باشند از بچه ها نگهداری می کنیم. برای بار سوم با قوه قضائیه هماهنگ شده که اینها با حکم قضایی از خانواده جدا می شوند و برای مدت طولانی تری توسط ما نگهداری خواهند شد تا از تکرار سوء استفاده از آنها کاسته شود . متکدی ها و کودکان از چهارراه ها باید جمع آوری بشوند، اما سایر افرادی که کار می کنند، بحث شد که اینها را سامان بدهیم و در قالب تعاونی ها که اینها خودشان به عنوان مشاغل خدماتی بتوانند از اینها استفاده کنند.
ایجاد پارک هایی برای آشنایی کودکان با اشتغال بحث دیگر ما بود که این تجربه در تمام دنیا هم بوده، که با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و شهرداری تهران و آموزش و پرورش پارک های آشنایی با اشتغال ایجاد شود.»
کودکان متکدی و کار حاصل فقر خانواده ها هستند که راهی کوچه و خیابان های شهر شده اند و حالا تصور می شود که با 'جمع آوری' آنها می توان چهره شهر را زیباتر کرد.
در این طرح کدام موضوع مهمتر است؛ ساماندهی کودکان کار یا زیبایی چهره شهر!
**جای خالی سمن ها در این دیدار
اما در این تعامل جای سازمان های مردم نهاد (سمن) که موثرترین گروه های اجتماعی در کاهش این آسیب ها محسوب می شوند، خالی بود. در گفت و گوی کاری مسئولان دو حوزه گفته شده، نه از سمن ها دعوت شده بود و نه صحبتی از سمن ها شد. عاشقانی که سالهاست داوطلبانه برای رفع و کاهش آسیب های اجتماعی بدون هیچ چشمداشت مادی تلاش می کنند.
حل معضل آسیب های اجتماعی تنها با همکاری و همیاری نهادهای مدنی و دولت قابل حل است.آیا بهتر نیست با تقویت و حمایت سمن ها و فراهم کردن مکان هایی بهتر با امکانات مناسبتر، به این تلاشگران عرصه اجتماعی برای ارتقای سواد و مهارت آموزی و حمایت معنوی کودکان کمک کرد؟
« کودک کار» قربانی فقر است و تا رفاه نسبی برای همه تنگدستان جامعه فراهم نشود، کودک کار هم هست. اگر روزی فقر در جامعه از بین برود، بی تردید کودکان کار هم نظیر سایر کودکان به مدرسه می روند و تحصیل می کنند اما تا آن روز وظیفه برنامه ریزان اجتماعی چیست؟
بسیاری از سمن ها در ساعات غیر از مدرسه خود را مکلف به آموزش کودکان کار کرده اند، زیرا می دانند پدری که از کار افتاده ، مادری که ناتوان است برای زنده ماندن راهی جز کار کودک خود ندارد.
بیشتر و شاید اکثر کودکانی که در خیابان ها کار می کنند دارای پدر و مادرند و بندرت کودکی هستند که در خیابان های شهر رها شده و بدون سرپرست باشد.
**کودکان دارای پدر و مادر فقیر هستند
«محمد» کودک افغانستانی که فال می فروشد، گفت: پدر ندارد اما مادر و دو بردار دارد که هر سه فرزند خانواده برای کمک به مادر کار می کنند.
«جلال» کودک زباله جمع کن که از اراک به تهران برای جمع آوری زباله آمده ، می گفت: پدرم کارگر ساختمانی است و مادرم از کار افتاده، دو خواهر دارم و در تهران زباله جمع می کنم که خرج خانواده ام را بدهم.
«مهدی» کارگر باربر در بازار تهران که از ایلام به همراه خانواده به شهر تهران مهاجرت کرده است ، می گوید: پدرم باربر است اما توان بدنی اش پس از سال ها کار دشوار فرسوده شده است. صبح ها همراه پدرم در بازار تهران باربری می کنم و بعداز ظهرها به سمن حمایت از کودکان کار در پامنار برای آموزش می آیم.
کودکی دیگر در سمن پامنار که در یک خیاطی کار می کرد، دارای پدر و مادر بود اما برای کمک به خرج خانواده صبح ها به سر کار می رفت و عصرها در همان سمن پامنار برای آموزش مراجعه می کرد.
کودک افغانستانی دیگری که به همراه برادرش در چهار راه میرداماد-ولیعصر فال می فروشد و مادرش با چادری که رویش را پوشانده بود و بر پله های ساختمان اسکان از دور از کودکانش مراقبت می کرد، دارای پدر هم بود اما غروبها پس از پایان ساعت مدرسه با مادر به این مکان آورده می شد که فال بفروشد.
وقتی از او پرسیدم، پول هایت را چه می کنی؟، پاسخ داد: پدرم قول داده برایم دوچرخه ای بخرد و همه درآمدم را به پدر می دهم.
بسیاری از کودکان کار دارای پدر و مادر هستند اما به علت فقر خانواده راهی خیابان ها شده اند.
دولت دوازدهم عزم خود را بر از بین بردن فقردر جامعه گذاشته است و این کار نیازمند برنامه های بلند مدت است. از راهکارهای اساسی در این حرکت اجتماعی حمایت از سمن هایی است که کار خود را در کوران جامعه آموخته اند و خانواده ها و کودکان کار به آنها اعتماد دارند.
دکتر حسن روحانی رئیس دولت دوازدهم در برنامه های انتخاباتی خود تاکید کرده بود« رفع فقر و محرومیت در ایران یکی از اهداف بزرگ دولت دوازدهم است.»
روحانی تصریح کرد: «به مردم قول می دهم که در دولت دوازدهم فقر مطلق در ایران برای همیشه رخت بر بکند.»
**آزموده را آزمودن خطاست
'افخم صباغ' یک فعال سازمان های مردم نهاد که در حوزه توانمند سازی کودکان و زنان تلاش می کند به ایرنا،گفت: کودکان کار نظیر سایر شهروندان باید از حقوق انسانی نظیر آموزش ،بهداشت روان و جسم ،تغذیه مناسب و رفاه اجتماعی برخوردار باشند.
«کودکان کار به جای نشستن در پشت نیمکت های مدرسه در کارگاه ها یا خیابان ها مشغول به کار می شوند. فقر و شرایط نامساعد اقتصادی ، عمده ترین عامل ایجاد کار برای کودک و بروز پدیده « کودک کار» است.»
صباغ اظهار امیدواری کرد،هرچند نشست هایی نظیر آنچه که هفته گذشته از سوی مسئولان وزارت کار و شهرداری تهران انجام شد، مثبت است و می تواند نتایج مثبتی داشته باشد، اما براستی بررسی آسیب های تهران بدون حضور نمایندگان سمن های در گیر موضوع، چقدر می تواند به واقعیت نزدیک باشد؟
صباغ با اشاره به مطلبی که از سوی علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست درباره «جمع آوری کودکان کار در خیابان» عنوان و وی گفت « امروز در یک برنامه مشترکی شدت و سرعت به آن می دهیم که بتوانیم چهره تهران را زیبا کنیم» ،افزود: آیا قرار است معضل کودکان کار را حل کنیم یا سیمای شهرمان را زیبا سازیم؟
وی ادامه داد: چگونه تجارب اندوخته شده قبل را نادیده می گیریم و طرح های ناکارآمد را تکرار می کنیم. بیش از 85 درصد کودکان کار در خیابان دارای خانواده هستند.
فعال اجتماعی تاکید کرد: جدا کردن کودکان از خانواده مشکل آن کودک و فقر اقتصادی آن خانواده را حل می کند یا فقط چهره شهر را عوض می کند؟ چرا طرح حمایت اجتماعی رها شده است؟ آیا با ارعاب و تهدید می توان مشکل نیاز به کار کودکان را در خانواده ها حل کرد؟ چه تهدید یک بار باشد چه سه بار چه تغییر اساسی در شرایط این خانواده ایجاد می شود که منجربه تکرار نشود؟ محروم کردن کودکان از زندگی خانوادگی سلب حق کودکان است.
صباغ تاکید کرد: گرفتن امنیت خاطر از کودکان بجز ایجاد ترس و وحشت در کودکان و ایجاد حس انتقامجویی در آنان چه نتیجه ای می تواند داشته باشد؟
وی بیان داشت: در این نشست چرا اشاره به کودکان کاری که در فضاهای سرپوشیده و دور از انظار عمومی کار می کنند،نشد؟
این فعال سازمان های مردم نهاد گفت: بخشی از کودکان کار را کودکان مهاجر افغانستانی تشکیل می دهند.بیشتر این کودکان، نسل سومی هستند که در ایران ساکن هستند و هنوز از حقوق انسانی درخور برخوردار نیستند. ایران از سال 1373 متعهد به اجرای مفاد پیمان نامه حقوق کودک بدون نگاه تبعیض آمیز است.
صباغ ادامه داد: در این جلسه به این موضوع اشاره نشد که چرا پیمانکاران شهرداری از کودکان زباله گرد در تفکیک زباله ها استفاده می کنند؟ صحبت از منع کار کودک نمی شود. فقط بحث جمع آوری کودکان کار است.ایران متعهد به اجرای مقاوله نامه 182سازمان بین المللی کارممنوعیت و محو بدترین اشکال کار کودک است(بصورت مشروط).
وی یادآور شد: ایجاد پارک هایی برای آشنایی کودکان با اشتغال با همکاری سازمان آموزش فنی حرفه ای از راهکارهای دیگر این نشست برای کودکان کار بود.
وی گفت: امیدوارم در این گفتار دقت به موضوع غیرقانونی بودن کار کودکان زیر 15 سال شده باشد. قریب به اکثریت کودکانی که در سرچهار راهها کار می کنند زیر 15 سال سن دارند.
وی در خاتمه تاکید کرد: هیچ آسیب اجتماعی با طرحهای ضربتی به نتیجه نخواهد رسید.تمام اینها نیاز به برنامه های اساسی به همراه زمان بندی مشخص دارد.
**کلام آخر
به گزارش ایرنا، موضوع آسیب های اجتماعی یک شبه پدید نیامده و حاصل سال هایی است که از دست رفته.
برای حل و کاهش آسیب های اجتماعی که رنجی افزون بر پیکر جامعه است،همه باید به میدان بیایند و به طور یقین کسی صالح تر و دلسوز تر از نهادهای مدنی نیست.
بکاربردن لفظ «جمع آوری» برای این کودکان مشکل کار کودک و حتی تکدی گری را حل نمی کند و این کودکان دوباره به خیابان های شهرمان بر می گردند.
صورت مسئله را پاک نکنیم. بهترین راه را انتخاب کنیم.
