بر اساس داده‌های نتایج آمارگیری مرکز آمار ایران در زمینه نیروی کار تا سال 1394 نشان می‌دهد میزان بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی با نرخ 18.5 درصد از نرخ عمومی بیکاری در جامعه با 12.8 درصد بالاتر است. دانش‌آموختگان دانشگاهی در مقایسه با دیگر اقشار جامعه شانس کمتری برای اشتغال و شغل‌یابی دارند.
نرخ بیکاری بر اساس تحصیلات
این آمار در حالی است که در کشورهای توسعه یافته نرخ بیکاری دانش آموختگان از نرخ بیکاری عمومی جامعه پایین‌تر است.
برای رفع این معضل وزارت علوم مسئولیت جدی در خصوص تربیت دانشجویانی که اشتغال پذیرند، به عهده دارد که در این مسیر با چالش‌هایی چون ناهمخوانی برنامه‌ها و متون درسی دانشگاه‌ها با مقتضیات صنعت و بازار کار، نبود مهارت‌های مورد نیاز بازار کار در دانش آموختگان دانشگاهی، نبود آمار از اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی، کمبود فرصت‌های تجربه عملی برای دانشجویان برای کسب تجربه، عدم هدف‌گذاری، مسیریابی و برنامه‌ریزی شغلی صحیح، عدم پذیرش و پرورش نیروی انسانی کم تجربه و تنها به کارگیری افراد دارای سابقه کار و نبود مکانیزم پایش اشتغال دانش آموختگان و عدم استفاده از چنین شاخص‌هایی در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها مواجه است.
از سوی دیگر قوانین صریحی چون "قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی"، "اقتصاد مقاومتی" و "سیاست‌های کلی اشتغال" وجود دارد و بر آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص، ماهر و کارآمد متناسب با نیازهای بازار کار فعلی تاکید دارد.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای بهبود وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان اقداماتی نظیر ایجاد انگیزه برای دانشجویان جهت کسب مهارت‌های عمومی و تخصصی، رصد اشتغال فارغ التحصیلان، بازنگری محتوای درسی و کنترل پذیرش دانشجویان، ساماندهی دوره‌های کارآموزی، همکاری در تدوین چارچوب نظام صلاحیت حرفه‌ای و برنامه‌های مهارت افزایی را در دستور کار خود قرار داده است.
مهارت‌های مورد نیاز دانشجویان شامل مهارت‌های تخصصی دانشگاهی، عمومی، فنی و حرفه‌ای و فردی می‌شود که در مهارت‌های تخصصی به مهارت‌هایی که دانشجویان حین تحصیل در کنار دروس نظری خود فرا می‌گیرند تا زمینه استفاده بهتر و عملی‌تر از مفروضات فراگرفته برایشان فراهم شود، توجه خواهد شد.
در مهارت‌های عمومی نیز به دانشجویان و فارغ التحصیلان کمک می‌کند که بتوانند در یک محیط کار واقعی به عنوان فردی موثر و مفید مسئولیت‌های محوله به آنها را سازماندهی و اجرا کنند.
در این راستا وزارت علوم تفاهم‌نامه‌های مهارت‌افزایی را با برخی از دستگاه‌ها به امضا رسانده است که از آن جمله می‌توان به تفاهم‌نامه همکاری این وزارتخانه با ستاد کل نیروهای مسلح اشاره کرد. این تفاهم‌نامه در راستای افزایش اثربخشی خدمت سربازی در جهت توسعه توانمندی سربازان و ارتقای علمی، اقتدار اقتصادی- اجتماعی کشور بوده است.
علاوه بر آن تفاهم‌نامه دیگری میان این وزارتخانه با سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور در راستای اجرای طرح ملی «توانمندسازی مهارتی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با رویکرد اشتغال» به امضا رسید.
علاوه بر امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری، این وزارتخانه همچنین طرح‌هایی را در این زمینه اجرایی کرده است که از آن جمله می‌توان به "طرح ارتقای بهره‌وری و فناوری با جذب محققان در صنعت"، "طرح تدوین روش‌های افزایش اثربخشی دانشگاه‌ها و مراکز علمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی استان‌ها"، "طرح بهبود اثربخشی پروژه‌های کسر خدمت" و "توسعه مشارکت اساتید و دانشجویان رشته‌های علوم پایه و علوم انسانی با صنایع و دستگاه‌های اجرایی کشور" اشاره کرد.
