دانشیار دانشگاه علوم پزشکی، با اشاره به افزایش مصرف مواد دخانی در سنین پایین کشور، این سئوال را مطرح کرده است که تبلیغات مصرف سیگار در سوپرمارکت ها، با کدام مجوز صورت می گیرد.
به گزارش خبرگزاری دانا، دکتر سعید صادقیه اهری دانشیار گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، با انتقاد از تبلیغ سیگار در سوپرمارکت ها، عنوان داشته است؛ سالیان درازی است که بشر متمدن امروز از تجارب سال های پیش خود بطور بهینه استفاده کرده و تدابیری را برای بهتر کردن زندگی خود می اندیشد، ولی در کشورهای در حال توسعه مانند ما گاه این یافته های بشری نادیده گرفته و در مسیر توسعه چند قدمی هم به عقب برداشته می شود. یکی از مصادیق این گام به عقب، تبلیغ ناخوداگاه مصرف سیگار در سوپرمارکت های شهری و دفاع برخی از مدیران شهری از مصرف سیگار و قلیان در محافل عمومی است. بشر امروزی با ملاحظه افزایش انواع بیماری ها و سرطان های که به مصرف سیگار مرتبط است، تدابیر موثری را برای کاهش مصرف این ماده کشنده و البته قانونی به اجرا گذاشته است.
تجارب بشر در مواجهه با این کالای مضر بسیار آموزنده است، به عنوان مثال، مصرف سیگار عامل کشتار ۱۰۰ میلیون سیگاری در قرن بیستم میلادی در اپیدمی مصرف سیگار بود. سیگار از عوامل خطر ۶ مورد از ۸ عامل اصلی مرگ انسان هاست. در حال حاضر اپیدمی دخانیات سالانه ۵.۴ میلیون نفر را در اثر ابتلا به سرطان ریه و بیماریهای قلبی عروقی از بین می برد و بر اورد شده است در سال ۲۰۳۰ مرگ سالانه از سیگار ۸ میلیون نفر باشد و مسئله مهم این است که ۸۰ درصد موارد مرگ های ناشی از مصرف سیگار در کشورهای توسعه نیافته رخ می دهد.
وضعیت مصرف سیگار در ایران
بر اساس اعلام وزارت بهداشت در کشور سالانه ۵۰ تا ۵۵ هزار نفر به‌علت استعمال دخانیات می‌میرند و همچنین هر سال ۵٠٠ هزار نفر (معادل پنج درصد تعداد کل افراد بستری‌شده) در بیمارستان‌های کشور بر اثر استعمال دخانیات بستری می‌شوند. بر این اساس برآورد شده است که هزینه سالانه‌ای برابر با ١٠ تا ١١ هزار میلیارد تومان از پول مردم کشور، صرف دود شده وحدود یک درصد از تولید ناخالص ملی که معادل یک سوم پولی است که در کل آموزش و پرورش کشور(۱۳۹۲) هزینه می شود، صرف دخانیات می‌شود و بطور مستقیم و غیرمستقیم به دلیل مصرف دخانیات، سالانه ٢٠ تا ٣٠ هزار میلیارد تومان به سلامت مردم آسیب می‌رسد.
به نقل از قائم مقام وزیر بهداشت ۱۴.۱۳ درصد از افراد بالای ١۵ سال در کشور، دخانیات مصرف می‌کنند و در پنج سال گذشته شیوع استعمال دخانیات در کشور از ۱۴.۰۹ به ۱۴.۱۳ درصد رسیده است که البته با تلقی ایشان افزایش زیادی نیست ولی همین ارقام هم دلیل مهمی است بر اینکه سیاست های پیشگیرانه ما برای کاهش مصرف دخانیات خیلی موثر نبوده است.
در سطح بین المللی، دستورالعمل MPOWER سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۸ تصویب شد. در این دستورالعمل جهانی اقدام سریع برای کاهش مصرف دخانیات یک ضرورت تلقی شده است. در این دستورالعمل، ۶ خط مشی مهم و موثر در کنترل دخانیات مور تاکید قرار گرفته که شامل ممنوعیت درج اگهی و تبلیغات مصرف سیگار ،افزایش قیمت سیگار و مالیات بر مصرف سیگار، حفاظت افراد عادی در مقابل دود سیگار افراد سیگاری، آگاه سازی مردم، کمک به ترک سیگار و در نهایت پایش دقیق سیاست های پیشگیرانه و مرتبط با اپیدمی سیگار است.
یکی از خط مشی های بسیار مهم این دستورالعمل که این نوشتار به خاطر نقض گسترده آن در اماکن عمومی تدوین شده است، تبلیغ مصرف سیگار در سوپرمارکت های شهری است. بازاریابی دخانیات که با شیوه های بسیار زیرکانه ای انجام می شود، در بروز بیماری و مرگ نقش بسزایی دارد. روشن است، فروش محصولی که نصف مصرف کنندگانش را می کشد چه هنر و مهارتی لازم دارد و بر اساس برآوردها ممنوعیت تبلیغات دخانیات می تواند موجب کاهش ۱۶ درصدی مصرف سیگار شود. بر این اساس در کشورهای پیشرو در امر مبارزه با مصرف دخانیات برای فروش سیگار تدابیری اتخاذ می شود که بسته های سیگار به شکل جذاب و در معرض دید عرضه نشود و قابل دید نبودن این کالای کشنده به نوعی تضمین می شود.
حال سئوال اصلی این است که در کشور با کدام مجوز، تبلیغات زیرکانه ای برای مصرف سیگار در سوپرمارکت های شهر جریان دارد و چرا آثار زیانبار تبلیغ مصرف سیگار با اختصاص بهترین و زیباترین کادر بندی ها برای دخانیات در سوپرمارکت ها مورد غفلت قرار می گیرد.
تجارب بشر در مواجهه با این کالای مضر بسیار آموزنده است، به عنوان مثال، مصرف سیگار عامل کشتار ۱۰۰ میلیون سیگاری در قرن بیستم میلادی در اپیدمی مصرف سیگار بود. سیگار از عوامل خطر ۶ مورد از ۸ عامل اصلی مرگ انسان هاست. در حال حاضر اپیدمی دخانیات سالانه ۵.۴ میلیون نفر را در اثر ابتلا به سرطان ریه و بیماریهای قلبی عروقی از بین می برد و بر اورد شده است در سال ۲۰۳۰ مرگ سالانه از سیگار ۸ میلیون نفر باشد و مسئله مهم این است که ۸۰ درصد موارد مرگ های ناشی از مصرف سیگار در کشورهای توسعه نیافته رخ می دهد.
وضعیت مصرف سیگار در ایران
بر اساس اعلام وزارت بهداشت در کشور سالانه ۵۰ تا ۵۵ هزار نفر به‌علت استعمال دخانیات می‌میرند و همچنین هر سال ۵٠٠ هزار نفر (معادل پنج درصد تعداد کل افراد بستری‌شده) در بیمارستان‌های کشور بر اثر استعمال دخانیات بستری می‌شوند. بر این اساس برآورد شده است که هزینه سالانه‌ای برابر با ١٠ تا ١١ هزار میلیارد تومان از پول مردم کشور، صرف دود شده وحدود یک درصد از تولید ناخالص ملی که معادل یک سوم پولی است که در کل آموزش و پرورش کشور(۱۳۹۲) هزینه می شود، صرف دخانیات می‌شود و بطور مستقیم و غیرمستقیم به دلیل مصرف دخانیات، سالانه ٢٠ تا ٣٠ هزار میلیارد تومان به سلامت مردم آسیب می‌رسد.
به نقل از قائم مقام وزیر بهداشت ۱۴.۱۳ درصد از افراد بالای ١۵ سال در کشور، دخانیات مصرف می‌کنند و در پنج سال گذشته شیوع استعمال دخانیات در کشور از ۱۴.۰۹ به ۱۴.۱۳ درصد رسیده است که البته با تلقی ایشان افزایش زیادی نیست ولی همین ارقام هم دلیل مهمی است بر اینکه سیاست های پیشگیرانه ما برای کاهش مصرف دخانیات خیلی موثر نبوده است.
در سطح بین المللی، دستورالعمل MPOWER سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۸ تصویب شد. در این دستورالعمل جهانی اقدام سریع برای کاهش مصرف دخانیات یک ضرورت تلقی شده است. در این دستورالعمل، ۶ خط مشی مهم و موثر در کنترل دخانیات مور تاکید قرار گرفته که شامل ممنوعیت درج اگهی و تبلیغات مصرف سیگار ،افزایش قیمت سیگار و مالیات بر مصرف سیگار، حفاظت افراد عادی در مقابل دود سیگار افراد سیگاری، آگاه سازی مردم، کمک به ترک سیگار و در نهایت پایش دقیق سیاست های پیشگیرانه و مرتبط با اپیدمی سیگار است.
یکی از خط مشی های بسیار مهم این دستورالعمل که این نوشتار به خاطر نقض گسترده آن در اماکن عمومی تدوین شده است، تبلیغ مصرف سیگار در سوپرمارکت های شهری است. بازاریابی دخانیات که با شیوه های بسیار زیرکانه ای انجام می شود، در بروز بیماری و مرگ نقش بسزایی دارد. روشن است، فروش محصولی که نصف مصرف کنندگانش را می کشد چه هنر و مهارتی لازم دارد و بر اساس برآوردها ممنوعیت تبلیغات دخانیات می تواند موجب کاهش ۱۶ درصدی مصرف سیگار شود. بر این اساس در کشورهای پیشرو در امر مبارزه با مصرف دخانیات برای فروش سیگار تدابیری اتخاذ می شود که بسته های سیگار به شکل جذاب و در معرض دید عرضه نشود و قابل دید نبودن این کالای کشنده به نوعی تضمین می شود.
حال سئوال اصلی این است که در کشور با کدام مجوز، تبلیغات زیرکانه ای برای مصرف سیگار در سوپرمارکت های شهر جریان دارد و چرا آثار زیانبار تبلیغ مصرف سیگار با اختصاص بهترین و زیباترین کادر بندی ها برای دخانیات در سوپرمارکت ها مورد غفلت قرار می گیرد.
